คำถามเกี่ยวกับโรค
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ไข้หวัด
ไข้หวัดในที่นี้หมายถึง โรคไข้หวัดธรรมดา (Common cold) และโรคไข้หวัดใหญ่ (Influenza / Flu) เป็นโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบนแต่เกิดจากไวรัสคนละชนิดซึ่งทำให้เกิดการอักเสบของอวัยวะระบบทางเดินหายใจ พบบ่อยมากทั้งในผู้ใหญ่และเด็กในหน้าฝนและหน้าหนาว
ไข้หวัดใหญ่จะมีอาการที่รุนแรงกว่าไข้หวัดธรรมดา กล่าวคือ
อาการสำคัญของไข้หวัดธรรมดาที่พบบ่อย ได้แก่ มีไข้แต่เป็นไข้ไม่สูง มักไม่เกิน 38 องศาเซลเซียส อาจปวดหัวแต่ไม่มาก ปวดเมื่อยตัว แสบตาอาจมีน้ำตาไหล คัดจมูกจามไอไม่มาก มีน้ำมูกใส อาจเสียงแหบ อ่อนเพลียแต่ไม่มาก บางครั้งอาจมีอาการเจ็บคอ ปวดท้อง อาเจียน หรือ ท้องเสียได้บ้าง
ส่วนอาการสำคัญของไข้หวัดใหญ่ที่พบบ่อย ได้แก่ มีไข้สูงบางครั้งสูงมาก 38 - 41 องศาเซลเซียส โดยไข้ขึ้นสูงภายใน 1 วัน ปวดศีรษะมาก ปวดกระบอกตาเวลาตาเคลื่อนไหว น้ำตาไหลเมื่อมีแสงสว่าง ปวดกล้ามเนื้อ/ปวดเมื่อยเนื้อตัว อ่อนเพลียมาก ไอแห้ง ๆ เจ็บคอ คัดจมูก เบื่ออาหาร แต่อาการที่อาจพบได้และเป็นอาการรุนแรงกว่า เช่น หายใจเหนื่อย หอบหายใจมีเสียงหวีด ไอรุนแรง หนาวสั่น คลื่นไส้ ท้องเสีย มึนงง ซึม และ/หรือ หัวใจล้มเหลว
ความรุนแรงของไข้หวัดขึ้นกับว่าเป็นการติดเชื้อไวรัสชนิดใด แต่โดยทั่วไปไข้หวัดธรรมดามักไม่รุนแรงหายได้เองภายในระยะเวลาประมาณ 1 สัปดาห์ด้วยการดูแลตนเองตามอาการ แต่อาจมีโรคแทรกซ้อนจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ส่งผลให้เกิดการไซนัสอักเสบ/หูน้ำหนวก/ปอดบวมได้ ส่วนไข้หวัดใหญ่กรณีที่ไม่มีโรคแทรกซ้อนอาการไข้และอาการต่างๆ จะดีขึ้นภายใน 5 - 7 วัน กรณีที่มีโรคแทรกซ้อนชนิดไม่รุนแรงอาจมีการอักเสบของหูชั้นกลางและไซนัส แต่ถ้าเป็นชนิดรุนแรงซึ่งมีโอกาสเกิดสูงในบุคคลกลุ่มเสี่ยงอาจเป็นสาเหตุให้เสียชีวิตได้ เช่น ปอดบวม กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบและ/หรือเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ สมองอักเสบและ/หรือเยื่อหุ้มสมองอักเสบ เกิดอัมพาต ชัก แขน/ขาอ่อนแรง และโคม่า
- เกิดจากการติดเชื้อไวรัสคนละชนิด
- อาการไข้หวัดธรรมดารุนแรงน้อยกว่าไข้หวัดใหญ่และอาการมักค่อยเป็นค่อยไป แต่ไข้หวัดใหญ่อาการรุนแรงทันทีภายใน 1 วัน
- ไข้หวัดธรรมดาไม่ค่อยเกิดโรคแทรกซ้อน แต่เมื่อเกิดมักเป็นโรคแทรกซ้อนที่ไม่รุนแรง แต่ไข้หวัดใหญ่มักเกิดโรคข้างเคียงแทรกซ้อนได้ โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง/กลุ่มคนมีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคต่ำ (เด็ก ผู้สูงอายุ หญิงตั้งครรภ์ และผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน)
- ไข้หวัดธรรมดาไม่จำเป็นต้องรักษาด้วยยาต้านไวรัส แต่ในไข้หวัดใหญ่ที่มีอาการรุนแรงแพทย์อาจรักษาด้วยยาต้านไวรัสตั้งแต่แรก
- ยังไม่มีวัคซีนป้องกันไข้หวัดธรรมดา แต่ไข้หวัดใหญ่มีวัคซีนป้องกัน