คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ยาแก้ริดสีดวง
1. แบ่งตามลักษณะการใช้ ได้แก่
- ยาใช้ภายนอกซึ่งถือเป็นยาใช้เฉพาะที่ เช่น
- ยาเหน็บทวารหนัก
- ยาครีม
- ยาขี้ผึ้งที่ใช้ทาบริเวณตัวริดสีดวงทวาร
- ยากิน: มักพบเห็นเป็นลักษณะของ ยาแคปซูล และยาเม็ด และถูกจัดอยู่ในหมวดของยาอันตราย
2. แบ่งตามฤทธิ์ของการรักษา: ยาในหมวดนี้มีความหลากหลายและเป็นทางเลือกของแพทย์และผู้ป่วย
- ยากินแผนปัจจุบัน: ที่ออกฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดแข็งแรง มีความยืดหยุ่น และเพิ่มการไหลเวียนเลือดที่ผ่านบริเวณริดสีดวงทวารได้ดีขึ้น ยาบางตัวมีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดหดตัว จึงลดอาการเลือดออกและลดอาการบวมของแผล อีกทั้งช่วยให้หัวริดสีดวงทวารยุบตัวลง เรามักจะพบในยาชนิดกินที่ประกอบไปด้วยตัวยา เช่น Diosmin, Hesperidin, Aescin, Ginkgo biloba, Rutosides
- ยากินแผนโบราณ: ประเภทยาระบาย/ยาแก้ท้องผูก บรรเทาอาการท้องผูกที่เป็นสาเหตุหนึ่งของริดสีดวงทวาร
- ยาใช้เฉพาะที่: ออกฤทธิ์โดยตรงต่อบริเวณที่เป็นริดสีดวงทวาร ประกอบด้วย
- ยาแก้อักเสบกลุ่มสเตียรอยด์ ออกฤทธิ์ลดการอักเสบ ทำให้แผลริดสีดวงทวารหายได้เร็วขึ้น เช่น ยา Hydrocortisone, Fluocortolone pivalate
- ยาชาออกฤทธิ์ลดอาการปวดบริเวณแผลของริดสีดวงหรือแผลตรงรูทวารซึ่งมักจะใช้ยาชาเป็นส่วนผสม เช่น ยา Lidocaine, Cinchocaine
- ยาปฏิชีวนะฆ่าเชื้อบริเวณที่เป็นริดสีดวงทวาร สำหรับยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียที่พบมากในบริเวณรูทวารหนัก ซึ่งทำให้แผลริดสีดวงทวารหายช้า เช่น ยา Framycetin
- ยาฆ่าเชื้อและระงับการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย (Antiseptic) ที่เป็นคนละกลุ่มกับยาปฏิชีวนะ ยากลุ่มนี้จะช่วยยับยั้งการลุกลามของเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้ริดสีดวงทวารหรือแผลบริเวณรูทวารหนักหายช้า เช่น ยา Resorcinol
- ยาระงับการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียอย่างอ่อนและมีฤทธิ์สมานแผล/สมานการอักเสบ ทำให้อาการระคายเคือง อาการคัน ทุเลาลง เช่น ยา Bismuth oxide, Bismuth subgallate, Zinc oxide
ทั้งนี้ การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ยาริดสีดวงทวารชนิดใด ควรปรึกษาและขอคำแนะนำจากแพทย์ก่อนการใช้ยาเสมอ
ก. สำหรับชนิดยากิน ยาทาขี้ผึ้ง: สามารถเก็บภายใต้อุณหภูมิห้อง
ข. ส่วนชนิดยาเหน็บทวาร: ให้เก็บในตู้เย็นที่มีอุณหภูมิระหว่าง 2 - 8 องศาเซลเซียส