7. ตลาดศูนย์บริการทางรังสี – ตอนที่ 17

  • โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
  • 12 ตุลาคม 2566
  • Tweet

การป้องกันอันตรายจากรังสีสำหรับประชาชนทั่วไป 

  1. ไม่ควรเข้าใกล้บริเวณที่มีสารกัมมันตรังสี (Radio-active) หรือในบริเวณที่มีการปฏิบัติงานทางรังสี ซึ่งโดยทั่วไปจะมีป้ายเตือน (Warning sign) เป็นรูปใบพัดสามแฉก (Trefoil) ติดอยู่
  2. สตรีมีครรภ์ (Pregnant) ควรหลีกเลี่ยงการตรวจหรือการรักษาที่ต้องใช้รังสี แต่หากมีความจำเป็น ควรปรึกษาแพทย์และปฏิบัติตามคำแนะนำ (Instruction) อย่างเคร่งครัด (Strictly)
  3. หลีกเลี่ยงการถ่ายรังสีเอ็กซ์ (X-ray) หลายครั้ง หรือถ่ายซ้ำ (Repeat) โดยไม่จำเป็น
  4. สำหรับผู้ป่วยเด็กที่จำเป็นต้องถ่ายรังสีเอ็กซ์ ควรมีเครื่องกำบัง (Shield) รังสีให้กับผู้ป่วย โดยเฉพาะบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ (Re-productive organ)
  5. ห้ามสตรีมีครรภ์และเด็ก เข้าเยี่ยมผู้ป่วยที่ได้รับการฝัง (Implant) หรือสอดใส่สารกัมมันตรังสี
  6. ผู้ป่วยที่ได้รับการฝังหรือสอดใส่สารกัมมันตรังสี ไม่ควรกลับบ้าน (Discharge) ก่อนได้รับการอนุมัติจากแพทย์ 

เครื่องวัดรังสี (Radiation meter) ประจำตัวบุคคล คือ อุปกรณ์สำหรับเก็บข้อมูล ปริมาณรังสี (Radiation dose) จากภายนอกร่างกายที่บุคคลนั้นได้รับ เพื่อใช้ในการประเมิน (Evaluate) ระดับอันตราย (Danger) จากการได้รับรังสี มีด้วยกัน 3 ชนิด คือ

  1. Pocket dosimeter: ใช้กับผู้ที่ต้องเข้าไปในบริเวณที่มีรังสีค่อนข้างสูงในระยะเวลาสั้นๆ เมื่อออกจากบริเวณนั้นก็อ่านค่าปริมาณรังสีที่ได้รับได้ทันที
  2. Film Badge: เป็นฟิล์มที่อยู่ในตลับ วัดได้ทั้งรังสีเอ็กซ์ (X-ray), รังสีแกมม่า (Gamma), เบต้า (Beta), และนิวตรอน (Neutron) วัดปริมาณรังสีในช่วงกว้าง (Range) และสามารถแยกได้ว่า ได้รับจากรังสีชนิดใดเป็นปริมาณเท่าไร ส่วนด้านนอก (External) ของกระดาษห่อฟิล์ม จะมีชื่อ, วันที่ที่เริ่มใช้, และเลขประจำตัวของผู้ใช้พิมพ์ไว้
  3. TLD (= Thermo-lumine scene dosimeter): มีหลายชนิด ช่วงของการใช้งานต่างกัน สามารถวัดปริมาณรังสีที่น้อยกว่าและมีความแน่นอนกว่าฟิล์ม นอกจากนี้แล้วยังสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ (Reusable) แต่มีราคาแพงกว่าฟิล์มและเก็บข้อมูลแบบถาวร (Permanent) อย่างฟิล์มไม่ได้ 

ข้อควรระวังในการใช้เครื่องวัดรังสีประจำตัว

  • ห้ามยืมหรือแลกเปลี่ยนกัน (Exchange) ในการใช้งาน
  • ระวังไม่ให้เปียกน้ำ หรือได้รับความชื้น (Humidity) หรือแตกหักเสียหาย (Damage)
  • ระวังไม่ให้อยู่ใกล้ความร้อน (Heat) หรือที่ที่ได้รับแสงแดด (Sun-light) โดยตรง เช่น ในรถยนต์
  • ใช้เครื่องวัดรังสีให้ถูกต้องตามวัตถุประสงค์
  • ส่งคืนเมื่อครบกำหนด เพื่อการประเมินผล (Evaluation) การรับรังสี โดยเฉพาะฟิล์ม และTLD นำมาประเมิน ทุก 1 - 3 เดือน

แหล่งข้อมูล –

  1. https://www.vibhavadi.com/Health-expert/detail/546 [2023, October 11].
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Irradiation [2023, October 11].