ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน (Diphenylcyclopropenone)
- โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
- 12 กันยายน 2562
- Tweet
- บทนำ
- ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
- ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
- ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
- ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
- เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
- หากลืมทายาควรทำอย่างไร?
- ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
- มีข้อควรระวังการใช้ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนอย่างไร?
- ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- ควรเก็บรักษาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนอย่างไร?
- ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีชื่ออื่นอีกไหม?ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
- บรรณานุกรม
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
- ผมร่วง (Alopecia)
- ยาปลูกผม (Medication for hair loss)
- โรคภูมิต้านตนเอง โรคออโตอิมมูน (Autoimmune disease)
บทนำ
ยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน(Diphenylcyclopropenone) หรืออีกชื่อหนึ่งคือ ยาไดเฟนไซโพรน(Diphencyprone) เป็นยาทาภายนอกเฉพาะที่ ทางคลินิกนำมาใช้รักษาภาวะผมร่วง หรือศีรษะล้าน สามารถใช้ได้ทั้งภาวะผมร่วงเป็นหย่อมๆ(Alopecia areata) และผมร่วงทั้งศีรษะ(Alopecia totalis) โดยมีสาเหตุจากโรคภูมิต้านตนเอง/โรคออโตอิมมูน(Autoimmune disease) กรณีนี้จะเกิดความผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดขาวเข้าล้อมบริเวณรูขุมขนและปล่อยสารเคมีหรือสารสื่อบางชนิดเป็นผลให้เส้นขนหลุดจากรูขุมขนซึ่งกรณีนี้แพทย์มักจะใช้ยาจำพวกสเตียรอยด์ทาหรือฉีดเข้าผิวหนัง/หนังศีรษะในบริเวณที่มีอาการผมร่วง
หากการใช้ยาสเตียรอยด์ยังไม่เป็นผลดี อาจใช้ ยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน เป็นทางเลือกที่สองสำหรับผู้ป่วย และมักจะพบว่าการใช้ยาชนิดนี้สามารถรักษาสภาวะผมร่วงได้เป็นที่น่าพอใจในระดับหนึ่ง อย่างไรก็ตามแพทย์จะไม่สั่งจ่ายยานี้กับสตรีมีครรภ์, สตรีในภาวะให้นมบุตร, และสตรีที่ได้รับยาคุมกำเนิด เป็นต้น
รูปแบบเภสัชภัณฑ์ที่มีจำหน่ายของยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนจะเป็นแบบยาผงที่ต้องนำมาละลายน้ำก่อนทาบนหนังศีรษะที่มีสภาพผมร่วง แถบยุโรปและประเทศอเมริกายังไม่เป็นที่ยอมรับตัวยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน แต่ประเทศในแถบเอเชีย จะพบเห็นการจัดจำหน่ายที่ประเทศอินเดียเท่านั้นโดยใช้ชื่อการค้าว่า ‘Aldrich’
ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
ยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ คือ
- ใช้ทารักษาอาการผมร่วง ที่มีสาเหตุจากภาวะ/โรคภูมิต้านตนเอง สามารถใช้รักษาภาวะผมร่วงทั้งชนิดร่วงเป็นหย่อมๆและร่วงทั้งศีรษะ
ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
การทาตัวยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนตรงผิวหนัง/หนังศีรษะที่ผมร่วงจะกระตุ้นให้เกิดอาการ ระคายเคือง มีรอยแดง และเกิดอาการคัน หรือจะกล่าวว่าตัวยาชนิดนี้ไปกระตุ้นผิวหนัง ให้เกิดการอักเสบขึ้นก็ได้ ในทางการแพทย์ตั้งสมมติฐานอธิบายว่า ร่างกายจะพยายาม ปรับตัวเพื่อลดอาการอักเสบดังกล่าว ด้วยกลไกนี้ส่งผลให้เม็ดเลือดขาวที่เข้าเล่นงาน รูขุมขนกระจายถอยห่างจากรูขุมขนที่เกิดอาการผมร่วง จึงทำให้รูขุมขนกลับมาผลิตสร้างผม ได้ตามปกติ
ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีรูปแบบการจัดจำหน่าย คือ
- ยาผงที่ประกอบด้วยตัวยา Diphenylcyclopropenone ขนาด 1 กรัม
ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
ยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน มีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น
- ผู้ใหญ่: ในครั้งแรกให้ใช้ยาละลายน้ำจนได้ความเข้มข้น 2% แล้วทาตามคำสั่งแพทย์ จากนั้นแพทย์จะปรับลดขนาดความเข้มข้นของยาลงมาเป็น 0.001% แล้วทาต่อเนื่องเป็นระยะเวลาตามแพทย์กำหนด
- เด็ก: ยังไม่มีข้อมูลทางการแพทย์ของการใช้ยานี้กับเด็ก
*****หมายเหตุ:
- ผู้ป่วยต้องใช้ยาทาตามคำสั่งแพทย์ผู้รักษาแต่เพียงผู้เดียว ห้ามใช้ยาโดยไม่มีคำสั่งแพทย์
- แพทย์อาจให้ใช้ระยะเวลาทายาต่อเนื่องยาวนาน 6 เดือน
- ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่าง หนึ่งเท่านั้นไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร เช่น
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจขัด/หายใจลำบาก
- มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
หากลืมทายาควรทำอย่างไร?
กรณีลืมทายาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน สามารถทายาทันทีที่นึกขึ้นได้ หากเวลาใกล้เคียงกับการทายาในครั้งถัดไป ห้ามเพิ่มขนาดการทายาเป็น 2 เท่า ให้ทายาที่ขนาดปกติเท่านั้น
ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/ อาการข้างเคียง)ของยาไดฟีนิลไซโคลโพร พีโนน อาจทำให้เกิด
- อาการระคายเคืองต่อบริเวณผิวหนังที่มีการสัมผัสกับตัวยานี้ เช่น เกิดรอยแดง คัน ระคายเคือง เป็นต้น ซึ่งอาการเหล่านี้มักจะหายได้เองเมื่อหยุดใช้ยานี้
มีข้อควรระวังการใช้ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนอย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ ยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน เช่น
- ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
- ห้ามใช้ยานี้กับ สตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร และสตรีที่ใช้ยาคุมกำเนิด
- ห้ามปรับขนาดการทายานี้ด้วยตนเอง ต้องใช้ตามคำสั่งแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น
- ปฏิบัติตามคำแนะนำการใช้ยานี้ของแพทย์อย่างเคร่งครัด และควรมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลตามแพทย์นัดหมายทุกครั้ง
- ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
- ห้ามเก็บยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ
ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ยังไม่พบข้อมูลการเกิดอันตรกิริยาระหว่าง ยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน กับยารับประทานชนิดใดๆ
ควรเก็บรักษาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนอย่างไร?
ควรเก็บรักษายาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน เช่น
- สามารถเก็บยาฯภายใต้อุณหภูมิห้องที่เย็น
- ห้ามเก็บยาฯในช่องแช่แข็งตู้เย็น
- เก็บยาฯในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น
- ไม่เก็บยาฯในห้องน้ำหรือในรถยนต์
- เก็บยาฯให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
- ไม่เก็บยาฯที่หมดอายุ
- ไม่ทิ้งยาฯลงในแม่น้ำคูคลองตามธรรมชาติ
ไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาไดฟีนิลไซโคลโพรพีโนน มียาชื่อการค้าและบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น
| ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
|---|---|
| Aldrich (อัลดริช) | Avinash |
