เพดาน (Palate) เพดานแข็ง (Hard palate)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 3 มิถุนายน 2557
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง

เพดาน (Palate) คือ เนื้อเยื่อ/อวัยวะส่วนที่เป็นส่วนหลังคาหรือส่วนที่อยู่สูงสุดของช่องปาก เป็นอวัยวะที่แยกช่องปากออกจากช่องจมูก โดยเป็นกระดูกแผ่นบางๆ มีรูปโค้งยาว ที่ภาย นอกหุ้มด้วยเนื้อเยื่อบุผิว (Epithelium) ชนิดที่เรียกว่า เยื่อเมือก (Mucosa) ที่มีต่อมน้ำลายขนาดเล็กๆ และต่อมรับรสชาติ มากมาย

หน้าที่ของเพดาน คือ

  • คงรูปร่างของช่องปาก
  • แยกช่องปากออกจากช่องจมูก
  • เป็นทางผ่านของอาหาร
  • ช่วยการออกเสียง
  • ช่วยการหายใจ
  • และต่อมต่างๆที่เยื่อบุผิวจะช่วยสร้างน้ำลายและรับรสชาติอาหาร

เพดานด้านซ้ายและด้านขวา จะเชื่อมกันสนิทตั้งแต่ก่อนคลอด แต่ถ้ามีปัญหาในการเจริญเติบโต เพดาน 2 ข้างไม่สมานกันสนิท ก็จะก่อความพิการแต่กำเนิด ที่เรียกว่า ปากแหว่ง เพดานโหว่

เพดานจะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ด้านหน้าซึ่งมีเนื้อที่ประมาณ 2 ใน 3 ของเพดานทั้งหมด จะเป็นส่วนที่มีกระดูกเรียกว่า ‘เพดานแข็ง (Hard palate)’ และส่วนต่อไปทางด้านหลังในช่อง ลำคอ จะเป็นเนื้อเยื่อเกี่ยวพันที่ไม่มีกระดูก จึงอ่อนนุ่ม และออกสีชมพู เรียกว่า ‘เพดานอ่อน (Soft palate)’ โดยส่วนเพดานอ่อนทั้งซ้ายและขวาจะมาบรรจบกันเป็นชิ้นเนื้อ/ติ่งเนื้อรูปร่างเล็กๆยาว เรียกว่า ‘ลิ้นไก่ (Uvula)’

อนึ่ง ระบบน้ำเหลืองของเพดานแข็งและเพดานอ่อนจะแตกต่างกัน ดังนั้นในทางกายวิ ภาค จึงแบ่งให้เพดานแข็งเป็นอวัยวะในส่วนของช่องปาก ส่วนเพดานอ่อนเป็นอวัยวะในส่วนของคอหอยส่วนปาก

แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อมีความผิดปกติของเพดานส่วนใดก็ตาม จะส่งผลถึงความสวยงาม การออกเสียงพูด (พูดไม่ชัด) การสำลักเวลากลืน การนอนกรน และโรคนอนหลับแล้วหยุดหาย ใจ

บรรณานุกรม

1. Hard palate http://en.wikipedia.org/wiki/Hard_palate [2014,May20]
2. Palate http://en.wikipedia.org/wiki/Palate [2014,May20]
3. Soft palate http://en.wikipedia.org/wiki/Soft_palate [2014,May20]