คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ยานอนหลับ
ประเภท |
การออกฤทธิ์ |
ตัวอย่าง |
1. Barbiturates |
ออกฤทธิ์กดสมอง ทำให้เข้าสู่ภาวะสงบประสาทจนถึงขั้นหลับหรือหมดสติ ปัจจุบันกลุ่มยา Barbiturates ถูกแทนที่ด้วยยาBenzodiazepine ด้วยเหตุผลมีอันตรายน้อยกว่า Barbiturates |
Amobarbital, Pentobarbital, Phenobarbital, Secobarbital, และ Sodium thiopental |
2. Quinazolinones |
ออกฤทธิ์ในลักษณะ GABA receptor agonists โดยทำให้เกิดการปิดกั้นการส่งกระแสประสาทจากเซลล์ประสาทตัวหนึ่งไปยังเซลล์ประสาทอีกตัวหนึ่ง จึงทำให้เกิดฤทธิ์สงบประสาทและก่อให้เกิดอาการง่วงนอน |
Cloroqualone, Diproqualone, Etaqualone, Mebroqualone, Mecloqualone และ Methaqualone |
3. Benzodiazepine |
การออกฤทธิ์ของยากลุ่มนี้จะเกิดที่ตัวรับ (Receptor) ที่ปลายเซลล์ประสาทในสมองที่ชื่อว่า GABAA receptor ส่งผลรบกวนการส่งกระแสประสาทระหว่างเซลล์ประสาทด้วยกัน และเป็นเหตุให้ผู้ที่ได้รับยาเข้าสู่ภาวะนอนหลับ แต่ยากลุ่มนี้หากใช้ยาเป็นระยะเวลานานผู้ป่วยจะต้องเพิ่มขนาดยามากขึ้นเรื่อยๆ จึงจะทำให้นอนหลับ |
Nitrazepam, และ Diazepam |
4. Nonbenzodiazepine |
ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ประโยชน์ข้อหนึ่งของยากลุ่มนี้คือทำให้นอนหลับ โดยมีข้อดีคือสามารถใช้ยาได้เป็นเวลายาวนานกว่ากลุ่มยา Benzodiazepine และการดื้อยาก็น้อยกว่า Benzodiazepine ส่งผลลดความเสี่ยงของการติดยา |
Zopiclone, Eszopiclone, Zaleplon, และ Zolpidem |
5. Melatonin |
เป็นฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมไพเนียลในสมอง โดยทั่วไปฮอร์โมนนี้จะถูกหลั่งออกมาในตอนกลางคืนหรือตอนที่ไม่มีแสงสว่าง เพื่อช่วยกระตุ้นให้นอนหลับ (การใช้ยาประเภทนี้มักไม่ควรนานเกิน 3 เดือน) |
|
6. Antihistamine |
เป็นกลุ่มยาที่นำมาบำบัดอาการแพ้ แต่มีการประยุกต์โดยนำผลข้างเคียงข้อหนึ่งของยานี้คือทำให้ง่วงนอนมาเป็นประโยชน์โดยใช้เป็นยานอนหลับ |
Diphenhydramine และ Doxylamine |
7. ยาต้านเศร้า(Antidepressant) |
ออกฤทธิ์ทำให้ง่วงนอน โดยแบ่งยาตามกลไกการออกฤทธิ์ได้ดังนี้ 7.1 กลุ่ม Serotonin antagonists and reuptake inhibitors (SARIs) 7.2 กลุ่ม Tricyclic antidepressants
7.3 กลุ่ม Tetracyclic antidepressants 7.4 ยากลุ่มอื่นที่แสดงฤทธิ์ต่อความสัมพันธ์ของสารสื่อประสาทในสมองและมีฤทธิ์ต้านเศร้า ช่วยทำให้นอนหลับ เช่น Selective serotonin reuptake inhibitors(SSRI), Serotonin–norepinephrine reuptake inhibitors, Norepinephrine reuptake inhibitors |
7.1 Trazodone
7.2 Amitriptyline, Doxepin, และ Trimipramine 7.3 Mianserin และ Mirtazapine
|
8. ยารักษาโรคจิต(Antipsychotics) |
ออกฤทธิ์ที่สมองโดยจะเข้าจับกับตัวรับหลายชนิดที่เซลล์ประสาทของสมอง ส่งผลบำบัดอาการทางจิตใจและช่วยให้การนอนหลับดีขึ้น |
Chlorpromazine, Clozapine, Olanzapine, Quetiapine, Risperidone, และ Zotepine |
9. ยากลุ่มอื่น |
9.1 Alpha-adrenergic agonist 9.2 Cannabinoids 9.3 Orexin receptor antagonist 9.4 Gabapentinoids |
9.1 Clonidine และ Guanfacine 9.2 Cannabidiol, Tetrahydrocannbinol 9.3 Suvorexant 9.4 Pregabalin, Gabapentin, Phenibut และ Imagabalin |
- สภาพร่างกายหรือความสมบูรณ์ของร่างกาย
- โรคประจำตัว เพราะยาประจำที่ใช้อยู่ก่อนอาจมีปฏิกิริยาระหว่างยา
- ชนิดและการออกฤทธิ์ของยานอนหลับ ตลอดจนความแรง และผลข้างเคียง