ซีรีโบรไลซิน (Cerebrolysin)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 15 สิงหาคม 2562
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาซีรีโบรไลซิน(Cerebrolysin) เป็นสารสกัดบริสุทธิ์จากสมองของสุกร มีส่วนประกอบของสารประเภทเปปไทด์ (Peptide), นูโทรปิกแฟคเตอร์ (Nootropic factor, สารที่ช่วยในการบำรุงเซลล์สมอง), สารปรับการเจริญเติบโตของสมอง (Nerve growth factor) , และซีเลียรี นิวโรโทรปิก แฟคเตอร์ (Ciliary neurotrophic factor, สารช่วยสร้างสารสื่อประสาท), ด้วยองค์ประกอบที่กล่าวมา ทางการแพทย์จึงได้นำยาซีรีโบรไลซินมาบำบัดอาการทางสมอง เช่น ผู้ป่วยที่มีภาวะเส้นเลือดในสมองตีบ หรือแตก (Stroke), รวมถึงผู้มีภาวะความจำเสื่อม/ สมองเสื่อมด้วยพยาธิสภาพหลอดเลือดในสมอง (Vascular dementia)อย่างไรก็ตาม ประโยชน์ทางคลินิกดังกล่าวยังต้องการข้อมูลทางการแพทย์ มาสนับสนุนอีกมากพอสมควร

รูปแบบเภสัชภัณฑ์ของ ยาซีรีโบรไลซิน เป็นแบบยาฉีดเข้าหลอดเลือด หรือเข้ากล้ามเนื้อ ด้วยเหตุผลที่ว่าสารเปปไทด์(Peptide, สารในกลุ่ม กรดอะมิโน )ในตัวยานี้สามารถถูกทำลายได้โดยน้ำย่อยในระบบทางเดินอาหาร

ผู้จัดจำหน่าย ยาซีรีโบรไลซิน บางรายยังได้อ้างถึงสรรพคุณและจัดให้ยานี้เป็นยาในกลุ่มนูโทรปิก (Nootropic drug) อีกด้วย

ทั่วไป เราจะพบเห็นการจัดจำหน่ายยาชนิดนี้ในแถบประเทศรัสเซีย ยุโรปตะวันออก จีนและประเทศในแถบเอเชีย สำหรับประเทศไทย ยาซีรีโบรไลซินถูกจัดให้อยู่ในหมวด ยาอันตรายที่ต้องใช้ภายใต้คำสั่งแพทย์แต่ผู้เดียว

ซีรีโบรไลซินมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

ซีรีโบรไลซิน

ยาซีรีโบรไลซินมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

  • บำบัดอาการทางสมองในผู้ป่วยที่มีหลอดเลือดสมองตีบหรือแตก (Stroke)
  • บำบัดภาวะความจำเสื่อม/สมองเสื่อมด้วยเลือดมาเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ/ ภาวะสมองเสื่อมเหตุสมองขาดเลือด (Vascular dementia)

ซีรีโบรไลซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาซีรีโบรไลซิน มีส่วนประกอบของสารเปปไทด์ซึ่งมีกรดอะมิโนที่เป็นประโยชน์ นอกจากนี้ยังมีสารจำพวกแฟคเตอร์(Factor, สารสำคัญที่เป็นองค์ประกอบช่วยในการทำงานของเซลล์)ต่างๆ ที่ช่วยปรับปรุงการเจริญเติบโตของเซลล์สมอง กลไกการทำงานจึงคล้ายกับสารอาหารที่ไปหล่อเลี้ยงบำรุงสมอง จึงทำให้เกิดการประยุกต์ใช้ยาซีรีโบรไลซินในผู้ป่วยสมองขาดเลือด หรือ ผู้ป่วยเส้นเลือดในสมองแตก(โรคหลอดเลือดสมอง/ อัมพาต/ Stroke) ตลอดรวมถึงผู้ที่มีภาวะความจำเสื่อม/สมองเสื่อมด้วยเลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอ

ซีรีโบรไลซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

รูปแบบการจัดจำหน่ายของยาซีรีโบรไลซิน:

  • ยาฉีดที่มีส่วนประกอบของ Cerebrolysin ปริมาตร 10 มิลลิลิตรต่อหลอด

ซีรีโบรไลซินมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?

