ปัสสาวะปนเลือด (Hematuria)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 21 กุมภาพันธ์ 2564
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
ปัสสาวะปนเลือด

ปัสสาวะปนเลือด หรือ ปัสสาวะเป็นเลือด (Blood in urine หรือ Hematuria) เป็นอาการที่เมื่อถ่ายปัสสาวะจะพบมีเลือดปนในปัสสาวะ ซึ่งเห็นได้ด้วยตาเปล่าชัดเจน แต่ทั้งนี้ไม่นับรวมกับเมื่อมีเลือดออกในอวัยวะเพศภายนอกและปนเปื้อนในปัสสาวะเช่น อวัยวะเพศมีแผล หรือการมีประจำเดือน (ในผู้หญิง) ดังนั้น อาการปัสสาวะปนเลือด/ปัสสาวะเป็นเลือดจึงเป็นอาการขั้นรุนแรงของการมีเม็ดเลือดแดงในปัสสาวะ

สาเหตุปัสสาวะปนเลือด/ปัสสาวะเป็นเลือด เกิดได้จากโรคต่างๆของอวัยวะในระบบทางเดินปัสสาวะ (ไต, ท่อไต, กระเพาะปัสสาวะ, และท่อปัสสาวะ) เช่น

  • ไตอักเสบ
  • กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
  • นิ่วในไต
  • นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
  • ต่อมลูกหมากอักเสบติดเชื้อ
  • อุบัติเหตุต่ออวัยวะในระบบทางเดินปัสสาวะ
  • การออกกำลังกายมากเกินเหตุ (ยังไม่สามารถอธิบายได้ว่า ทำไมการออกกำลังกายหักโหมจึงอาจเป็นสาเหตุให้ปัสสาวะเป็นเลือดได้)
  • โรคเลือดบางชนิดที่ส่งผลให้เกิดเกล็ดเลือดต่ำ (เกล็ดเลือดช่วยในการแข็งตัวของเลือด เมื่อเกล็ดเลือดต่ำจึงมีโอกาสเลือดออกได้ง่ายในทุกอวัยวะ)
  • ผลข้างเคียงจากยาบางชนิดเช่น ยาแก้ปวดในกลุ่มเอ็นเสดส์ (NSAIDs) หรือยาต้านการแข็งตัวของเลือด
  • โรคมะเร็งในระบบทางเดินปัสสาวะเช่น โรคมะเร็งไต, โรคมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ

ทั้งนี้ เมื่อมีปัสสาวะปนเลือดควรรีบพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลเสมอเพื่อการวินิจฉัยหาสา เหตุเพื่อการรักษาแต่เนิ่นๆ

อนึ่ง ปัสสาวะปนเลือดอาจเกิดขึ้นเพียงเล็กน้อยโดยไม่ก่อให้สีของปัสสาวะเปลี่ยนเป็นสีแดงให้เห็นชัดเจน แต่เมื่อปัสสาวะเป็นเลือดเห็นชัดเจนโรคจึงอาจเป็นมากแล้ว ดังนั้นในการตรวจสุขภาพประจำปีจึงควรมีการตรวจปัสสาวะด้วยทุกครั้งถึงแม้ไม่มีอาการผิดปกติใดๆทางปัสสาวะ เพื่อเป็นการคัดกรองโรคในระบบทางเดินปัสสาวะตั้งแต่ยังไม่มีอาการหรือมีอาการเพียงเล็กน้อย ซึ่งเมื่อได้รับการรักษาโอกาสรักษาควบคุมโรคได้จึงสูงขึ้น