อโมบาร์บิทอล (Amobarbital)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 25 กุมภาพันธ์ 2566
  • Tweet

สารบัญ

บทความที่เกี่ยวข้อง

 

บทนำ: คือยาอะไร?

อโมบาร์บิทอล (Amobarbital) คือ ยาช่วยให้นอนหลับ, บรรเทาอาการวิตกกังวล,  รักษาอาการชัก, และมีฤทธิ์สงบประสาท/คลายเครียด โดยยานี้อยู่ในกลุ่มอนุพันธุ์ของยาบาร์บิทูเรต (Barbiturate), รูปแบบยาแผนปัจจุบันจะมีทั้งชนิด  รับประทาน  ยาฉีด, ตามกฎหมายไทยระบุให้ยาอโมบาร์บิทอลเป็นวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทประเภท 3, การใช้ยานี้เป็นเวลาติดต่อกันนานๆจะทำให้เกิดอาการติดยา

ทั้งนี้ ลักษณะทางกายภาพของยานี้จะเป็นผงผลึกสีขาว ไม่มีกลิ่น และมีรสขมเล็กน้อย, ถูกสังเคราะห์ได้ครั้งแรกในเยอรมันเมื่อปี ค.ศ. 1923 (พ.ศ. 2466)      

การออกฤทธิ์ของตัวยาอโมบาร์บิทอลจะเกิดที่ตัวรับ (Receptor) ในสมองที่เรียกว่า GABA receptors (Gamma-aminobutyric acid receptor) หลังจากการดูดซึมจากระบบทางเดินอาหารเข้าสู่กระแสเลือด, ตัวยานี้จะมีการกระจายตัวไปตามเนื้อเยื่อและอวัยวะต่างๆ เช่น สมอง ตับ ไต ทั้งกระจายตัวในพลาสมา และเข้ารวมตัวกับโปรตีนตามเนื้อเยื่อของร่างกาย, ระยะเวลาในการออกฤทธิ์อยู่ที่ประมาณ 6 - 8 ชั่วโมง, ตับจะทำหน้าที่เปลี่ยนโครงสร้างเคมีของยานี้อย่างต่อเนื่อง,  ร่างกายต้องใช้เวลาประมาณ 8 - 42 ชั่วโมงเพื่อกำจัดยานี้ปริมาณ 50% ออกจากกระแสเลือดโดยผ่านทิ้งไปกับปัสสาวะ

มีข้อมูลบางประการที่ผู้บริโภคควรทราบเพื่อที่จะใช้ยานี้ได้อย่างปลอดภัย เช่น

  • เคยมีประวัติแพ้ยานี้หรือไม่
  • ถ้ามีประวัติติดยานอนหลับ หากใช้ยานี้ก็มีโอกาสติดยาอโมบาร์บิทอลได้เช่นกัน
  • มีประวัติป่วยด้วย โรคพอร์ฟิเรีย (Porphyria:โรคทางพันธุกรรมที่พบได้น้อยมากที่มีความผิดปกติของเม็ดเลือดแดง), โรคตับ, โรคไต, โรคทางเดินหายใจที่มีประวัติเคยหยุดหายใจมาก่อน, ด้วยการใช้ยานี้จะทำให้อาการโรคดังกล่าวรุนแรงขึ้น
  • ห้ามรับประทานยานี้ร่วมกับเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ ด้วยจะเกิดภาวะ กดประสาทอย่างมากจนอาจเกิดโคม่าได้

ยาอโมบาร์บิทอล เป็นยาประเภทวัตถุออกฤทธิ์ จึงพบเห็นการใช้ยานี้ได้ตามสถานพยาบาลที่ได้รับอนุญาต, และการใช้ยาจะต้องเป็นไปตามคำสั่งจากแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น

อโมบาร์บิทอลมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?

ยาอโมบาร์บิทอลมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้:

  • รักษาและบำบัดอาการวิตกกังวล
  • ช่วยสงบประสาท/คลายเครียด และทำให้นอนหลับ
  • ใช้เป็นยาสงบประสาท/ยาคลายเครียดก่อนเข้ารับการผ่าตัด

อโมบาร์บิทอลมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาอโมบาร์บิทอล มีกลไกการออกฤทธิ์โดย ตัวยาจะออกฤทธิ์กับตัวรับในสมองที่มีชื่อว่า GABA receptor (Gamma-aminobutyric acid receptor) ส่งผลให้เกิดฤทธิ์สงบประสาท คลายความวิตกกังวล และช่วยให้นอนหลับ, แต่เนื่องจากยานี้จะทำให้ผู้ป่วยติดยาได้ ทางคลินิกจึงไม่แนะนำให้ใช้ยานี้ต่อเนื่องเป็นเวลานานๆ

อโมบาร์บิทอลมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาอโมบาร์บิทอลมีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

  • ยาเม็ดชนิดรับประทานที่ผสมร่วมกับยาอื่น เช่น Chlorpromazine HCl 25 มิลลิกรัม + Amobarbital 50 มิลลิกรัม
  • ยาฉีด ขนาด 0.5 กรัม

