หมอสมศักดิ์ชวนคุย ตอน ไม่ทานยาหมอ ทานสมุนไพรแทน

  • โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
  • 28 ธันวาคม 2564
  • Tweet

หมอสมศักดิ์ชวนคุย ตอน  ไม่ทานยาหมอ ทานสมุนไพรแทน

การยาสมุนไพรที่เป็นภูมิปัญญาของแพทย์แผนไทยนั้น ไม่ใช่สิ่งที่ผิดครับ ผมขอย้ำนะครับ องค์ความรู้ด้านการแพทย์แผนไทยนั้นเป็นสิ่งที่ต้องให้การสนับสนุนอย่างมาก และควรมีการศึกษาอย่างเหมาะสม เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด และมีขอด้อยหรือข้อเสียน้อยที่สุด อย่างไรก็ตามที่ผมตั้งประเด็นคุยกันในวันนี้ ก็เพราะว่ามีการใช้สมุนไพรที่ไม่เหมาะสม ดังนี้

  1. การเจ็บป่วยด้วยโรคร้ายแรง เช่น มะเร็ง อัมพาต ภาวะติดเชื้อรุนแรง ไตวาย เป็นต้น ซึ่งโรคเหล่านี้มีการรักษาด้วยด้วยแพทย์แผนปัจจุบันหลากหลายวิธีที่ได้ผลดี แต่ผู้ป่วยส่วนหนึ่งที่เลือกจะไม่รักษาด้วยยาที่หมอสั่งให้ หรือเลือกไม่รับยาเคมีบำบัด แต่ไปรักษาด้วยการใช้สมุนไพรเพียงอย่างเดียว
  2. การเจ็บป่วยด้วยโรคที่ต้องใช้ยาแผนปัจจุบัน แล้วยานั้นมีอันตรกิริยา หรือการตีกันระหว่างยาที่ใช้รักษากับสมุนไพร หรืออาหารบางชนิดได้ง่าย แล้วก่อให้เกิดอันตราย เมื่อได้มีการแนะนำโดยแพทย์หรือพยาบาลว่าอย่าไปทานยานี้ร่วมกับสมุนไพร ผู้ป่วยจึงตัดสินใจไม่ทานยาหมอ เลือกทานเพียงสมุนไพรอย่างเดียว น่าเสียดายครับ แต่ผมพบบ่อย คือ ยาละลายลิ่มเลือดในผู้ป่วยโรคอัมพาตจากหัวใจ
  3. การเจ็บป่วยด้วยหลายโรค ต้องทานยาหลายชนิด บางชนิดทานแล้วรู้สึกไม่ดี ทำให้ผู้ป่วยเลือกที่จะไม่ทานยาชนิดนั้น แล้วไปเลือกทานยาสมุนไพรแทน ทำให้ผู้ป่วยทานยาแผนปัจจุบันในบางโรคร่วมกับสมุนไพรบางชนิด ซึ่งการทำแบบนี้อาจก่อให้เกิดผลเสียต่อร่างกาย และส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพของยาที่ใช้รักษาได้
  4. การเจ็บป่วยด้วยโรคที่ต้องทานยาต่อเนื่องระยะยาว ทำให้ผู้ป่วยกังวลใจว่ายานั้นจะเป็นโทษต่อตับ ไต กระเพาะอาหาร จึงมีการหยุดทานยาหรือทานไม่สม่ำเสมอ โดยไปใช้ยาสมุนไพรในบางวันที่หยุดทานยาแผนปัจจุบัน การทำแบบนี้ก็ย่อมเกิดผลเสียเหมือนในข้อที่ 3 ข้างต้น

ผมมีข้อเสนอแนะสำหรับผู้ป่วย ครอบครัวที่ต้องการใช้สมุนไพรในการรักษาโรค คือ ถ้าเป็นการเจ็บป่วยเล็กๆ น้อยๆ ไม่ได้มีอันตรายถึงกับชีวิต และเคยใช้สมุนไพรรักษามาแล้วได้ผลดีจริงๆ ผมว่าจะใช้ในช่วงแรกไม่กี่วันนั้นผมว่าไม่น่าจะมีอันตรายใดๆ เพราะหลายโรคทางการแพทย์ก็สนับสนุนให้ใช้สมุนไพรรักษาก่อนได้ แต่กรณีที่เป็นโรครุนแรง รักษานานๆ ทานยาหลายชนิด ผมแนะนำว่าให้ปรึกษากับทีมแพทย์ พยาบาล เภสัชกรผู้ให้การรักษาว่าการใช้ยาสมุนไพรนั้นจะมีข้อดี ข้อเสีย ข้อระมัดระวังอย่างไร อย่าคิดหรือตัดสินใจเอง และถ้าทานยาสมุนไพรก็ต้องแจ้งให้ทีมผู้ให้การรักษารู้ด้วยว่าท่านใช้สมุนไพรชนิดไหนอยู่ครับ เพื่อจะได้รู้ว่าต้องให้การติดตามผลการรักษาอย่างไรครับ ผมยังเชื่อว่าสมุนไพรไทยเองก็มีข้อดีอยู่มากนะครับ แต่ต้องใช้อย่างถูกวิธีครับ