บีเทนไฮโดรคลอไรด์ (Betaine hydrochloride)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 22 พฤษภาคม 2562
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ระบบการย่อยของกระเพาะอาหารในมนุษย์จะต้องมีกรดไฮโดรคลอริก(Hydrochloric acid ย่อว่า HCl หรือ กรดเกลือ)เป็นองค์ประกอบสำคัญ โดยกรดชนิดนี้จะทำให้น้ำย่อยชนิดเปปซิโนเจน(Pepsinogen) เปลี่ยนไปเป็นน้ำย่อยชนิดเปปซิน(Pepsin)ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่สามารถย่อยอาหารประเภทโปรตีนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ดังนั้นการขาด/พร่องกรดไฮโดรคลอริกในกระเพาะอาหาร หรือที่เรียกกันว่า ‘ภาวะพร่องกรดเกลือด(Hypochlorhydria)’ เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ระบบการย่อยโปรตีนเสียไป และยังส่งผลให้ระบบทางเดินอาหารลดการดูดซึม ไวตามินบี12 , ไวตามินซี และแคลเซียม ด้วยเช่นกัน

นอกจากนี้ กรดไฮโดรคลอริกยังช่วยสร้างความเหมาะสมต่อการดูดซึมสารอาหารและ แร่ธาตุต่างๆ อาทิ กรดโฟลิก, เบต้าแคโรทีน, ธาตุเหล็ก เป็นต้น การลดปริมาณกรดไฮโดรคลอริกของกระเพาะอาหารยังขึ้นกับอายุ โดยเฉลี่ย 30% ของผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปมีการหลั่งกรดชนิดนี้เป็นปริมาณน้อยลงและเป็นสาเหตุของภาวะ Hypochlorhydria

ยา/ผลิตภัณฑ์/อาหารเสริม บีเทนไฮโดรคลอไรด์(Betaine hydrochloride หรือ Betaine HCl) เป็นสารประกอบที่ช่วยเพิ่มปริมาณกรดไฮโดรคลอริกในกระเพาะอาหารของมนุษย์ ซึ่งจะพบการจัดจำหน่ายในรูปแบบอัดเม็ดหรือไม่ก็เป็นแคปซูลแบบรับประทาน และเพื่อประสิทธิภาพของการรักษา สูตรตำรับของยาบีเทนไฮโดรคลอไรด์ อาจมีการผสมเอนไซม์เปปซินลงไปด้วย

เราสามารถพบเห็นผลิตภัณฑ์บีเทนไฮโดรคลอไรด์ทั้งในและต่างประเทศในรูปแบบของอาหารเสริมเท่านั้น และมีข้อพึงระวังสำหรับผู้อ่านบทความนี้ ต้องทำความเข้าใจประโยชน์การใช้สอยระหว่างยาบีเทนไฮโดรคลอไรด์ (Betaine hydrochloride) และ ‘บีเทน (Betaine) กล่าวคือ บีเทนที่ไม่มีไฮโดรคลอไรด์ นำมาใช้รักษาภาวะ Homocystinuria ในขณะที่ผลิตภัณฑ์ยาบีเทนไฮโดรคลอไรด์ใช้บำบัดภาวะกรดไฮโดรคลอริกในกระเพาะอาหารน้อยเกินไป อย่างไรก็ตามก่อนเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ยาและอาหารเสริมใดๆควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญอาทิ แพทย์/เภสัชกรเสมอ

อนึ่ง ภาวะ Homocystinuria คือภาวะผิดปกติทางพันธุกรรมชนิดถ่ายทอดได้ เป็นภาวะที่พบน้อยมาก โดยร่างกายมีความผิดปกติในการใช้กรดอะมิโนบางชนิด

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

บีเทนไฮโดรคลอไรด์

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เพื่อ

  • บำบัดภาวะกระเพาะอาหารพร่องกรดไฮโดรคลอริก/พร่องหรือขาดกรดเกลือ และช่วยให้ระบบการย่อยโปรตีนของกระเพาะอาหารดีขึ้น

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

บีเทนไฮโดรคลอไรด์ เป็นสารประกอบที่มีสูตรโมเลกุลดังนี้ C5H12ClNO2 เมื่อรับประทานยาบีเทนไฮโดรคลอไรด์ลงไปในกระเพาะอาหาร สารประกอบนี้จะปลดปล่อยโปรตอน (H+) และคลอไรด์ไอออน (Cl-) ออกมาในรูปแบบของกรดไฮโดรคลอริก และการรับประทานยาบีเทนไฮโดรคลอไรด์ที่ได้สัดส่วน จะทำให้กระเพาะอาหารมีปริมาณกรดไฮโดรคลอริกที่เหมาะสมต่อการย่อยอาหารประเภทโปรตีนได้ตามสรรพคุณ

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

1. อาหารเสริม แบบบรรจุแคปซูล ใน 1 แคปซูลจะประกอบด้วย

  • Betaine HCl 650 มิลลิกรัม
  • Pepsin enzyme 25 มิลลิกรัม
  • Gentian root 20 มิลลิกรัม

2. อาหารเสริม ในรูปอัดเม็ด ใน 1 เม็ดประกอบด้วย

  • Betaine hydrochloride + Ammonium chloride + Calcium lactate +
  • Pepsin(1:10,000) และ Magnesium citrate โดยมีน้ำหนักรวม 605 มิลลิกรัม/เม็ด

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีขนาดรับประทานอย่างไร?

