จิตวิทยาผู้ใหญ่ตอนที่ 397: ความเชื่อที่บิดเบือนทางวัฒนธรรม (1)
- โดย ภู ภักดิ์วิไลเกียรติ
- 18 ธันวาคม 2565
- Tweet
จิตวิทยาผู้ใหญ่ตอนที่ 397: ความเชื่อที่บิดเบือนทางวัฒนธรรม (1)
ข้อวิจารณ์หลักเกี่ยวกับแบบทดสอบทางไอคิว ก็คือมันมีความเชื่อที่บิดเบือนทางวัฒนธรรมแอบแฝงอยู่ (Culturally- biased) โดยเฉพาะในชุมชนอุตสาหกรรม (Industrialized communities) เช่น กลุ่มคนผิวขาวชนชั้นกลางในสหรัฐอเมริกา
ความเชื่อที่บิดเบือนทางวัฒนธรรม ได้แก่ประโยคที่ใช้ในการตั้งคำถามและพื้นฐานประสบการณ์ ซึ่งเป็นสิ่งที่คุ้นเคยในคนบางกลุ่ม แต่ไม่ครอบคลุมถึงคนทุกกลุ่ม
ยกตัวอย่างเช่น จากการพิจารณาคำถามของข้อสอบรูปแบบเก่าที่ถามว่า คุณจะทำอย่างไร ถ้าคุณไปซื้อขนมปังก้อน แต่คนขายบอกว่ามันหมดแล้ว หากเด็กตอบว่าไปซื้อร้านถัดไป คำตอบนั้นเป็นคำตอบที่ถูกต้องสำหรับผู้พัฒนาข้อสอบชุดนี้ อย่างไรก็ตาม เมื่อเด็กกลุ่มน้อยในเด็กจำนวน 200 คนต้องตอบคำถามเดียวกัน ผลปรากฏว่า
เด็กจำนวน 61 คนตอบว่าพวกเขาเลือกที่จะเดินกลับบ้าน และเมื่อนักพัฒนาข้อสอบลองถามถึงเหตุผล เด็กกลุ่มนี้ได้ให้คำตอบอย่างมีเหตุผลว่า ที่พวกเขาเลือกเดินกลับบ้านเพราะในละแวกบ้านพวกเขา ไม่มีร้านขนมปังอื่นแล้ว แต่ในการให้คะแนนจากคำตอบที่เลือกว่าเดินกลับบ้านนั้นเป็นคำตอบที่ผิด โดยที่ความจริงเป็นคำตอบที่ถูก สำหรับเด็กที่โตมากับสภาพแวดล้อมแบบนั้น
ตัวอย่างข้างต้นแสดงให้เห็นว่าเด็กผิวสีดำ อาจจะได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมที่แตกต่างกันและมาตรฐานของเด็กกลุ่มนี้อาจแตกต่างกับมาตรฐานที่ใช้เป็นตัววัดเกณฑ์ในข้อสอบทางสติปัญญา
นักวิจัยแนะนำว่าแบบทดสอบทางไอคิว มีความเชื่อที่ถูกบิดเบือนทางวัฒนธรรม เพราะมันเป็นสิ่งที่ใช้วัดค่าของความรู้ที่สั่งสมในบุคคลนั้นๆ และความสามารถในการแก้ไขปัญหาที่ขึ้นอยู่กับบางสภาวะแวดล้อม โดยไม่ครอบคลุมในทุกวัฒนธรรม เนื่องจากแบบทดสอบทางไอคิวคือการตั้งคำถามและตอบคำถาม ดังนั้นเด็กที่มีประสบการณ์จากที่บ้านหรือโรงเรียนอาจทำแบบทดสอบนี้ได้แตกต่างกัน
อย่างไรก็ตามในบางวัฒนธรรม พ่อแม่ไม่ได้ส่งเสริมการตั้งคำถามและตอบคำถามกับลูกของตนเอง ซึ่งเป็นสิ่งที่สามารถพบเห็นได้ทั่วไปในวัฒนธรรมตะวันตก โดยสิ่งนี้เป็นตัวอย่างที่ทำให้เห็นว่าอิทธิพลทางวัฒนธรรม สามารถส่งผลต่อประสิทธิภาพในการทำแบบทดสอบทางไอคิวในรูปแบบมาตรฐานได้
นักวิจัยได้พยายามพัฒนาแบบทดสอบทางไอคิว ที่มีเสรีภาพทางวัฒนธรรม (Cultural-free test) โดยแบบทดสอบนี้จะไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับคำศัพท์, ประสบการณ์, หรือเหตุการณ์ทางสังคมที่มีความแตกต่างทางด้านวัฒนธรรมของบุคลที่เข้ารับการทดสอบ
อย่างไรก็ตาม โครงสร้างของแบบทดสอบทางไอคิวที่มีเสรีภาพทางวัฒนธรรม ยังพัฒนาได้ไม่สมบูรณ์ โดยที่คนบางกลุ่มกล่าวว่า เราไม่สามารถหลีกเลี่ยงแบบทดสอบทางไอคิว ที่มีความเชื่อที่บิดเบือนทางวัฒนธรรมได้ คำถามต่อไป ก็คือการเจาะลึกถึงการพัฒนาของแบบทดสอบทางไอคิวที่มีเสรีภาพทางวัฒนธรรม
แหล่งข้อมูล
- Plotnik (2002). Introduction to Psychology (6th Ed). Pacific Grove, CA: Wadsworth - Thompson Learning.
- Intelligence - https://en.wikipedia.org/wiki/Intelligence [2022 Dec 17].
