ซินโชเคน (Cinchocaine)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 13 มีนาคม 2565
  • Tweet

สารบัญ

บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ: คือยาอะไร?

ซินโชเคน (Cinchocaine) หรือไดบูเคน (Dibucaine) คือ ยาชาเฉพาะที่กลุ่มเอไมด์(Amide local anesthetics) ที่มีการออกฤทธิ์นานและถูกจำกัดการใช้ในการฉีดเข้าน้ำไขสันหลัง รูปแบบของยาแผนปัจจุบันของยานี้จะถูกออกแบบให้เป็นยาครีม ยาขี้ผึ้ง ยาเหน็บทวาร และยาฉีด โดยตัวยาจะช่วยบรรเทาอาการปวด หากใช้กับบริเวณอวัยวะที่เป็นหูรูดจะทำให้หูรูดคลายตัว รวมถึงยับยั้งการหลั่งเมือกหรือสารคัดหลั่งตามเนื้อเยื่อที่สัมผัสกับยานี้/ยาชานี้ การสัมผัสกับยานี้ในปริมาณมากและบ่อยครั้งอาจทำให้เกิดการดูดซึมของยานี้เข้าสู่ร่างกายซึ่งจะเป็นอันตรายอย่างมาก โดยจะก่อให้เกิดภาวะหัวใจทำงานผิดปกติ อาจมีอาการชักจนถึงขั้นเกิดอาการโคม่า ดังนั้นแพทย์จะมีคำสั่งของการใช้ยานี้อย่างระมัดระวังและเข้มงวด ยานี้ถือเป็นข้อห้ามใช้กับเด็ก(นิยามคำว่าเด็ก)และผู้สูงอายุถึงแม้จะเป็นการทาภายนอกก็ตาม ยังไม่มีข้อมูลสนับสนุนทางคลินิกของการใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์และสตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตรอย่างชัดเจน แต่การใช้ยากับผู้ป่วยกลุ่มนี้ยิ่งต้องเพิ่มความระมัดระวังเป็นอย่างมาก

เราจะพบเห็นการใช้ยานี้ได้ตามสถานพยาบาล และมีจำหน่ายเพียงบางสูตรตำรับตามร้านขายยาเช่น ยาเหน็บทวาร เป็นต้น

ซินโชเคนมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?

ซินโชเคน

ในบทความนี้ขอยกตัวอย่างสรรพคุณ/ข่อบ่งใช้ของยาซินโซเคนเฉพาะในรูปแบบยาที่ใช้บ่อย เช่น  

  • กรณียาครีม-ยาขี้ผึ้งที่ใช้ทาเฉพาะที่: ใช้ทาบรรเทาอาการปวดรวมถึงอาการอักเสบและผื่นคันของริดสีดวงทวารทั้งชนิดภายนอกและภายใน                 
  • กรณีรูปแบบยาเหน็บทวาร: ใช้เหน็บบรรเทาอาการริดสีดวงทวาร
  • กรณีรูปแบบยาลูกอม: ใช้บรรเทาอาการเจ็บคอ /คออักเสบ

ซินโชเคนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยาซินโชเคนคือ ตัวยาจะป้องกันและลดการนำของกระแสประสาท พร้อมกับลดการซึมผ่านของเกลือโซเดียมในเซลล์ประสาทในบริเวณที่มีการใช้ยานี้ ด้วยกลไกนี้จึงทำให้เกิดอาการชาและการบรรเทาอาการปวด อาการคัน-ระคายเคืองได้ในที่สุด

ซินโชเคนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาซินโชเคนในประเทศไทยมีรูปแบบการจัดจำหน่าย: 

  • ยาครีมทาภายนอก/ยาใช้ภายนอก ขนาดความเข้มข้น 1%
  • ยาขี้ผึ้งทาภายนอก ขนาดความเข้มข้น 1%
  • ยาขี้ผึ้งทาภายนอกที่ผสมร่วมกับยาสเตียรอยด์เช่น Hydrocortisone 5 มิลลิกรัม + Cinchocaine HCl 5 มิลลิกรัม/กรัม
  • ยาเหน็บทวารที่ผสมร่วมกับยาสเตียรอยด์เช่น Hydrocortisone 5 มิลลิกรัม + Cinchocaine HCl 5 มิลลิกรัม/กรัม
  • ยาลูกอมบรรเทาอาการเจ็บคอขนาด 1 มิลลิกรัม/เม็ด

ซินโชเคนมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?

ยาซินโชเคนมีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา: เช่น

ก. สำหรับใช้เป็นยาชาเฉพาะที่: เช่น

  • ผู้ใหญ่: ทาบริเวณที่มีอาการปวดโดยใช้ครีมหรือขี้ผึ้งที่มีความเข้มข้น 1% ความถี่ของการใช้ต้องเป็นไปตามคำแนะนำของแพทย์ผู้รักษา

ข. สำหรับใช้เหน็บทวารบรรเทาอาการริดสีดวงทวาร: เช่น

  • ผู้ใหญ่: เหน็บยาครั้งละ 1 แท่งเช้า - เย็น ระยะของการใช้ต้องเป็นไปตามคำแนะนำของแพทย์ผู้รักษา

         ค. สำหรับยาลูกอมบรรเทาอาการเจ็บคอ: เช่น

  • ผู้ใหญ่: ใช้ตามคำแนะนำของแพทย์ผู้รักษา

*อนึ่ง: ในเด็ก: ยังไม่มีข้อมูลแน่ชัดในเรื่องผลข้างเคียงจากยานี้ในเด็ก การใช้ยานี้ในเด็กจึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษาเป็นกรณีๆไป

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาซินโชเคน ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก/หอบเหนื่อย
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาซินโชเคนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

ซินโชเคนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

 ยาซินโชเคนสามารถก่อให้เกิดผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)  เช่น

  • กระสับกระส่าย
  • ความรู้สึกสัมผัสเพี้ยน
  • วิงเวียน
  • หูดับ
  • ตาพร่า
  • คลื่นไส้อาเจียน
  • กล้ามเนื้อกระตุก
  • มีอาการตัวสั่น
  • ภาวะลมชัก
  • ความดันโลหิตต่ำ
  • หัวใจเต้นช้า
  • หัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • หัวใจหยุดเต้น

มีข้อควรระวังการใช้ซินโชเคนอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาซินโชเคน เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้ในบริเวณผิวหนังที่มีการติดเชื้อ
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีประวัติภาวะหัวใจหยุดเต้น         
  • ระวังการใช้ยานี้ในบริเวณที่ผิวหนังบาดเจ็บหรือฉีกขาดด้วยตัวยาจะเกิดการดูดซึมเข้าสู่ กระแสเลือดได้มากขึ้นส่งผลให้มีอาการข้างเคียงตามมา
  • ระวังหรือหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร เด็ก และผู้สูงอายุ
  • ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยภาวะหัวใจและระบบทางเดินหายใจทำงานผิดปกติ
  • ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคลมชัก ผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด ผู้ที่มีภาวะทางตับทำงานผิดปกติ ผู้ที่มีภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรงด้วยยาอาจกระตุ้นให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาซินโชเคนด้วย) ยาแผนโบราณ   อาหารเสริม  ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ซินโชเคนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ปัจจุบัน ยังไม่มีรายงานพบปฏิกิริยาระหว่างยา ของยาซินโคเคนที่เป็นยาใช้ภายนอกกับยารับประทานใดๆ

ควรเก็บรักษาซินโชเคนอย่างไร?

ควรเก็บยาซินโชเคน:                                                                                                     

  • ชนิดยาทา, ยาลูกอม: เก็บยาภายใต้อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส (Celsius)                               
  • กรณียาเหน็บทวาร: ให้เก็บยาภายใต้อุณหภูมิ 2 - 8 องศาเซลเซียส                          
  • ยาทุกรูปแบบ:
    • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์
    • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อน และความชื้น
    • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ซินโชเคนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาซินโชเคน  มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Dibucaine (ไดบูเคน) CVS
Proctosedyl (พรอกโตซีดิล) sanofi-aventis
Nupercainal (นูเปอเคนอล) Famar S.A.
Nupercaine (นูเปอเคน) CIBA

 

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Cinchocaine#Medical_use  [2022,March12]
  2. https://www.mims.com/India/drug/info/ /?type=full&mtype=generic#Dosage   [2022,March12]
  3. https://go.drugbank.com/drugs/DB00527   [2022,March12]
  4. https://imedi.co.uk/nupercainal-ointment  [2022,March12]
  5. https://www.mims.com/thailand/drug/info/cinchocaine?mtype=generic   [2022,March12]
  6. https://www.mims.com/hongkong/drug/info/cinchocaine?mtype=generic    [2022,March12]
  7. https://www.mims.com/India/drug/info/cinchocaine/   [2022,March12]
  8. https://lookfordiagnosis.com/mesh_info.php?term=dibucaine&lang=1   [2022,March12]
  9. https://imedi.co.uk/nupercainal-ointment  [2022,March12]