คำถามเกี่ยวกับโรค
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ภูมิแพ้
โรคภูมิแพ้คือโรคที่เกิดจากการตอบสนองของร่างกายต่อสารกระตุ้นที่ในภาวะปกติแล้วจะไม่ทำให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย เช่น ไรฝุ่น ละอองเกสรพืช แต่ในโรคภูมิแพ้ร่างกายจะเกิดการตอบสนองอย่างมากผิดปกติต่อสารเหล่านั้น จึงทำให้เกิดการอักเสบในอวัยวะที่สัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ (Allergen) นั้น
โรคภูมิแพ้เกิดจากพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม โดยพบว่าถ้าบิดาหรือมารดาเป็นโรคภูมิแพ้จะทำให้บุตรมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้ประมาณ 30 - 50% แต่ถ้าทั้งบิดาและมารดาเป็นโรคภูมิแพ้จะมีผลให้บุตรมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้มากขึ้นถึงประมาณ 50 - 70% ในขณะที่เด็กที่มาจากครอบครัวที่ไม่มีประวัติโรคภูมิแพ้เลยมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้เพียงประมาณ 10%
1. โรคภูมิแพ้ทางเดินหายใจได้แก่ โรคหืด (Asthma)
2. โรคโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้หรือโรคแพ้อากาศ (Allergic rhinitis)
3. โรคภูมิแพ้ทางผิวหนัง (Allergic skin disease)
4. โรคภูมิแพ้ทางตา (Eye allergy)
5. โรคภูมิแพ้ชนิดรุนแรงที่มีอาการหลายระบบ (Anaphylaxis)
- ควบคุมสิ่งแวดล้อมและสารก่อภูมิแพ้ เช่น ไรฝุ่น แมลงสาบ ละอองเกสรพืช ขนสัตว์ ควันบุหรี่ กลิ่นฉุน น้ำหอม และฝุ่นละออง
- รักษาด้วยยา เช่น ยาแก้แพ้ ยาต้านการอักเสบ วัคซีนภูมิแพ้
โอกาสรักษาโรคภูมิแพ้ได้หายหรือไม่ขึ้นอยู่กับว่าเป็นโรคภูมิแพ้ชนิดไหน กรณีแพ้อาหารเมื่อหยุดกินอาหารที่แพ้ไปสักระยะอาจหายขาดได้ สำหรับผู้ป่วยที่เป็นโรคโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้และโรคหืด โอกาสหายขาดมีน้อยขึ้นอยู่กับระยะเวลาในการรักษาควบคุมโรคและความรุนแรงของโรค
ผู้ป่วยที่เป็นโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้หรือแพ้อากาศมีภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยคือ ไซนัส อักเสบ หูชั้นกลางอักเสบ นอนกรนซึ่งรบกวนการนอนหลับ บางครั้งหยุดหายใจขณะนอนหลับได้ (โรคนอนหลับแล้วหยุดหายใจ)
โรคนี้เกิดจากพันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม ดังนั้นการอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีสารก่อภูมิแพ้น้อยก็สามารถป้องกันการเกิดโรคในกลุ่มเสี่ยง (ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคภูมิแพ้) ส่วนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะสามารถป้องกันการเกิดการแพ้อาหารได้ได้ นอกจากนี้ควรออกกำลังกายสม่ำเสมอ และพักผ่อนให้เพียงพอ