ติ่งเนื้อปากมดลูก (Cervical polyp)

  • โดย รองศาสตราจารย์ แพทย์หญิง ประนอม บุพศิริ
  • 9 มกราคม 2563
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

ติ่งเนื้อปากมดลูกคืออะไร?

ติ่งเนื้อปากมดลูก หรือติ่งเนื้อเมือกปากมดลูก (Cervical polyp) เป็นติ่งเนื้อ/ก้อนเนื้อที่เจริญออกมาผิดปกติที่ปากมดลูก เป็นชิ้นเนื้อรูปร่างยาวคล้ายนิ้วมือ (Finger like) ลักษณะที่มองเห็นด้วยตาเปล่าจะเป็นสีแดงๆ ส่วนมากขนาดไม่ใหญ่ ติ่งเนื้อจะนิ่มเวลาสัมผัสและเลือด ออกง่ายหากได้รับการเสียดสีหรือถูกกระทบกระเทือนจากเครื่องมือการตรวจภายใน

ติ่งเนื้อนี้พบได้บ่อยโดยบังเอิญเมื่อสตรีมาตรวจภายในประจำปีหรือมาตรวจภายในด้วยสาเหตุอื่นเช่น เตรียมตั้งครรภ์ ติ่งเนื้อที่เจริญออกมาจากปากมดลูกนั้นมาจาก 2 แหล่งคือ

  • เกิดจากการแบ่งตัวมากผิดปกติของเยื่อบุคอมดลูก (Endocervical polyp)
  • อีกชนิดหนึ่งเกิดจากการแบ่งตัวมากผิดปกติของเยื่อบุโพรงมดลูก (Endometrial polyp)

ซึ่งส่วนมากติ่งเนื้อนี้จะอยู่ในโพรงมดลูกและบางครั้งมีขนาดยาวมากจึงอาจโผล่มาที่ปากมดลูกได้

ติ่งเนื้อปากมดลูกเป็นโรคที่พบได้บ่อย แต่ไม่มีสถิติเกิดโรคที่แน่นอน เพราะส่วนใหญ่ไม่มีรายงานเนื่องจากไม่มีอาการ แพทย์จึงมักวินิจฉัยโรคได้โดยบังเอิญดังได้กล่าวแล้ว ซึ่งโรคนี้มักพบในสตรีวัยหลังมีประจำเดือนแล้วและในสตรีวัยก่อนหมดประจำเดือนที่ยังตั้งครรภ์ (เช่น 40 ปี) และมักพบเกิดเพียงติ่งเนื้อเดียว แต่พบ 2 - 3 ติ่งเนื้อได้

สาเหตุเกิดติ่งเนื้อปากมดลูกคืออะไร?

ติ่งเนื้อปากมดลูก

ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดว่า ติ่งเนื้อที่ปากมดลูกเกิดจากสาเหตุใด มีข้อสันนิษฐานว่าอาจ เกิดจาก

  • ภาวะฮอร์โมนเอสโตรเจนที่สูงในร่างกาย ทำให้มีการเจริญของเนื้อเยื่อที่ปากมดลูกมากผิด ปกติ
  • มีการอักเสบเรื้อรังที่บริเวณปากมดลูก/ปากมดลูกอักเสบเรื้อรัง เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดเนื้อเยื่อต่างๆที่ปากมดลูกเจริญ ผิดปกติ
  • มีความผิดปกติของหลอดเลือดในปากมดลูกส่งผลให้เกิดการเจริญผิดปกติของเนื้อเยื่อที่ปากมดลูก

ติ่งเนื้อปากมดลูกมีอาการอย่างไร?

