โรคเดอเคอแวง (De Quervain’s disease)

  • โดย ศาสตราจารย์ นายแพทย์ กิตติ จิระรัตนโพธิ์ชัย
  • 14 พฤษภาคม 2561
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

โรคเดอเคอแวงคือโรคอะไร?

โรคเดอเคอแวง(De Quervain’s disease หรือ De Quervain หรือ De quervain tendinosis หรือ De quervain’s tenosynovitis หรือ De Quervain tendinopathy) หรือ กลุ่มอาการเดอเคอแวง (De Quervain syndrome) คือภาวะ/โรคที่มีการเสื่อมของปลอกหุ้มเอ็นกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่กางและเหยียดนิ้วหัวแม่มือ ก่อนหน้านี้เชื่อว่าเกิดจาก การอักเสบ บวม ของปลอกหุ้มเอ็น 2 เส้นดังกล่าว

โรคเดอเคอแวง ได้ชื่อตามศัลยแพทย์ชาวสวีส นพ. Fritz de Quervain ที่รายงานโรคนี้เป็นคนแรกเมื่อ ค.ศ. 1895(พ.ศ. 2438) และศัลยแพทย์ท่านนี้ยังได้รายงานอีกโรคที่ได้รับการตั้งชื่อตามชื่อของท่านเช่นกัน คือ โรคต่อมไทรอยด์อักเสบกึ่งเฉียบพลันที่ไม่ใช่สาเหตุจากการติดเชื้อ(De Quervain thyroiditis, อ่านเพิ่มเติมโรคนี้ได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง “ต่อมไทรอยด์อักเสบ”) ซึ่งทั้ง2โรคเป็นคนละโรคไม่เกี่ยวข้องกัน เพียงแต่รายงานโรคครั้งแรกจากแพทย์ท่านเดียวกัน

โรคเดอเคอแวงเกิดจากอะไร?

โรคเดอเคอแวง

สาเหตุแท้จริงของโรคเดอเคอแวง ‘ยังไม่ทราบ’ แต่แพทย์เชื่อกันว่า การใช้ข้อมือบ่อยๆ ยกของหนักบ่อยๆ อาจเป็นสาเหตุ หรืออาจพบภายหลังการบาดเจ็บบริเวณข้อมือ นอกจากนี้ ยังพบว่า ในหญิงตั้งครรภ์ ก็พบอาการของโรคนี้ได้บ่อย

โรคเดอเคอแวงมีลักษณะอย่างไร?

ส่วนใหญ่ของโรคเดอเคอแวง พบในมือข้างถนัดเป็นส่วนใหญ่ จึงทำให้เชื่อว่า การทำงานที่ใช้ข้อมือบ่อยๆ อาจเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดอาการ/โรคนี้

โรคเดอเคอแวง มักพบในผู้ที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไป พบในทุกเพศ แต่พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชายประมาณ 5-6 เท่า

โรคเดอเคอแวง พบได้บ่อยพอควร โดยในสหรัฐอเมริกา มีรายงานพบในแต่ละปีประมาณ 0.6-2.8 รายต่อประชากร 1,000 คน

โรคเดอเคอแวงมีอาการอย่างไร?

อาการที่พบบ่อยที่สุดของโรคเดอเคอแวง คืออาการปวด และกดเจ็บ บริเวณด้านข้างของข้อมือด้านนิ้วหัวแม่มือ อาการปวดอาจขึ้นไปตามแนวของกล้ามเนื้อทั้ง 2 มัด ซึ่งไปเกาะที่บริเวณข้อศอกด้านนอก ผู้ป่วยบางราย อาจพบบริเวณดังกล่าว มีอาการบวมร่วมด้วย

โรคเดอเคอแวงวินิจฉัยอย่างไร?

แพทย์วินิจฉัยโรคเดอเคอแวงจากอาการของผู้ป่วย คือ ผู้ป่วยจะมีอาการปวดเมื่อใช้งานข้อมือ บางรายแม้กระทั่งแปรงฟันก็มีอาการปวด

จากการตรวจร่างกาย: แพทย์จะพบตำแหน่งกดเจ็บบริเวณหัวแม่มือ แพทย์จะตรวจโดยให้ผู้ป่วย งอนิ้วหัวแม่มือเข้าหากลางฝ่ามือ แล้วงอนิ้วที่เหลือทับซ้อนนิ้วหัวแม่มือ จากนั้นให้ผู้ป่วยขยับข้อมือไปทางด้านตำแหน่งที่มีอาการปวด ที่จะส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการปวด/เจ็บมากขึ้น

โรคเดอเคอแวงรักษาอย่างไร?

