แอคทิเวล (Activelle)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 14 พฤศจิกายน 2564
  • Tweet

สารบัญ

บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ: คือยาอะไร?

แอคทิเวล (Activelle) คือ ยาบำบัดรักษาอาการขาดฮอร์โมนเพศในสตรีที่เพิ่งหมดประจำเดือนหรือที่เราได้ยินคำพูดว่า“วัยทอง(วัยหมดประจำเดือน)”  นอกจากนี้ยังใช้เป็นยาบำบัดโรคกระดูกพรุนที่เสี่ยงต่อกระดูกหักง่ายในสตรีที่สูงอายุอีกด้วย เป็นยาเม็ดชนิดรับประทานที่ประกอบไปด้วยฮอร์โมนเพศหญิงสังเคราะห์ 2 ตัวคือ Estradiol ขนาด 1 มิลลิกรัมและ Norethisterone acetate 0.5 มิลลิกรัมต่อเม็ด   

อาจจำแนกกลุ่มสตรีที่สามารถใช้ยาแอคทิเวลออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆซึ่งผู้ป่วยทั้ง 2 กลุ่มจะต้องใช้ยาโดยเป็นไปตามคำสั่งของแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น คือ

  • สตรีวัยหมดประจำเดือนนานต่อเนื่องตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป และ
  • สตรีที่มีอายุมากกว่า 65 ปีขึ้นไป

ยาแอคทิเวล ถูกออกแบบมาให้สามารถใช้ร่วมกับยาอื่นที่นำมารักษาภาวะพร่องฮอร์โมนและภาวะของวัยหมดประจำเดือน ข้อสำคัญประการหนึ่งคือ ผู้ป่วยที่จะใช้ยานี้ต้องมีมดลูกที่เป็นปกติ เช่น ไม่เป็นเนื้องอกหรือมะเร็ง

แพทย์จะแนะนำให้ผู้ป่วยรับประทานยานี้เพียงวันละเม็ด และเน้นการรับประทานยาตรงเวลาเพื่อความคงที่ของระดับฮอร์โมนเพศในร่างกาย

การรักษาภาวะพร่องฮอร์โมนในเพศหญิง แพทย์จะใช้ขนาดยาที่ต่ำที่สุดแต่ให้ประสิทธิผลการรักษาสูงสุด และใช้ในระยะเวลาการรักษาที่เหมาะสมที่ต่างกันในแต่ละผู้ป่วยโดยขึ้นกับดุลยพินิจของแพทย์ ซึ่งต้องอาศัยการตรวจร่างกายผู้ป่วยมาเป็นส่วนประกอบกัน

ไม่แนะนำให้ผู้ป่วยปรับขนาดรับประทานยาหรือหยุดการใช้ยานี้ด้วยตนเองโดยเด็ดขาด  ด้วยยากลุ่มฮอร์โมนจัดเป็นสารที่มีฤทธิ์แรง การใช้ผิดสัดส่วนนอกจากจะไม่ทำให้อาการป่วยทุเลาลง ยังอาจก่อให้เกิดผลเสียต่อร่างกายได้อย่างมากมาย

แอคทิเวลมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?

ยาแอคทิเวลมีสรรพคุณรักษา/ข้อบ่งใช้:       

  • รักษาและบำบัดอาการของสตรีที่เพิ่งหมดประจำเดือน เช่น ภาวะช่องคลอดแห้ง, ร้อนวูบวาบ, เหงื่อออกผิดปกติ, มีอาการหนาวสั่น, นอนไม่หลับ,   (อ่านเพิ่มเติมในเว็บ com บท ความเรื่อง วัยหมดประจำเดือน)
  • ป้องกันภาวะกระดูกพรุนในสตรีวัยหมดประจำเดือน

แอคทิเวลมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาแอคทิเวลมีกลไกการออกฤทธิ์ คือ

  • ตัวยา Estradiol จะไปกระตุ้นให้เกิดการสังเคราะห์โปรตีนส่งผลให้เซลล์ของร่างกายแข็งแรง และยังช่วยปรับปรุงการทำงานภายในตัวเซลล์ให้ดีขึ้น นอกจากนี้ยังลดการสูญเสียแคลเซียมของกระ ดูกซึ่งส่งผลช่วยป้องกันภาวะกระดูกพรุนอีกด้วย
  • ส่วนตัวยา Norethisterone จะช่วยเสริมสร้างกระบวนการเจริญของเซลล์ในร่างกาย ทั้งช่วยปรับสมดุลของฮอร์โมนเพศหญิง ป้องกันภาวะเลือดออกอย่างผิดปกติ

แอคทิเวลมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาแอคทิเวลมีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

          ก. ยาเม็ดชนิดรับประทานที่ประกอบด้วย Estradiol 1 มิลลิกรัม + Norethisterone acetate 0.5 มิลลิกรัมต่อเม็ด

         ข.ยาเม็ดชนิดรับประทานที่ประกอบด้วย Estradiol และ ฮอร์โมนเพศหญิงตัวอื่น: เช่น

  • Estradiol hemihydrate 1 มิลลิกรัม + Drospirenone 2 มิลลิกรัมต่อเม็ด
  • Estradiol valerate 2 มิลลิกรัม + Cyproterone acetate 1 มิลลิกรัมต่อเม็ด
  • Estradiol valerate 2 มิลลิกรัม+ Norgestrel 0.5 มิลลิกรัมต่อเม็ด

แอคทิเวลมีขนาดรับประทานอย่างไร?

  • ยาแอคทิเวลมีขนาดรับประทาน เช่น 
    รับประทานวันละ 1 เม็ดที่เวลาเดียวกัน สามารถรับประทานยาก่อนหรือหลังอาหารก็ได้

ปกติทั่วไปยาแอคทิเวลจะมีขนาดบรรจุ 28 เม็ด/แผง เมื่อรับประทานครบ 28 เม็ดจึงค่อยเริ่มรับประ ทานยาแผงใหม่ และหากใช้ยาไปแล้ว 3 เดือนอาการของภาวะหมดประจำเดือน (อ่านเพิ่มเติมในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง วัยหมดประจำเดือน)ไม่ดีขึ้น ให้รีบกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลเพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา 

 *อนึ่ง: ยานี้ใช้ในเฉพาะในผู้ใหญ่ 
*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ 

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาแอคทิเวล ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร  เช่น    

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก / หอบเหนื่อย
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาแอคทิเวลอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาแอคทิเวล ถ้าไม่เกิน 12 ชั่วโมงนับจากเวลาที่เคยรับประทานสามารถรับประทานยาได้ตามปกติ หากลืมรับประทานเกินเวลา 12 ชั่วโมงไม่ต้องรับประทานยา ให้ข้ามไปรับประทานในวันถัดไป โดยไม่ต้องเพิ่มจำนวนยาเป็น 2 เท่า

แอคทิเวลมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

 ยาแอคทิเวล อาจก่อให้เกิดผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ไม่กับทุกคน อาจพบผู้ป่วยบางรายมีอาการแพ้ยานี้ โดยจะแสดงอาการ

  • ผื่นคัน
  • ตัวบวม
  • ไปจนถึงขั้น
    • หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก
    • ความดันโลหิตต่ำ
  • ผิวซีดและเย็น
  • รู้สึกวิงเวียน
  • เหงื่อออกมาก

หากพบอาการเหล่านี้ดังกล่าว ต้องรีบหยุดการใช้ยา แล้วรีบไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลทันที/ฉุกเฉิน

ทั้งนี้ การใช้ยานี้ในช่วงแรกๆอาจพบอาการเลือดออกทางช่องคลอด กรณีที่ใช้ยาแล้วถึง 2-3 เดือนและอาการเลือดออกทางช่องคลอดยังมีอยู่ ต้องรีบกลับไปปรึกษาแพทย์/ไปโรงพยาบาลเพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา  

สำหรับอาการข้างเคียงโดยทั่วไปจากยานี้ อาจพบ

  • ภาวะเจ็บหน้าอก
  • เจ็บเต้านม
  • ปวดหัว
  • น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นด้วยเกิดจากภาวะบวมน้ำ
  • ช่องคลอดอักเสบ
  • ปวดศีรษะไมเกรน
  • โรคเชื้อราที่อวัยวะเพศ(เช่น เชื้อราในช่องคลอด)
  • อาจพบเนื้องอกมดลูกเกิดขึ้นได้
  • ซึมเศร้า
  • เต้านมใหญ่ขึ้น
  • ปวดหลัง

อนึ่ง: สำหรับอาการข้างเคียงจากยานี้ที่พบเห็นได้แต่ไม่มากนัก เช่น

  • ปวดท้อง
  • ท้องอืด
  • เป็นสิว
  • ผมร่วง
  • เกิดภาวะอักเสบของหลอดเลือดดำ
  • ขาเป็นตะคริว
  • บางรายอาจมี

*อนึ่ง: สำหรับผู้ที่ได้รับยานี้เกินขนาด อาจพบอาการ อาเจียนรุนแรง ซึ่งหากมีอาการดังกล่าวหรือมีอาการผิดปกติที่รุนแรงต่างๆหลังรับประทานยานี้ ควรต้องรีบพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลทันที/ฉุกเฉิน

มีข้อควรระวังการใช้แอคทิเวลอย่างไร?

