กลุ่มอาการเมตาโบลิก กลุ่มอาการผิดปกติในการสันดาป (Metabolic syndrome)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 23 ตุลาคม 2562
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
กลุ่มอาการเมตาโบลิก

กลุ่มอาการเมตาโบลิก หรือ กลุ่มอาการผิดปกติในการสันดาป(Metabolic syndrome หรือ Metabolic disorder) คือ กลุ่มอาการที่เป็นความผิดปกติ หรือ ที่เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดความผิดปกติในกระบวนการใช้พลังงาน/การสันดาปของร่างกาย อันนำไปสู่การเกิดกลุ่มโรคต่างๆที่มักเกิดร่วมกันโดยเฉพาะกลุ่มโรคเอนซีดี (โรคไม่ติดต่อ/NCD/ Non communicable diseases) คือ โรคเบาหวาน, โรคความดันโลหิตสูง, โรคไขมันในเลือดสูง, โรคหลอดเลือดสมอง(โรคอัมพาต), และ โรคหลอดเลือดหัวใจ(โรคหัวใจ)

สันดาป หรือ การสันดาป หรือ กระบวนการใช้พลังงานของร่างกาย(Metabolism) โดย ‘สันดาป’ ตามความหมายจากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 คือ ‘การเผาไหม้’ ซึ่งความหมายทางการแพทย์ คือ การใช้พลังงานโดยปฏิกิริยาทางเคมี ทั้งจาก โปรตีน, คาร์โบไฮเดรต, และไขมัน เพื่อกระบวนการทำงานต่างๆในการดำรงชีวิตของเซลล์

  • ซึ่งเมื่อได้พลังงานจากการสลายสารโมเลกุลซับซ้อนให้เป็นสารโมเลกุลขนาดเล็กที่ไม่ซับซ้อน จะเรียกว่า กระบวนการ Catabolism
  • แต่เมื่อเป็นการใช้พลังงานเพื่อการสร้างและเพื่อการทำงานของเซลล์ จะเรียกว่า กระบวนการ Anabolism

ทั้งนี้ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิด กลุ่มอาการเมตาโบลิก ที่สำคัญ คือ โรคอ้วนและน้ำหนักตัวเกิน และภาวะน้ำตาลในเลือดสูงจากการขาดประสิทธิภาพของฮอร์โมนอินซูลิน (Insulin), ส่วนปัจจัยอื่นๆ คือ การสูงอายุ (จากการเสื่อมของเซลล์ต่างๆตามธรรมชาติ), พันธุกรรม (มีคนในครอบครัวเป็นโรคต่างๆดังกล่าว), และ ขาดการออกกำลังกาย

ส่วน โรคผิดปกติทางเมตาโบลิก (Metabolic disease) หมายถึง โรคที่ทำให้เกิดกลุ่มอาการเบตาโบลิก ซึ่งอาจเป็น

  • โรคผิดปกติทางพันธุกรรมแต่กำเนิด เช่น โรค Phenylketonuria ที่ร่างกายขาดเอนไซม์ที่ช่วยเผาผลาญกรดอะมิโน/สารโปรตีน อย่างไรก็ตามโรคกลุ่มนี้พบได้น้อยมาก
  • โรคที่เกิดในภายหลัง เป็นโรคพบบ่อยมาก มักร่วมกับพฤติกรรมการบริโภคและพบเมื่ออายุมากขึ้น เช่น โรคเบาหวาน, โรคไขมันในเลือดสูง, โรคความดันโลหิตสูง

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Metabolism [2019,Oct5]
  2. https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/metabolic-syndrome [2019,Oct5]
  3. https://www.britannica.com/science/metabolic-disease [2019,Oct5]