คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ยาละลายลิ่มเลือด
- ผู้ป่วยมีประวัติโรคหลอดเลือดสมองหรือได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะภายใน 3 เดือน
- ผู้ป่วยมีประวัติผ่าตัดใหญ่ภายใน 14 วัน ผ่าตัดเล็กภายใน 10 วัน หรือหลังคลอดบุตรไม่เกิน 7 วัน เพราะจะส่งผลให้มีเลือดออกจากแผลจากผ่าตัดหรือแผลจากคลอดบุตร
- ผู้ป่วยมีเลือดออกในทางเดินอาหารหรือในทางเดินปัสสาวะภายใน 21 วัน
- มีความดันโลหิตสูงมากกว่า 180/110 มิลลิเมตรปรอท
- มีประวัติมีเลือดออกง่ายผิดปกติ หรือได้รับยาต้านการแข็งตัวของเลือด (Anticoagulants) หรือยาต้านเกล็ดเลือด (Antiplatelet drugs) เพราะเพิ่มโอกาสการเกิดเลือดไหลไม่หยุด (Bleeding) ได้
- มีอาการชัก
- มีเกล็ดเลือดต่ำ ต่ำกว่า 100,000/ลูกบาศก์มิลลิลิตร
- ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า 50 หรือมากกว่า 400 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
- ถ้าต้องผ่าตัด รักษาโรคอื่นๆ ด้วย ให้แจ้งแพทย์/ทันตแพทย์ด้วยว่ากินยาละลายลิ่มเลือดอยู่
- ห้ามเล่นกีฬาที่มีการปะทะ ผาดโผน ล้ม ใช้ศีรษะ เช่น ชกมวย จักรจานเสือภูเขา กีฬาเอ็กซ์ตรีม ฟุตบอล ตะกร้อ ปีนหน้าผา
- ห้ามปรับเปลี่ยนขนาดยาเอง บางกรณีไม่ได้กินยาทุกวัน ต้องอ่านวิธีกินยาให้ดี แพทย์จะมีการปรับยาตามผลตรวจค่าการแข็งตัวเลือด เพื่อให้ระดับค่าการแข็งตัวของเลือดประมาณ 2-3 เท่าของค่าปกติ และไม่ควรกินสมุนไพร อาหารเสริม โปรตีนบำรุง เช่น วิตามินอี น้ำมันปลา และแปะก๊วย (Ginko biloba) เพราะอาจเพิ่มโอกาสการเกิดเลือดไหลไม่หยุดได้
- มีเลือดออกมากผิดปกติ ซึ่งเกิดได้ในหลายอวัยวะเช่น อุจจาระมีเลือดปนหรือสีดำคล้ำ (เลือดออกในทางเดินอาหาร) เลือดออกตามไรฟัน เลือดออกที่ตาขาว/เลือดออกใต้เยื่อตา มีรอยจ้ำเลือดใต้ผิวหนัง ประจำเดือนมากผิดปกติ เลือดกำเดาไหลมากและนานกว่าปกติ เลือดออกมากผิดปกติในช่องปาก เป็นต้น
- ภาวะบีบรัดหัวใจ (Cardiac tamponade) จากมีเลือดออกในโพรงเยื่อหุ้มหัวใจ ซึ่งจะมีอาการแสดงคือ ความดันโลหิตต่ำลงและหลอดเลือดที่คอโป่งพอง เป็นต้น ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยช็อกและเสียชีวิตได้อย่างรวดเร็ว
ยาละลายลิ่มเลือด |
ยาต้านเกล็ดเลือด |
วาร์ฟาริน คูมาดิน |
แอสไพริน คลอพิโดเทล ซีลอสตาซอล อะกรีน็อค อะโพเล็ต พลาวิท |
ทำให้เลือดแข็งตัวยาก |
ทำให้เกล็ดเลือดไม่เกาะตัว |
ตรวจดูการแข็งตัวของเลือด (PT:INR) ทุกครั้งที่พบแพทย์ |
ตรวจดูความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด เกล็ดเลือด (CBC) นานๆ ครั้ง |
ผลข้างเคียงเลือดออกหยุดยาก รอยจ้ำ เลือดออก ฟกช้ำง่าย |
ผลข้างเคียงกัดกระเพาะอาหาร |
มีปฏิกิริยากับยาอื่นหลายชนิด ต้องบอกแพทย์ทุกครั้งว่า |
ไม่ควรกินร่วมกับยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs |
กรณีที่จะทำการรักษาใดๆ ซึ่งจะทำให้มีเลือดออก ต้องหยุดยา |
ทำฟัน ผ่าต้อกระจก ผ่าตัดเล็ก ไม่ต้องหยุดยา |
ห้ามเล่นกีฬาที่มีการปะทะ ผาดโผน ล้มง่าย เช่น ชกมวย ฟุตบอล |
เล่นกีฬาได้ทุกชนิดตามความพร้อมและความแข็งแรงของร่างกาย |