แอมีลอยโดซิส (Amyloidosis)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 8 กุมภาพันธ์ 2561
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
แอมีลอยโดซิส

แอมีลอยโดซิส หรือ อะมีลอยโดซิส (Amyloidosis)คือโรค/ภาวะที่เกิดจากมีสารโปรตีนผิดปกติชนิดหนึ่ง ที่เรียกว่า แอมีลอยด์(Amyloid, มีหลายชนิดย่อย ทุกชนิดย่อยก่อโรคได้เหมือนกัน แต่ความรุนแรงโรคอาจต่างกัน) เข้าไปจับอยู่ในเนื้อเยื่อ/อวัยวะต่างๆของร่างกาย เช่น สมอง ไต หัวใจ ตับ ตับอ่อน จนทำให้อวัยวะเหล่านั้นทำงานผิดปกติ จนเกิดเป็นโรคต่างๆขึ้น(เช่น เมื่อไปจับที่สมอง จะเป็นสาเหตุของโรคอัลไซเมอร์) โรคแอมีลอยโดซิส เป็นภาวะ/โรคที่พบได้น้อย ในสหรัฐอเมริกา พบได้ประมาณ 5-12 รายต่อประชากร 1 ล้านคน พบในทุกเพศ ทุกวัย แต่ไม่ค่อยพบในเด็ก

สาเหตุ: สาเหตุของโรคนี้ยังไม่ทราบ แต่ปัจจัยเสี่ยงคือ จากภาวะร่างกายมีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคผิดปกติ จึงกระตุ้นให้ไขกระดูกสร้างโปรตีนนี้มากขึ้น หรืออาจจากพันธุกรรมผิดปกติ และบางครั้งพบอาจเกิดจากผลข้างเคียงของการล้างไต

อาการ: อาการโรคแอมีลอยโดซิส จะแตกต่างกันไป ขึ้นกับว่าโปรตีนแอมิลอยด์จะไปจับอยู่ที่อวัยวะใด ก็จะก่อให้เกิดอาการที่เกิดจากการทำงานผิดปกติของอวัยวะนั้นๆ เช่น อาการจากโรคสมอง/ระบบประสาทกรณีโปรตีนนี้ไปจับที่สมอง/ระบบประสาท อาการจากโรคตับกรณีที่โปรตีนนี้ไปจับที่ตับ อาการจากโรคตับอ่อน เช่น โรคเบาหวาน กรณีไปจับที่ตับอ่อน และร่วมกับอาการอื่นๆในภาพรวมที่จะเหมือนกันในผู้ป่วยทุกคน คือ อ่อนเพลีย แต่อย่างไรก็ตามในระยะแรกๆของโรค ผู้ป่วยมักไม่มีอาการ

การวินิจฉัย: แพทย์วินิจฉัยโรคนี้โดยการตรวจเลือดและการตรวจปัสสาวะ พบโปรตีนชนิดนี้ ร่วมกับการตรวจภาพอวัยวะเหล่านั้นด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ และ/หรือเอมอาร์ไอ แต่การวินิจฉัยที่แน่นอนคือ การตัดชิ้นเนื้อจากอวัยวะที่เกิดโรคเพื่อการตรวจทางพยาธิวิทยา

การรักษา: โรคนี้รักษาโดย การใช้ยาเคมีบำบัดเพื่อลดการสร้างโปรตีนแอมีลอยด์จากไขกระดูก อาจร่วมกับการปลูกถ่ายไขกระดูกในผู้ป่วยบางราย และร่วมกับการรักษาประคับประคองตามอาการ

การพยากรณ์โรค: โรคนี้มีการพยากรณ์โรคที่ไม่ดี ผู้ป่วยมักมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 1 ปีหลังการเกิดอาการ โรคมักเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตจากอวัยวะสำคัญต่างๆล้มเหลว เช่น หัวใจล้มเหลว ไตวาย/ไตล้มเหลว

บรรณานุกรม

  1. https://patient.info/doctor/amyloidosis-pro [2018,Jan20]
  2. http://emedicine.medscape.com/article/1093258-overview#showall [2018,Jan20]