การรักษาโรคเดอเคอแวงในช่วง 4-6 สัปดาห์แรกหลังมีอาการคือ แพทย์จะรักษาโดย

  • ให้ผู้ป่วยลดการใช้งานข้อมือข้างที่มีอาการ
  • กินยาลดปวด/ยาแก้ปวด และยาต้านอักเสบ/ยาแก้อักเสบ
  • อาจร่วมกับการใส่อุปกรณ์ดามข้อมือด้านมีอาการ

ถ้าผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษาเบื้องต้นดังกล่าว แพทย์อาจรักษาโดยการฉีดยาสเตอรอยด์เฉพาะที่บริเวณที่มีการกดเจ็บ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มากกว่าร้อยละ 80-90 (80-90%)จะตอบสนองต่อการรักษาด้วยการฉีดยา

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยอาจมีอาการกลับเป็นซ้ำได้ ซึ่งมักเกิดภายใน 6 เดือน – 1 ปีหลังหายจากอาการครั้งแรก ถ้ามีอาการกลับเป็นซ้ำ สามารถรักษาด้วยการฉีดยาซ้ำได้อีก แต่ไม่ควรฉีดยานี้เกิน 2-3 ครั้ง ซึ่งถ้ายังคงมีอาการ แพทย์อาจแนะนำการผ่าตัด

จำเป็นต้องผ่าตัดหรือไม่?

การผ่าตัดรักษาโรคเดอเคอแวงเป็นทางเลือกสุดท้าย เมื่อผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษาเบื้องต้น คือ กินยา ใส่อุปกรณ์ดามข้อมือ ฉีดยา ไม่เกิน 2-3 ครั้ง

การผ่าตัด แพทย์จะฉีดยาชาเฉพาะที่บริเวณที่กดเจ็บ เปิดแผลผ่าตัดขนาดไม่เกิน 1-2 ซม. ใช้มีดกรีดเปิดปลอกหุ้มเอ็นกล้ามเนื้อที่หนาตัว ทั่วไปใช้เวลาผ่าตัด ไม่เกิน 10-15 นาที

โรคเดอเคอแวงมีพยากรณ์โรคอย่างไร?

การพยากรณ์โรคของโรคเดอเคอแวงคือ เป็นโรคไม่ร้ายแรง เพียงแต่ทำให้เกิดอาการปวด และใช้งานมือได้น้อยลง การรักษาในช่วง 4-6 สัปดาห์แรก มีโอกาสหายด้วยยา แต่โอกาสต้องฉีดยาเพิ่มขึ้นหลัง 6 สัปดาห์ หายแล้วกลับเป็นซ้ำได้ ถ้าเป็นซ้ำ 2-3 ครั้ง ควรผ่าตัด และโอกาสเป็นซ้ำหลังผ่าตัด ‘น้อยมาก’

เมื่อเป็นโรคเดอเคอแวงควรดูแลตนเองอย่างไร?

เมื่อเป็นโรคเดอเคอแวง การดูแลตนเอง คือ

  • ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์
  • ควรลดการใช้งานข้อมือ อาจร่วมกับการ ดามข้อมือ ตามแพทย์แนะนำ
  • กินยาลดปวด/ยาแก้ปวด และ/หรือยาต้านอักเสบ/ยาแก้อักเสบ และรอดูผลการรักษาประมาณ 4-6 สัปดาห์
  • ถ้าอาการไม่ดีขึ้น ควรฉีดยาตามแพทย์แนะนำ

ป้องกันโรคเดอเคอแวงได้หรือไม่?

โรคเดอเคอแวง ป้องกันไม่ได้ เนื่องจากไม่ทราบสาเหตุ นอกจากนี้ ความจำเป็นด้านอาชีพ อาจทำให้ไม่สามารถพักหรือลดการใช้ข้อมือได้