คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอน เปรียบเทียบความสวยงามระหว่าง 2เทคนิคการฉายรังสีรักษามะเร็งเต้านม

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 7 กุมภาพันธ์ 2565
  • Tweet

คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอนเปรียบเทียบความสวยงามระหว่าง 2เทคนิคการฉายรังสีรักษามะเร็งเต้านม

 

การฉายรังสีรักษาในมะเร็งเต้าที่รักษาโดยผ่าตัดแบบเก็บเต้านมไว้ ปัจจุบันมี2เทคนิค คือ เทคนิคเดิมที่ฉายครอบคลุมเต้านมทุกส่วนทั้งเต้านม 200cGy/วัน, 5วันใน1สัปดาห์ รวมฉายทั้งหมด 25 วันฉาย+การฉายเฉพาะจุดรอยผ่าตัด(Boost)เพิ่มอีกประมาณ 5วัน,  ซึ่งจะส่งผลให้ผู้ป่วยเสียเวลา ไม่สะดวกสบายในการงาน, การใช้ชีวิตประจำวัน, ส่วนอีกเทคนิคที่เป็นเทคนิคใหม่จะฉายรังสีทุกวัน 5วัน/สัปดาห์เช่นกัน แต่ฉายครั้ง/วันละ 266 cGy ทั้งหมด16วันฉาย+การฉายเฉพาะจุดรอยผ่าตัดอีกประมาณ 5วันเช่นกัน ดังนั้นจะลดเวลารักษาลงไปได้ประมาณ 9 วันซึ่งจะสะดวกกับผู้ป่วยมากกว่า แต่ก็เป็นที่กังวลว่าเทคนิคใหม่อาจกระทบต่อความสวยงามของเต้านมเมื่อเปรียบเทียบกับเทคนิคเดิม

คณะแพทย์และนักวิทยาศาสตร์สหรัฐอเมริกา นำโดย นพ. Julius K. Weng จาก University of Texas MD Anderson Cancer Center, Houston, Texas จึงต้องการเปรียบเทียบผลการรักษาด้านความสวยงามของเทคนิคทั้ง2ในมุมของผู้ป่วยและของแพทย์ผู้รักษาว่าเป็นอย่างไร และได้รายงานผลการศึกษาในวารสารการแพทย์โรคมะเร็ง Journal of Radiation Oncology Biology&Physics ฉบับ1ตุลาคม 2021

เป็นการศึกษาช่วง 2011-2014ในผู้ป่วยสตรีมะเร็งเต้านมอายุ≥40ปีที่มีระยะโรคในระยะแรกคือระยะศูนย์,และระยะต้นๆระยะT1-2,N0-1,โรคยังไม้แพร่กระจายทางกระแสเลือดและหลังผ่าตัดเต้านมแบบเก็บเต้านมไว้ ผลพยาธิวิทยาก้อนเนื้อไม่พบเซลล์มะเร็งหลงเหลืออยู่(Free margin),  ผู้ป่วยทั้งหมด 287 ราย อายุกึ่งกลางอยู่ที่ 60ปี, จะถูกสุ่มเป็น2กลุ่มคือ กลุ่มฉายรังสีเทคนิคเดิม, และกลุ่มฉายรังสีเทคนิคใหม่

ก่อนรักษาจะมีการตรวจประเมินข้อมูลต่างๆเป็นพื้นฐานทางสถิติและเพื่อเปรียบเทียบหลังจากนั้นจะประเมินผลด้านความสวยงามตามคำนะนำของthe Breast Cancer Treatment Outcome Scale (BCTOS), Functional Assessment of Cancer Therapy-Breast (FACT-B), and Body Image Scale ทุกปีติดต่อกัน5ปี, ผู้ป่วยทั้งหมด 37%ใช้ยกทรงขนาด>/=D, 44%อ้วน, และ30%ได้ยาเคมีบำบัดร่วมด้วย

ผลการศึกษาที่5ปี:การประเมินสถิติใช้วิเคราะห์แบบหลายตัวแปร พบว่าผู้ป่วยทั้ง2กลุ่มไม่ต่างกันในด้านความพึงพอใจต่อความสวยงามของเต้านม

  • ผู้ป่วยเต้านมขนาด>/=D มีผลกระทบด้านความสวยงามสูงกว่ากลุ่มอื่นอย่างสำคัญทางสถิติ,p<0.001
  • การเกิดอาการเจ็บปวดที่เต้านมสัมพันธ์กระทบกับความสวยงามฯอย่างสำคัญทางสถิติ,p<0.001
  • ผลกระทบต่อความสวยงามที่แพทย์ประเมินจะขึ้นกับภาวะน้ำหนักตัวเกิน(p=0.02)และภาวะอ้วน(p<0.001)อย่างสำคัญทางสถิติ
  • การประเมินด้านความสวยงามฯของป่วยทั้ง2กลุ่มไม่ต่างกัน

 

คณะผู้ศึกษาสรุปว่า ที่5ปี

  • การประเมินด้านความสวยงามของเต้านมจากทั้งผู้ป่วยและแพทย์ผู้รักษาพบว่าไม่ต่างกันในผู้ป่วยทั้ง2กลุ่ม ทั้งนี้รวมถึงในผู้ป่วยน้ำหนักตัวเกินและอ้วนและที่ได้รับยาเคมีบำบัด
  • ในผู้ป่วยที่เต้านมมีขนาดใหญ่และหรืออ้วนควรมีการดูแลเพิ่มเติมด้านพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันรวมถึงการบริโภค และควรมีการศึกษาหาเทคนิคการฉายรังสีใหม่ที่เหมาะกับผู้ป่วยกลุ่มนี้

 

บรรณานุกรม

Julius K. Weng, et al. Five-Year Longitudinal Analysis of Patient-Reported Outcomes and Cosmesis in a Randomized Trial of Conventionally Fractionated Versus Hypofractionated Whole-Breast Irradiation. International Journal of Radiation Oncology Biology&Physics. 2021;111(2):360-370   https://www.redjournal.org/article/S0360-3016(21)00491-0/fulltext    [2022,Jan10]