ฟลาโวเซท (Flavoxate)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 24 กันยายน 2565
  • Tweet

สารบัญ

บทความที่เกี่ยวข้อง

 

บทนำ: คือยาอะไร?

ฟลาโวเซท (Flavoxate)  คือ ยาบรรเทาอาการปัสสาวะลำบาก/ปัสสาวะขัด ที่รวมถึงอาการปวดจากอาการดังกล่าว,  เป็นยากลุ่ม Antimuscarinic สามารถออกฤทธิ์โดยตรงที่ผนังกล้ามเนื้อเรียบของอวัยวะระบบทางเดินปัสสาวะ ที่รวมถึงกระเพาะปัสสาวะ โดยทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อดังกล่าว, สามารถพบเห็นยานี้บ่อยในท้องตลาดภายใต้ชื่อการค้าว่า “Urispas”  

ยาฟลาโวเซท ถูกจัดเป็นยาอันตราย และมีข้อจำกัดการใช้ที่ผู้บริโภคควรทราบ เช่น

  • ต้องไม่เคยมีประวัติแพ้ยาฟลาโวเซทมาก่อน
  • ต้องไม่มีภาวะอุดตันของอวัยวะในระบบทางเดินอาหาร/ลำไส้อุดตัน หรือ ในระบบทางเดินปัสสาวะ
  • ต้องไม่มีภาวะเลือดออกในกระเพาะอาหาร หรือเลือดออกบริเวณทวารหนัก (อ่านเพิ่มเติมในเว็บ com บทความเรื่อง เลือดออกในทางเดินอาหาร)
  • ต้องไม่เป็นผู้ป่วยด้วยโรคต้อหิน
  • ไม่ใช่ สตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และเด็กที่อายุต่ำกว่า 12 ปีลงมา

นอกจากนั้น ก่อนการใช้ยาฟลาโวเซท ผู้ป่วยควรผ่านการตรวจร่างกาย เพื่อคัดกรองว่าเหมาะสมที่จะได้รับยานี้หรือไม่, การใช้ยานี้จะมีระยะเวลาที่เหมาะสมโดยแพทย์จะเป็นผู้ให้คำแนะนำเอง, ผู้ป่วยต้องไม่ปรับขนาดรับประทานด้วยตนเอง 

ยาฟลาโวเซท ยังก่อให้เกิดอาการข้างเคียง(ผลข้างเคียง) และรบกวนต่อการทำงานของร่างกายได้หลายระบบอวัยวะ  เช่น ระบบทางเดินอาหาร  ระบบประสาท  ระบบเลือด  ระบบหัวใจและหลอดเลือด การทำงานของไต  ผิวหนัง และการมองเห็นภาพ, จากข้อจำกัดและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างมากมาย ‘จึงมีข้อจำกัดการใช้ยานี้เฉพาะกับผู้ใหญ่และเด็กที่อายุมากกว่า 12 ปีขึ้นไปเท่านั้น’,  และในระหว่างการรักษา ผู้ป่วยจะต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เช่น

  • หากเกิดอาการวิงเวียน ต้องไม่พยายามขับขี่ยวดยานพาหนะใดๆ หรือทำงานกับเครื่องจักร ด้วยอาจเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
  • ต้องไม่รับประทานยานี้พร้อมกับเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เจือปน ด้วยจะทำให้เกิดภาวะกดการทำงานของระบบประสาทได้มากขึ้น เช่น  สับสน กระสับกระส่าย
  • ไม่ควรอยู่ที่ที่มีอุณหภูมิสูงๆ ด้วยระหว่างการใช้ยานี้ ร่างกายจะมีสภาพทนต่ออุณหภูมิสูงๆได้ไม่ดีเท่าเดิม
  • ยานี้สามารถกระตุ้นให้ตาไวต่อแสงสว่างมากขึ้น   กรณีต้องออกในที่แจ้งจึงควรใส่แว่นตาดำ/แว่นตากันแดดเพื่อกรองแสงป้องกัน
  • *หากพบอาการแพ้ยานี้ ต้องหยุดการใช้ยานี้ทันที แล้วรีบพาผู้ป่วยมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลทันที/ ฉุกเฉิน
  • เมื่ออาการทางปัสสาวะเริ่มดีขึ้น แพทย์จะปรับลดขนาดการใช้ยานี้ได้อย่างเหมาะสม แต่ห้ามมิให้ผู้ป่วยปรับขนาดการใช้ยานี้ด้วยตนเอง