อโมบาร์บิทอลมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาอโมบาร์บิทอลมีขนาดรับประทาน:  

  • ผู้ใหญ่: เช่น รับประทาน 100 - 200 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง ก่อนนอน โดยสามารถรับประทานยาก่อนหรือพร้อมอาหารก็ได้
  • เด็ก (นิยามคำว่าเด็ก): ยังไม่มีข้อมูลแน่ชัดในการใช้ยานี้ในเด็ก การใช้ยานี้ในเด็กจึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษาเป็นกรณีไป

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมถึงยาอโมบาร์บิทอล ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก/หอบเหนื่อย
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาอโมบาร์บิทอลอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆ ที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาอโมบาร์บิทอล สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

อโมบาร์บิทอลมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาอโมบาร์บิทอลสามารถก่อให้เกิดผล/อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) เช่น

  • ปวดหัว
  • สับสน
  • วิงเวียน
  • ง่วงนอน
  • หัวใจเต้นช้า
  • ความดันโลหิตต่ำ
  • กดการหายใจ (หายใจช้า เบา ตื้น)
  • คลื่นไส้อาเจียน
  • ท้องผูก
  • รู้สึกระคายเคืองในระบบทางเดินอาหาร
  • มีผื่นบวมคล้ายลมพิษ
  • ผื่นคัน

มีข้อควรระวังการใช้อโมบาร์บิทอลอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาอโมบาร์บิทอล เช่น    

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร เด็ก และผู้สูงอายุ
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ที่มีอาการ/โรคนอนหลับแล้วหยุดหายใจ ผู้ที่ป่วยด้วยโรคตับระยะรุนแรง ผู้ป่วยโรคพอร์ฟิเรีย   ผู้ป่วยด้วยภาวะซึมเศร้า
  • ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคไต
  • ระหว่างการใช้ยานี้ ควรระวังเรื่องการขับขี่ยวดยานพาหนะ หรือ ทำงานกับเครื่องจักรด้วยยานี้จะมีผลข้างเคียงทำให้ง่วงนอนจึงอาจเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
  • ระวังการใช้ยานี้ที่ติดต่อกันเป็นเวลานานด้วยสามารถทำให้เกิดการติดยาได้
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ "ยา" ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาอโมบาร์บิทอลด้วย) ยาแผนโบราณ   อาหารเสริม  ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

อโมบาร์บิทอลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาอโมบาร์บิทอลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น     

  • การใช้ยาอโมบาร์บิทอล ร่วมกับยากลุ่ม เอมเอโอไอ (MAOIs) อาจทำให้ฤทธิ์ของการกดสมองอยู่ได้ยาวนานขึ้น อีกทั้งก่อให้เกิดอาการชักได้ง่ายมากขึ้น หากไม่มีความจำเป็นใดๆควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
  • การใช้ยาอโมบาร์บิทอล ร่วมกับยา Warfarin อาจทำเกิดภาวะเลือดออกง่าย หากมีความจำเป็นต้องใช้ร่วมกัน แพทย์จะปรับขนาดการใช้ยาให้เหมาะสมต่อผู้ป่วยเป็นรายบุคคลไป
  • การใช้ยาอโมบาร์บิทอล ร่วมกับยา Propoxyphene อาจทำให้ฤทธิ์ของอาการข้างเคียงของยาอโมบาร์บิทอลมีมากยิ่งขึ้น เช่น วิงเวียน ง่วงนอน สับสน ขาดสมาธิ หากไม่มีความจำเป็นใดๆควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
  • การใช้ยาอโมบาร์บิทอล ร่วมกับยา Hydrocodone อาจทำให้ระดับความเข้มข้นและฤทธิ์ในการรักษาของยา Hydrocodone ลดน้อยลง หากมีความจำเป็นต้องใช้ร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดการใช้ยาให้เหมาะสมเป็นกรณีไป

ควรเก็บรักษาอโมบาร์บิทอลอย่างไร?

ควรเก็บยาอโมบาร์บิทอล: เช่น

  • เก็บยาในช่วงอุณหภูมิ 15 - 30 องศาเซลเซียส (Celsius)
  • ไม่เก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น
  • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์
  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อน และความชื้น
  • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

อโมบาร์บิทอลมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาอโมบาร์บิทอล  มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Ama (เอมา) Atlantic Lab
Amytal (อะไมทอล) Eli Lilly

 

บรรณานุกรม

  1. https://www.fda.moph.go.th/sites/Narcotics/SitePages/Main_law.aspx   [2023,Feb25]
  2. https://www.drugs.com/ppa/amobarbital.html [2023,Feb25]
  3. https://www.drugs.com/drug-interactions/amobarbital-index.html?filter=3&generic_only=  [2023,Feb25]
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Amobarbital  [2023,Feb25]
  5. https://www.mims.com/thailand/drug/info/amobarbital?mtype=generic  [2023,Feb25]
  6. https://www.mims.com/Thailand/drug/info/Amytal/  [2023,Feb25]
  7. https://www.mims.com/India/drug/info/amobarbital/?type=full&mtype=generic#Dosage  [2023,Feb25]