logo

คำถามจาก วิกิยา

Home / FAQ ยา/ ยาคลายกล้ามเนื้อ

คำถามเกี่ยวกับยา

โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล

เรื่อง : ยาคลายกล้ามเนื้อ

ยาคลายกล้ามเนื้อ (Muscle relaxants drugs) หมายถึงยาที่ใช้บรรเทาอาการเจ็บปวดเฉียบพลัน เนื่องจากกล้ามเนื้อหดเกร็ง (Muscle spasm) อันเป็นผลมาจากการบาดเจ็บ หรือโรคของกล้ามเนื้อและ/หรือของกระดูก (Musculoskeletal disease) โดยใช้ยาคลายกล้ามเนื้อร่วมกับการพักการใช้งานกล้ามเนื้อ การทำกายภาพบำบัด และการรักษาด้วยยาชนิดอื่นๆ (เช่น ยาแก้ปวด) เพื่อช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดของกล้ามเนื้อ

ยาในกลุ่มยาคลายกล้ามเนื้อนี้ออกฤทธิ์ที่ระบบประสาทสวนกลาง และไม่รวมถึงยาที่ใช้ในการคลายการแข็งเกร็งของกล้ามเนื้อ (Muscle spasticity) จากโรคของไขสันหลัง และ/หรือโรคของสมอง ตลอดจนไม่รวมถึงยาที่ใช้คลายกล้ามเนื้อระหว่างการดมยาสลบเพื่อการผ่าตัด (Neuromuscular blockers)

ยาแต่ละชนิดในกลุ่มยาคลายกล้ามเนื้อนี้ ต่างระบุข้อบ่งใช้ที่แตกต่างกัน ซึ่งกล่าวได้ว่า การใช้ยาในกลุ่มนี้

  • ไม่ใช้เป็นยาหลัก แต่ใช้เป็นยาเสริม (Adjunct therapy) ยาตัวอื่นๆ
  • ใช้ในกรณีที่มีอาการเฉียบพลัน (Acute) ไม่ใช่อาการจากโรคเรื้อรัง (Chronic)
  • ใช้ในช่วงระยะเวลาสั้นๆ (Short-term)
  • เพื่อบรรเทาอาการที่เกี่ยวข้องกับความเจ็บปวดของระบบกล้ามเนื้อและกระดูก เนื่องจากกล้ามเนื้อหดเกร็ง
  • ไม่มีการระบุข้อบ่งใช้ในโรคของข้อ (Joint disease) เช่น ข้อเสื่อม (Osteoarthritis) หรือ ข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid arthritis) แต่อย่างใด

ตัวอย่าง เช่น ยา Orphenadrine: อาจพบอาการมึนงง/วิงเวียน (Dizziness) และตาพร่ามัว (Blurred vision) ได้มากกว่าร้อยละ 10 ของผู้บริโภคยา หรือพบผลข้างเคียงที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต เช่น ภาวะโลหิตจางจากไขกระดูกทำงานลดลง (Aplastic anemia) นอกจากนั้น Orphenadrine ยังมีปฏิกิริยากับยาหลายชนิด เช่น หากให้ร่วมกับ Haloperidol (ยาทางจิตเวช) อาจทำให้อาการของโรคจิตเภท (Schizophrenia) เลวลง เป็นต้น

ในประเทศไทยมีการใช้ยาคลายกล้ามเนื้อที่ไม่สมเหตุผลกันอย่างกว้างขวางในหลายกรณี เช่น ใช้ในโรคอื่นที่ไม่ใช่โรคของกระดูกและกล้ามเนื้อ เช่น โรคข้อ หรือใช้ระยะยาวอย่างต่อเนื่องแทนที่จะใช้ระยะสั้น หรือใช้ซ้ำซ้อนกับยาอื่นโดยเฉพาะยา NSAIDs และยา Paracetamol เนื่องจากยาในกลุ่มนี้หลายชนิดเป็นยาที่มีส่วนผสมของกับ NSAIDs หรือ Paracetamol

ทั้งนี้ ยาคลายกล้ามเนื้อเหล่านี้จัดเป็นยาที่ไม่ควรใช้ในผู้สูงอายุ เด็ก หญิงตั้งครรภ์ และหญิงให้นมบุตร เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงสูง

นอกจากนี้ ยาคลายกล้ามเนื้อยังไม่มีข้อกำหนดชัดแจนว่า “ไม่ควรใช้ยานานเกินเท่าไร” ตราบใดที่กินยาในขนาดที่ใช้รักษา กล่าวคือ ตามแพทย์สั่งหรือตามที่ระบุในฉลากยา และกรณีที่มีอาการดีขึ้นก็ควรหยุดใช้ยา หรือถ้าอาการไม่ดีขึ้นก็ควรพบแพทย์ ไม่ควรกินยาต่อเนื่องด้วยตนเอง