 ทั้งนี้ ประชาชนสามารถพบเห็นการใช้ยานี้ตามสถานพยาบาล รวมถึงมีจำหน่ายตามร้านขายยาโดยทั่วไป

ฟลาโวเซทมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?

 

ยาฟลาโวเซทมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้: เช่น      

  • รักษาอาการกลั้นปัสสาวะไม่อยู่  
  • บำบัดอาการปัสสาวะบ่อย
  • บำบัดอาการถ่ายปัสสาวะขัด/ปัสสาวะลำบาก

ฟลาโวเซทมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยาฟลาโวเซท คือ ตัวยาจะออกฤทธิ์โดยตรงกับผนังกล้ามเนื้อเรียบของอวัยวะระบบต่างๆที่รวมถึงระบบทางเดินปัสสาวะ ทำให้เกิดอาการคลายตัวของกล้ามเนื้อดังกล่าว  ผู้ป่วยจะรู้สึกถึงภาวะระงับอาการปวดภายหลังใช้ยานี้  จึงมีผลให้เกิดฤทธิ์การรักษาตามสรรพคุณ

ฟลาโวเซทมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาฟลาโวเซท มีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

  • ยาเม็ดชนิดรับประทาน ขนาด 100 และ 200 มิลลิกรัม/เม็ด

ฟลาโวเซทมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาฟลาโวเซทมีขนาดรับประทาน เช่น

  • ผู้ใหญ่และเด็กอายุตั้งแต่ 12 ปีขึ้นไป: รับประทานยาครั้งละ 100 – 200 มิลลิกรัม, วันละ 3 ครั้ง, ก่อน หรือหลังอาหารก็ได้, และเมื่ออาการดีขึ้น  แพทย์จะค่อยๆปรับลดขนาดรับประทานลงมา
  • เด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี: ขนาดการใช้ยานี้กับเด็กที่อายุต่ำกว่า 12 ปีลงมา ยังไม่มีข้อมูลทางคลินิกมาสนับสนุนในการใช้ยานี้กับผู้ป่วยกลุ่มนี้

*****หมายเหตุ: ขนาดยา และระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม  ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมถึงยาฟลาโวเซท  ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร เช่น  

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก  ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก/หอบเหนื่อย
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาฟลาโวเซท อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนม หรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้       

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาฟลาโวเซท สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มขนาดรับประทานเป็น 2 เท่า

อย่างไรก็ตาม เพื่อประสิทธิผลของการรักษา ควรรับประทานยาฟลาโวเซท  ตรงเวลา

ฟลาโวเซทมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาฟลาโวเซทสามารถก่อให้เกิดผล/อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา(ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ต่อระบบการทำงานของอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย  เช่น

  • ผลต่อการทำงานของหัวใจ: ส่งผลให้เกิดภาวะหัวใจเต้นเร็ว  ชีพจร/หัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: มีอาการ คลื่นไส้อาเจียน   ปากคอแห้ง
  • ผลต่อระบบการมองเห็น/ผลต่อตา: มีภาวะตาพร่า  ความดันตาสูง 
  • ผลต่อระบบประสาท: เกิดอาการ  วิงเวียน  ปวดหัว  รู้สึกสับสน  ง่วงนอน  กระสับกระส่าย   ซึ่งอาการเหล่านี้จะพบมากหากใช้ยากับผู้ป่วยสูงอายุ
  • ผลต่อระบบการทำงานของไต: อาจมีอาการปัสสาวะไม่ออก
  • ผลต่อระบบเลือด:  อาจทำให้เกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ

มีข้อควรระวังการใช้ฟลาโวเซทอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาฟลาโวเซท เช่น               