ส่วนมากติ่งเนื้อที่ปากมดลูกไม่มีอาการ แพทย์มักตรวจพบโดยบังเอิญจากการตรวจภาย ในประจำปีหรือตรวจภายในวินิจฉัยโรคอื่นดังได้กล่าวแล้ว แต่เมื่อมีอาการ อาการที่พบได้เช่น

1. มีเลือดประจำเดือนกะปริบกะปรอย

2. มีเลือดออกกะปริบกะปรอยทางช่องคลอด

3. มีประจำเดือนนานผิดปกติ

4. เลือดออกหลังมีเพศสัมพันธ์

5. ตกขาวปนเลือด

6. ตกขาว

เมื่อไหร่ควรพบแพทย์?

เมื่อมีอาการดังกล่าวในหัวข้อ อาการ ควรพบแพทย์/สูตินรีแพทย์/ไปโรงพยาบาลเสมอ เพื่อรับการตรวจภายใน เพื่อการวินิจฉัยหาสาเหตุอาการ

ติ่งเนื้อปากมดลูกกลายเป็นมะเร็งได้หรือไม่?

ติ่งเนื้อที่ปากมดลูกส่วนมากเป็นเนื้อเยื่อที่ไม่ร้ายแรง ไม่ใช่มะเร็ง แต่อย่างไรก็ตามมีโอกาส กลายเป็นมะเร็งได้ แต่น้อยมากๆโดยพบได้ประมาณ 1 %

แพทย์วินิจฉัยติ่งเนื้อปากมดลูกอย่างไร?

แพทย์วินิจฉัยติ่งเนื้อปากมดลูกได้จาก

ก. ประวัติอาการ: ซึ่งผู้ป่วยมักไม่มีอาการ ส่วนมากแพทย์ตรวจพบโดยบังเอิญ กลุ่มที่มีอาการจะมาพบแพทย์ด้วยเรื่องเลือดออกกะปริบกะปรอยทางช่องคลอดหรือมีเลือดออกหลังมีเพศสัมพันธ์ มีประจำเดือนกะปริบกะปรอย หรือเป็นประจำเดือนนานกว่าปกติ

ข. การตรวจร่างกาย: การตรวจภายในจะเห็นติ่งเนื้อสีแดงๆยื่นออกมาจากรูปากมดลูก มีขนาดเล็ก ขนาดส่วนมากประมาณ 0.5 - 2 ซม.(เซนติเมตร) เป็นชิ้นเนื้อรูปร่างยาว ติ่งเนื้อนี้เมื่อถูกเสียดสีหรือถูกอุปกรณ์การตรวจภายในมักมีเลือดออกได้ง่าย

ค. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ: เนื่องจากสามารถมองเห็นติ่งเนื้อที่ปากมดลูกได้ชัด เจนจากการตรวจภายใน การตรวจพิเศษ (เช่น อัตราซาวด์ภาพอุ้งเชิงกราน/มดลูก) หรือการตรวจ ทางห้องปฏิบัติการมักไม่จำเป็น และในกรณีเป็นติ่งเนื้อเล็กๆมักไม่สามารถตรวจพบได้จากการตรวจอัลตราซาวด์ ที่จะมีประโยชน์จากการตรวจอัลตราซาวด์มักเป็นติ่งเนื้อในโพรงมดลูกที่ไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าขณะตรวจภายใน ซึ่งบางครั้งต้องมีการฉีดน้ำเกลือเข้าไปในโพรง มดลูกด้วยขณะทำอัตราซาวด์ (Saline infusion ultrasonography) เพื่อให้เห็นติ่งเนื้อในโพรงมดลูกชัดเจนขึ้น

แพทย์รักษาติ่งเนื้อปากมดลูกอย่างไร?

ส่วนมากแพทย์รักษาติ่งเนื้อปากมดลูกโดยการตัดติ่งเนื้อนั้นออก ซึ่งสามารถทำได้ที่ห้องตรวจผู้ป่วยนอกเลย ไม่ต้องฉีดยาชาหรือดมยาสลบ ไม่ค่อยมีอาการเจ็บปวดมากนัก ทำได้ง่าย ยกเว้นติ่งเนื้อที่มีขนาดใหญ่มาก แพทย์อาจต้องมีการผูกที่ขั้วของติ่งเนื้อหรือต้องจี้ด้วยไฟฟ้าที่ขั้วติ่งเนื้อก่อนตัดและหลังตัดติ่งเนื้อเพื่อหยุดเลือดออก ซึ่งต้องทำในห้องผ่าตัด

วิธีดูแลตนเองทำอย่างไร?