ยาซีรีโบรไลซิน มีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น

  • ผู้ใหญ่: ให้ยาขนาด 10–50 มิลลิลิตร โดยผสมกับน้ำเกลือโซเดียมคลอร์ไรด์ 0.9% แล้วหยดเข้าทางหลอดเลือดวันละ1ครั้ง เป็นเวลา 2–4 สัปดาห์ หรือฉีดยานี้ 5 มิลลิลิตรเข้ากล้ามเนื้อ หรือฉีดยา 10 มิลลิลิตรเข้าทางหลอดเลือดอย่างช้าๆ วันละ1ครั้ง เป็นเวลา 2–4 สัปดาห์
  • เด็ก: ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อขนาด 0.1 มิลลิลิตร/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม วันละ1ครั้ง แพทย์อาจให้ยาได้ถึง 4 สัปดาห์

ทางคลินิก: ยังได้แนะนำการใช้ยานี้ เช่น

  • Stroke: ฉีดยา 20–50 มิลลิลิตรโดยเร็ว เป็นเวลา 10–21 วัน
  • Traumatic brain injury: ฉีดยา 20–50 มิลลิลิตรโดยเร็ว เป็นเวลา 7–30 วัน
  • Vascular dementia และ Alzheimer’s disease: ฉีดยา 10–30 มิลลิลิตร โดยฉีดยา 5 วันต่อสัปดาห์เป็นเวลาต่อเนื่อง 4 สัปดาห์ ภายใน 1 ปี ควรได้รับการให้ยา 2–4 รอบ

อนึ่ง:

  • ขนาดการใช้ยานี้ต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น
  • หลังจากให้ยานี้จนครบเทอมของการรักษา แพทย์อาจนัดหมายผู้ป่วยให้มารับยาใหม่ทุก 2 เดือน

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่ เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาซีรีโบรไลซิน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว ขึ้นผื่น คลื่นไส้มาก หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ เช่น โรคไต รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาซีรีโบรไลซิน อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมมารับการฉีดยาควรทำอย่างไร?

กรณีลืมมารับการฉีดยาซีรีโบรไลซิน ให้ทำการนัดหมายแพทย์/พยาบาล/เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง เพื่อมารับการฉีดยาในครั้งใหม่โดยเร็ว

ซีรีโบรไลซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/ อาการข้างเคียง) จากการใช้ยาซีรีโบรไลซินเท่าที่มีรายงาน ได้แก่ มีความรู้สึกร้อนวูบวาบหากมีการให้ยาทางหลอดเลือดเร็วเกินไป

มีข้อควรระวังการใช้ซีรีโบรไลซินอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ซีรีโบรไลซิน เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่เป็นโรคไตระยะรุนแรง
  • มารับการฉีดยานี้ต่อเนื่องตามคำสั่งแพทย์
  • กรณีมีอาการแพ้ยาหลังให้ยานี้ เช่น เกิดผื่นคัน หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก มีไข้ ต้องรีบนำผู้ป่วยกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลทันที
  • ห้ามใช้ยาที่หมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาที่หมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาซีรีโบรไลซินด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.comบทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

ซีรีโบรไลซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ปัจจุบัน ยังไม่พบข้อมูลรายงานการเกิดอันตรกิริยา/ปฏิกิริยาระหว่างยาของยาซีรีโบรไลซินกับยาชนิดใดๆ

ควรเก็บรักษาซีรีโบรไลซินอย่างไร?

ควรเก็บรักษาซีรีโบรไลซิน เช่น

  • สามารถเก็บยานี้ภายใต้อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส(Celsius)
  • ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น
  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น
  • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์
  • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
  • ไม่เก็บยาที่หมดอายุ
  • ไม่ทิ้งยาลงในแม่น้ำคูคลองตามธรรมชาติ

ซีรีโบรไลซินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาซีรีโบรไลซิน มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Cerebrolysin (ซีรีโบรไลซิน)EVER Neuro Pharma

บรรณานุกรม

  1. https://www.cerebrolysin.com/fileadmin/redakteur/Cerebrolysin/PDF/Cerebrolysin/Cerebrolysin_Dosage_recommendation.pdf[2019,July27]
  2. https://www.mims.com/thailand/drug/info/cerebrolysin/?type=brief[2019,July27]
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Cerebrolysin[2019,July27]
  4. http://opac.tistr.or.th/Multimedia/STJN/4603/4603-2.pdf[2019,July27]