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยากับ สตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 12 ปี
  • ห้ามปรับขนาดรับประทานด้วยตนเอง
  • ห้ามใช้ยาที่มีสภาพเปลี่ยนไปจากเดิม
  • ห้ามรับประทานยานี้พร้อมเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบ
  • อาการข้างเคียงของยานี้บางอย่างที่อาการไม่รุนแรง ไม่จำเป็นต้องใช้ยาอื่นรักษา ด้วยร่างกายจะคอยปรับสภาพจนกระทั่งอาการข้างเคียงเหล่านั้นหายไป
  • *หยุดการใช้ยานี้ทันทีเมื่อมีอาการแพ้ยานี้ และต้องรีบนำตัวผู้ป่วยมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลโดยเร็ว ทันที/ฉุกเฉิน
  • พบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ "ยา" ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาฟลาโวเซทด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิด อาหารเสริม  ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร  และสมุนไพรต่างๆ เสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่องข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ฟลาโวเซทมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาฟลาโวเซทมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น: เช่น

  • การใช้ยาฟลาโวเซท ร่วมกับยา Propoxyphene อาจก่อให้เกิดอาการข้างเคียงบางอย่างเพิ่มขึ้น เช่น  วิงเวียน  ง่วงนอน  รู้สึกสับสน และขาดสมาธิ เพื่อป้องกันมิให้เกิดอาการเหล่านี้ ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
  • การใช้ฟลาโวเซท ร่วมกับยา Potassium chloride อาจก่อให้เกิดอาการระคายเคืองต่อกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น หรือก่อให้เกิดแผลและมีเลือดออกในบริเวณอวัยวะดังกล่าว หากไม่มีความจำเป็นใดๆ ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
  • การใช้ฟลาโวเซท ร่วมกับยา Zonisamide อาจทำให้อุณหภูมิในร่างกายเพิ่มสูงขึ้น เกิดภาวะลดการหลั่งเหงื่อ  สุ่มเสี่ยงกับการเกิดภาวะเป็นโรคลมแดด   กรณีที่จำเป็นต้องใช้ยาร่วมกัน  แพทย์จะปรับขนาดการรับประทานให้เหมาะสมเป็นรายบุคคลไป
  • การใช้ฟลาโวเซท ร่วมกับยา Sodium oxybate  อาจเพิ่มอาการข้างเคียงต่างๆ ติดตามมา เช่น  ง่วงนอน  วิงเวียน  รู้สึกสับสน  ซึมเศร้า  ความดันโลหิตต่ำ  การทรงตัวของร่างกายไม่เป็นปกติ   หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกัน แพทย์จะปรับขนาดการใช้ยาให้เหมาะสมเป็นกรณีไป

ควรเก็บรักษาฟลาโวเซทอย่างไร?

ควรเก็บยาฟลาโวเซท: เช่น

  • เก็บยาในช่วงอุณหภูมิ 20 – 25 องศาเซลเซียส (Celsius)
  • ไม่เก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น
  • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อน และความชื้น
  • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์

ฟลาโวเซทมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาฟลาโวเซท มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Flavorin (ฟลาโวริน) T. O. Chemicals
Flavo-Spa (ฟลาโว-สปา) Utopian
Spasdic-100 (สแปสดิก-100) Medicine Products
Spasuri (สปาซูริ) Central Poly Trading
Urispas 200 (ยูริสพาส 200) Recordati 
Uroxate (ยูร็อกเซท) General Drugs House
U-Spa (ยู-สปา) Sriprasit Pharma
Voxate-200 (ว็อกเซท-200) Masa Lab

 

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Muscarinic_antagonist  [2022,Sept24]
  2. https://www.drugs.com/pro/flavoxate.html  [2022,Sept24]
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Flavoxate  [2022,Sept24]
  4. https://www.mims.com/Thailand/drug/search?q=flavoxate  [2022,Sept24]
  5. https://www.drugs.com/drug-interactions/flavoxate-index.html?filter=3&generic_only=  [2022,Sept24]