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีขนาดรับประทาน เช่น

  • ผู้ใหญ่: รับประทาน บีเทนไฮโดรคลอไรด์ แบบแคปซูลครั้งละ 1 แคปซูลก่อนอาหาร หรือ รับประทาน บีเทนไฮโดรคลอไรด์ แบบเม็ดครั้งละ 2 เม็ด พร้อมอาหาร
  • เด็ก: การใช้ผลิตภัณฑ์นี้ในเด็ก ต้องเป็นคำสั่งจากแพทย์เท่านั้น

อนึ่ง:

  • ก่อนที่จะใช้ผลิตภัณฑ์บีเทนไฮโดรคลอไรด์ ควรให้แพทย์ตรวจร่างกายก่อนเสมอเพื่อยืนยันว่า ไม่มีภาวะกรดไหลย้อน หรือแผลในกระเพาะอาหาร ซึ่งเป็นข้อห้ามใช้ยานี้
  • ห้ามเคี้ยวผลิตภัณฑ์บีเทนไฮโดรคลอไรด์ ให้กลืนพร้อมน้ำสะอาด

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมถึงยาบีเทนไฮโดรคลอไรด์ ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ เช่น กรดไหลย้อน แผลในกระเพาะอาหาร รวมทั้งกำลัง กินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะผลิตภัณฑ์บีเทนไฮโดรคลอไรด์อาจส่งผลให้อาการของ โรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา/ผลิตภัณฑ์นี้กับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานบีเทนไฮโดรคลอไรด์ควรทำอย่างไร?

กรณีลืมรับประทาน ผลิตภัณฑ์บีเทนไฮโดรคลอไรด์ สามารถรับประทานทันทีที่นึกขึ้นได้ หากเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานผลิตภัณฑ์นี้ในมื้อถัดไป ห้ามเพิ่มขนาดรับประทานเป็น 2 เท่า ให้รับประทานผลิตภัณฑ์นี้ที่ขนาดปกติเท่านั้น

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

การใช้ บีเทนไฮโดรคลอไรด์ อาจส่งผลให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา /ผลข้างเคียง/ อาการข้างเคียง เช่น

  • กระเพาะอาหารอักเสบ
  • เกิดแผลในกระเพาะอาหาร
  • หรือมีภาวะกรดไหลย้อน

มีข้อควรระวังการใช้บีเทนไฮโดรคลอไรด์อย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้บีเทนไฮโดรคลอไรด์ เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้แพ้ยา/แพ้ผลิตภัณฑ์นี้
  • การใช้ผลิตภัณฑ์นี้กับ สตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร และเด็ก ต้องอยู่ภายใต้คำสั่งของแพทย์เท่านั้น
  • ห้ามใช้ผลิตภัณฑ์นี้กับผู้ป่วย โรคกรดไหลย้อน ผู้ที่มีแผลในกระเพาะอาหาร
  • ห้ามปรับขนาดรับประทานด้วยตนเอง
  • หากพบอาการข้างเคียงที่รบกวนการดำเนินชีวิตประจำวันจากผลิตภัณฑ์นี้ เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย ให้หยุดใช้ผลิตภัณฑ์นี้ แล้วรีบพบแพทย์/มาโรงพยาบาลเพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
  • ห้ามแบ่งยา/ผลิตภัณฑ์นี้ให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ผลิตภัณฑ์ที่หมดอายุ
  • ห้ามเก็บผลิตภัณฑ์ที่หมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมผลิตภัณฑ์บีเทนไฮโดรคลอไรด์ด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

บีเทนไฮโดรคลอไรด์ มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

  • หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์บีเทนไฮโดรคลอไรด์ร่วมกับยาประเภท NSAIDs หรือยาจำพวกสเตียรอยด์ อย่างเช่น Cortisone ด้วยการใช้ร่วมกัน มีโอกาสเสี่ยงต่อ การเกิดแผลในกระเพาะอาหารได้มากขึ้น

ควรเก็บรักษาบีเทนไฮโดรคลอไรด์อย่างไร?

ควรเก็บรักษาบีเทนไฮโดรคลอไรด์ เช่น

  • เก็บผลิตภัณฑ์บีเทนไฮโดรคลอไรด์ภายใต้อุณหภูมิห้องที่เย็น
  • ห้ามเก็บผลิตภัณฑ์นี้ในช่องแช่แข็งตู้เย็น
  • เก็บผลิตภัณฑ์นี้ในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น
  • ไม่เก็บผลิตภัณฑ์นี้ในห้องน้ำหรือในรถยนต์
  • เก็บผลิตภัณฑ์นี้ให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
  • ไม่เก็บผลิตภัณฑ์ที่หมดอายุ
  • ไม่ทิ้งผลิตภัณฑ์ลงในแม่น้ำคูคลองตามธรรมชาติ

บีเทนไฮโดรคลอไรด์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

บีเทนไฮโดรคลอไรด์ มีชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Betaine HCl (บีเทนไฮโดรคลอไรด์)Science-Based Nutrition
Betaine Hydrochloride (บีเทนไฮโดรคลอไรด์)Standard process

บรรณานุกรม

  1. https://n.b5z.net/i/u/10171816/f/betainehydrochloride1515.pdf[2019,May4]
  2. https://www.uofmhealth.org/health-library/hn-2808009#hn-2808009-how-it-works[2019,May4]
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Homocystinuria[2019,May4]
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Betaine[2019,May4]
  5. https://www.mims.com/philippines/drug/info/betaine?mtype=generic[2019,May4]
  6. https://www.greenclinic.in.th/home-topmenu-17.html?page=shop.product_details&flypage=flypage.tpl&product_id=530&category_id=24 [2019,May4]
  7. https://www.youtube.com/watch?v=Jc1y0tfwWlo[2019,May4]
  8. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Betaine_hydrochloride[2019,May4]