 มีข้อควรระวังการใช้ยาแอคทิเวล เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นมะเร็งเต้านมมาก่อน
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่มีเลือดออกบริเวณอวัยวะเพศอย่างผิดปกติโดยที่แพทย์เองก็ยังหาสาเหตุไม่ได้
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่เป็นหลอดเลือดขอดหรือผู้ที่มีภาวะหลอดเลือดที่ปอดอุดตัน
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคตับโดยที่ตับยังไม่กลับคืนสภาพมาเป็นปกติ
  • ห้ามใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์และสตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร
  • ก่อนการใช้ยานี้แพทย์จะสอบถามถึงประวัติการป่วย ประวัติสุขภาพ โรคประจำตัว มีการใช้ยาชนิดใดเป็นประจำหรือไม่ ผู้ป่วยต้องให้ความร่วมมือในการตอบคำถามกับแพทย์ซึ่งจะเป็นประโยชน์กับตัวผู้ป่วยเอง
  • ระหว่างการใช้ยานี้ให้ระวังการเกิดโรคหัวใจ และ โรคหลอดเลือดสมอง (อัมพาต)หรือเกิดเนื้องอกมดลูก เนื้องอกรังไข่
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาแอคทิเวลด้วย) ยาแผนโบราณ  อาหารเสริม  ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดัง นั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่ม เติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

แอคทิเวลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาแอคทิเวลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

  • การใช้ยาแอคทิเวล ร่วมกับ ยากันชักเช่นยา Carbamazepine, Phenobarbital, Phenyltoin หรือใช้ ร่วมกับ ยาวัณโรค เช่นยา Rifampicin, Rifabutin หรือยารักษาโรคเอดส์เช่น Nevirapine, Efavirenz, Ritovir, และ  Nelfinavir, กลุ่มยาเหล่านี้จะทำให้ประสิทธิภาพการรักษาของยาแอคทิเวลด้อยลงไป หากจำเป็นต้องใช้ร่วมกันแพทย์อาจปรับขนาดการใช้ยาให้เหมาะสมกับผู้ป่วยเป็นกรณีๆไป
  • การใช้ยาแอคทิเวล ร่วมกับยา Ketoconazole อาจทำให้ฤทธิ์การรักษาของยาแอคทิเวลเพิ่มสูงขึ้น เพื่อความเหมาะสมต่อสุขภาพผู้ป่วย ควรหลีกเลี่ยงการใช้ร่วมกันหรือแพทย์ปรับขนาดการใช้ยาให้เหมาะสมเป็นรายบุคคลไป
  • การใช้ยาแอคทิเวล ร่วมกับยา Cyclosporine อาจทำให้ระดับของยา Cyclosporin ในกระแสเลือดมีมากขึ้นจนเกิดผลข้างเคียงติดตามมา หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดการใช้ให้เหมาะสมเป็นกรณีๆไป

ควรเก็บรักษาแอคทิเวลอย่างไร?

 ควรเก็บยาแอคทิเวล: เช่น

  • ภายใต้อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส (Celsius)
  • ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น
  • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์
  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อน ความชื้น  
  • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

แอคทิเวลมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาแอคทิเวล  มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Angeliq (แองเจลิค) Bayer HealthCare Pharma
MalaronActivelle (แอคทิเวล) Novo Nordisk
Climen (ไคลเมน) Bayer HealthCare Pharma
Cyclo Progynova (ไซโคล โพรจีโนวา) Bayer HealthCare Pharma

 

บรรณานุกรม

1   https://www.mims.com/Hongkong/drug/info/Activelle/?type=full#Indications   [2021,Nov13]

2  https://www.mims.com/Hongkong/drug/info/Activelle/?type=full  [2021,Nov13]

3 https://www.drugs.com/mtm/activella.html   [2021,Nov13]