วิธีดูแลตนเองหากมีติ่งเนื้อที่ปากมดลูกและภายหลังการตัดติ่งเนื้อคือ กรณีตรวจพบติ่งเนื้อที่ปากมดลูก แพทย์จะแนะนำให้ตัดออก และส่งติ่งเนื้อที่ได้จากผ่าตัดเพื่อการตรวจทางพยาธิวิทยา

การตัดติ่งเนื้อทำได้ง่ายไม่ยุ่งยาก ไม่ต้องนอนพักรักษาตัวที่โรงพยาบาล หลังตัดติ่งเนื้อ จะมีเลือดออกทางช่องคลอดเล็กน้อยประมาณ 1 - 2 วันก็จะหายไปเอง แพทย์จะนัดมาฟังผลทาง พยาธิวิทยาของติ่งเนื้ออีกประมาณ 2 - 4 สัปดาห์ ซึ่งการดูแลตนเองระหว่างนี้คือ ไม่ควรสวนล้างช่องคลอด ควรงดมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 1 สัปดาห์ และสังเกตอาการผิดปกติต่างๆเช่น หากมีตกขาวมากผิดปกติ ตกขาวมีสีเขียว มีกลิ่น ปวดท้องน้อยมากผิดปกติ มีไข้ มีเลือดออกทางช่องคลอด มากผิดปกติ ควรไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลก่อนนัด

ติ่งเนื้อปากมดลูกกลับเป็นซ้ำได้หรือไม่?

ติ่งเนื้อที่ปากมดลูกสามารถเกิดใหม่/เกิดเป็นซ้ำได้อีก ระยะเวลาที่จะเกิดใหม่และเปอร์ เซนต์การเกิดใหม่ไม่มีรายงานชัดเจน

ติ่งเนื้อปากมดลูกมีการพยากรณ์โรคอย่างไร?

ติ่งเนื้อปากมดลูกเป็นโรคมีการพยากรณ์โรคที่ดี รักษาได้หายหลังการตัดออก แต่อาจกลับ เป็นซ้ำได้ โดยยังไม่มีรายงานชัดเจนว่า โอกาสเกิดเป็นซ้ำมีกี่เปอร์เซนต์ หรือจะกลับเป็นซ้ำเมื่อ ไหร่ ส่วนการกลายเป็นมะเร็งนั้นพบได้น้อยมากประมาณ 1%

ติ่งเนื้อปากมดลูกก่อผลข้างเคียงอย่างไร?

ผลข้างเคียงจากติ่งเนื้อปากมดลูกคือ การมีเลือดออกทางช่องคลอดหรือการมีประจำเดือน ที่ผิดปกติ และติ่งเนื้อนี้อาจกลายเป็นมะเร็งได้ประมาณ 1%

มีวิธีป้องกันติ่งเนื้อที่ปากมดลูกหรือไม่?

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีป้องกันติ่งเนื้อปากมดลูก แต่เมื่อดูจากสาเหตุแล้ว เมื่อมีตกขาวที่ผิด ปกติ ควรรีบพบแพทย์/สูตินรีแพทย์ เพื่อการรักษาการติดเชื้อที่ปากมดลูกที่เป็นสาเหตุตกขาว ซึ่งอาจช่วยลดปัจจัยเสี่ยงเกิดโรคนี้ได้

บรรณานุกรม

1. http://www.drugs.com/health-guide/cervical-polyps.html [2019,Dec28]
2. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18001188 [2019,Dec28]
3. http://en.wikipedia.org/wiki/Cervical_polyp [2019,Dec28]