7. ตลาดศูนย์บริการทางรังสี – ตอนที่ 16
- โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
- 28 กันยายน 2566
- Tweet
-
- ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากรังสีขึ้นอยู่กับอัตรา (Rate) การได้รับรังสีและระยะเวลา (Length) ที่ได้รับรังสี
- ลักษณะกลายพันธุ์ (Mutation) ที่เกิดจากรังสีส่วนมากจะเป็นลักษณะด้อย (Inferior) ดังนั้นจะยังไม่มีการแสดงออกในหลายชั่วอายุคน (Generation) ทำให้มีประเด็นที่จะต้องให้ความสนใจเป็นพิเศษ เมื่อกล่าวถึงอันตรายจากรังสีอันที่จริง ผลต่ออวัยวะสืบพันธุ์ (Reproductive organ) และทารกในครรภ์ (Fetus) อาจทำให้เป็นหมัน (Infertile) หรือส่งผลถึงทารก ทำให้เกิดการแท้ง (Abortion), มีความพิการแต่กำเนิด (Congenitally disable), และมีความเสี่ยง (Risk) ต่อการเกิดโรคมะเร็ง (Cancer)
การป้องกันอันตรายจากรังสีสำหรับผู้ปฏิบัติงานทางรังสี
- ใช้เวลาปฏิบัติงานให้สั้นที่สุด เนื่องจากปริมาณ (Dose) ของรังสี (Radiation) ที่ได้รับนั้นจะขึ้นกับเวลาของการได้รับรังสี และควรหลีกเลี่ยง (Avoid) การได้รับรังสีโดยไม่จำเป็น
- รักษาระยะทางให้ห่าง (Distance) จากต้นกำเนิด (Source) รังสีให้มากที่สุด การอยู่ห่างเท่ากับเป็นการอาศัยอากาศ เป็นกำแพงกำบัง (Shield) รังสีได้ ถ้าอยู่ที่ห่างจากเดิม2 เท่า ปริมาณรังสีจะลดลงเหลือ 1 ใน 4
- จัดให้มีเครื่องกำบังรังสี ให้เหมาะสมตามคุณสมบัติของรังสีแต่ละชนิด ได้แก่
-
- รังสีแอลฟ่า (Alpha) สามารถกั้นได้ด้วยแผ่นกระดาษแข็ง(Card-board)
- รังสีเบต้า (Beta) สามารถกั้นได้ด้วยวัสดุที่มีเลขมวล (Mass number) ต่ำ เช่น แผ่นพลาสติก (Plastic) หนาๆ
- รังสีแกมม่า (Gamma) หรือรังสีเอ็กซ์ (X-Ray) สามารถกั้น (Shield) ได้ด้วยวัสดุที่มีเลขมวลสูง เช่น ตะกั่ว(Lead) และ เหล็ก (Iron)
- รังสีนิวตรอน (Neutron) สามารถกั้นได้ด้วย คอนกรีต (Concrete) และขี้ผึ้ง (Paraffin)
- จำกัดขอบเขต (Scope) ของลำรังสี (Radiation beam) ซึ่งจะมีประโยชน์มากในการป้องกันการได้รับรังสีมากเกินความจำเป็น (Excessive) กล่าวคือการเปิดขนาดของขอบเขตของลำรังสีตามขนาดของอวัยวะ (Organ) ที่ต้องการตรวจ ซึ่งทำให้ได้รับรังสีน้อยที่สุดและภาพ (Image) ออกมากชัดเจน
- ขณะถ่ายภาพรังสี เจ้าหน้าที่จะต้องมีฉากกั้น (Partition) รังสีทุกครั้ง และไม่ยื่นส่วนใดออกมานอกฉาก โดยไม่จำเป็น
- ถ้ามีความจำเป็นต้องจับตัวผู้ป่วยขณะถ่ายภาพรังสี ควรให้ญาติหรือผู้อื่นที่ไม่ได้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับรังสีเป็นผู้จับ และต้องสวมเสื้อและใส่ถุงมือกั้นรังสีทุกครั้ง
- เครื่องมือเกี่ยวกับรังสี ต้องได้รับการดูแลอย่างสม่ำเสมอให้อยู่ในสภาพ (Condition) ที่ปลอดภัย (Safe) และพร้อมใช้งาน
- ควรติดเครื่องมือวัดรังสี (Radio-meter) ไว้ติดตัวตลอดเวลาขณะปฏิบัติงาน เพื่อตรวจสอบปริมาณรังสีที่เราได้รับ
- ผู้ปฏิบัติงานทางรังสีควรระมัดระวังการปนเปื้อน (Contamination) ของสารกัมมันตรังสี (Radio-active) เข้าสู่ร่างกายไม่ว่าจะเป็นทางการหายใจ, การกิน, หรือการสัมผัสทางผิวหนังหรือแผล
- สารกัมมันตรังสีควรมีป้ายบอกชัดเจน ทั้งในเรื่องของชนิด, ประเภท, วันที่, และความแรงของสารกัมมันตรังสี
แหล่งข้อมูล –
- https://www.vibhavadi.com/Health-expert/detail/546 [2023, September 27].
- https://en.wikipedia.org/wiki/Irradiation [2023, September 27].
