โคนลิ้น (Base of tongue)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 2 กุมภาพันธ์ 2558
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
โคนลิ้น

โคนลิ้น (Base of tongue หรือ Posterior one third of tongue) เป็นเนื้อเยื่อ/อวัยวะชนิดหนึ่งที่อยู่ในระบบหูคอจมูก (Ear Nose Throat system) หรือระบบศีรษะและลำคอ (Head and Neck system) เป็นเนื้อเยื่อในลำคอช่วงที่เป็นรอยต่อระหว่างช่องปากและช่องคอ ที่เรียกทางการแพทย์ว่า คอหอยส่วนปาก

โคนลิ้นจะอยู่ต่อจากลิ้น (Tongue) ที่เรารู้จักกันดี ไปทางด้านหลังลึกลงไปในลำคอ (ทาง การแพทย์ ลิ้นเป็นเนื้อเยื่อ/อวัยวะที่จัดอยู่ในระบบหูคอจมูก หรือศีรษะและลำคอเช่นกัน แต่อยู่ในส่วนที่เรียกว่า ช่องปาก)

โคนลิ้นจะมองเห็นเป็นเนื้อเยื่อส่วนที่ขรุขระเป็นตะปุ่มตะป่ำ ด้วยมีต่อมรับรสชาติ (Taste bud) และต่อมสร้างน้ำลายชนิดที่ช่วยย่อยไขมัน (Von Ebner's glands) อยู่เป็นจำนวนมาก

โคนลิ้นเป็นเนื้อเยื่ออีกชนิดหนึ่งที่เป็นตำแหน่งทำให้เกิดกลิ่นปาก จากมีการตกค้างสะสมในร่องขรุขระของโคนลิ้นของเศษอาหารหรือของของเหลวจากโพรงที่อยู่ด้านหลังจมูก ทำให้เกิดแบคทีเรียสะสมก่อการเน่าเสีย ก่อให้เกิดกลิ่นจากสิ่งเหล่านี้

โรคที่พบได้บ่อยจากโคนลิ้นคือ ภาวะมีกลิ่นปาก นอกนั้นที่พบได้น้อยเช่น เนื้องอกของต่อมรับรส และโรคมะเร็งโคนลิ้น

อนึ่ง ทางการแพทย์ สาเหตุที่แบ่งช่องปากและคอหอยส่วนปาก (รวมโคนลิ้น) เป็นอวัยวะ คนละส่วน เนื่องจากลักษณะธรรมชาติของระบบน้ำเหลืองของทั้ง 2 ส่วนต่างกัน โดยของช่องปาก ระบบน้ำเหลืองจะเข้าสู่ต่อมน้ำเหลืองใต้คางและใต้ขากรรไกรเป็นหลัก แต่ระบบน้ำเหลืองของคอหอยส่วนปากจะเข้าสู่ต่อมน้ำเหลืองด้านข้างของลำคอเป็นหลัก