ไคโมทริปซิน Chymotrypsin

ไคโมทริปซิน (Chymotrypsin)

โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
26 ตุลาคม 2563
Tweet

สารบัญ

บทนำ
ไคโมทริปซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
ไคโมทริปซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
ไคโมทริปซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ไคโมทริปซินมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
ไคโมทริปซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ไคโมทริปซินอย่างไร?
ไคโมทริปซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ควรเก็บรักษาไคโมทริปซินอย่างไร?
ไคโมทริปซินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
บรรณานุกรม

บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาไคโมทริปซิน (Chymotrypsin) เป็นสารประเภทเอนไซม์ผลิตได้จากตับอ่อน และทำหน้าที่ช่วยย่อยอาหารประเภทโปรตีน โดยจะออกฤทธิ์และทำงานในลำไส้เล็กส่วนที่เรียกว่า ดูโอดีนัม (Duodenum) ไคโมทริปซินมีองค์ประกอบไปด้วยกรดอะมิโนหลายตัวเช่น Tryptophan, Tyrosine, Phenylalanine, Leucine และ Methionine

สำหรับทางอุตสาหกรรมยาได้พัฒนายาไคโมทริปซินในรูปแบบของยาที่ใช้กับช่องปาก เพื่อลดอาการติดเชื้อของแผลในปาก ช่วยละลายเสมหะในผู้ป่วยโรคหลอดลมอักเสบ, ผู้ป่วยโรคปอด, ทำให้การหายใจคล่องขึ้น และยังนำไปใช้กับผู้ป่วยไซนัสอักเสบ บางรูปแบบของยาไคโมทริปซินถูกพัฒนาไปใช้เป็นยาสำหรับผิวหนัง ช่วยลดอาการปวดบวมของการอักเสบที่ผิวหนัง หรือในรูปแบบของยาทางจักษุวิทยา/โรคตา โดยจะใช้ในระหว่างการผ่าตัดต้อกระจกเพื่อลดการทำลายเนื้อเยื่อต่างๆในลูกตา จะเห็นได้ว่ายานี้ต้องอาศัยการคัดกรองจากแพทย์ก่อนการใช้ ด้วยมีรายละเอียดและมีความจำเพาะ เจาะจงในแต่ละอาการโรคที่แตกต่างกันออกไป

ไคโมทริปซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ยาไคโมทริปซินมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้:

รักษาและบรรเทาอาการบวมจากการอักเสบของเนื้อเยื่อต่างๆตามร่างกาย
เป็นยาที่ใช้ระหว่างทำหัตถการในการผ่าตัดตาในผู้ป่วยต้อกระจก

ไคโมทริปซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ด้วยยาไคโมทริปซินเป็นเอนไซม์ กลไกการออกฤทธิ์ของตัวยาจึงเป็นการทำหน้าที่ย่อยและกำ จัดเนื้อเยื่อที่ได้รับความเสียหายหรือที่เป็นบาดแผล ซึ่งก่อให้เกิดอาการอักเสบตามมา จากกลไกนี้ทำให้อาการบวมและการอักเสบลดลงตามลำดับ

ไคโมทริปซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาไคโมทริปซินมีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

ยาอมใต้ลิ้น ขนาด 100,000 ยูนิต/เม็ดโดยมีเอนไซม์ Trypsin เป็นตัวยาผสมร่วม
ยาเตรียมที่เป็นสารละลายสำหรับหัตถการผ่าตัดตาขนาด 150 และ 300 ยูนิต (หน่วย, Unit)/ขวด(ไวอัล, Vial)
ยาฉีด ขนาด 5,000 ยูนิต/มิลลิลิตร

ไคโมทริปซินมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?

การใช้ยา/การบริหารยาไคโมทริปซินต้องเป็นการสั่งใช้ยาโดยแพทย์เท่านั้น ซึ่งจะแตกต่าง กันในแต่ละโรค ในที่นี้ขอยกตัวอย่างการใช้ยานี้สำหรับการผ่าตัดต้อกระจก เช่น

ผู้ใหญ่: ล้างลูกตาส่วนที่จะผ่าตัดด้วยสารละลายไคโมทริปซิน 1 - 2 มิลลิลิตร โดยเจือจางเป็นสารละลายตามมาตรฐานที่ระบุในเอกสารกำกับยา แล้วใช้ยานี้ล้างซ้ำอีกอย่างน้อย 2 มิลลิลิตรหลัง จากการผ่าตัดเสร็จแล้วประมาณ 2 - 4 นาที
เด็ก (นิยามคำว่าเด็ก): ยังไม่มีข้อมูลศึกษาที่แน่ชัดถึงขนาดยาและผลการรักษาของยาที่รวมถึงผลข้างเคียงของยานี้ในเด็ก ดังนั้นการใช้ยานี้ในเด็กจึงต้องเป็นดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษา

*****หมายเหตุ:

ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร ก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาไคโมทริปซิน ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

ประวัติแพ้ยาทุกชนิดเช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก /หอบเหนื่อย
มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาหรืออาหารเสริมอะไรอยู่ เพราะยาไคโมทริปซิน อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาและ/หรือกับอาหารเสริมที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

ไคโมทริปซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาไคโมทริปซินสามารถก่อให้เกิดผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/ อาการข้างเคียง) ต่างๆ เช่น

ก. รูปแบบยาที่ใช้กับตา: เมื่อผ่าตัดต้อกระจกอาจทำให้ความดันลูกตาเพิ่มขึ้น ก่อให้ เกิดตาบวมและอักเสบ

ข. รูปแบบที่เป็นยาฉีดและยารับประทาน (ยาอมใต้ลิ้น): อาจพบอาการแพ้ยาได้อย่างรุนแรงหรือเกิดมีผื่นคัน

มีข้อควรระวังการใช้ไคโมทริปซินอย่างไร?

มีข้อควรระวังการยาใช้ยาไคโมทริปซิน เช่น

ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยต้อกระจกประเภทแต่กำเนิด (Congenital cataracts)
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคตับวายหรือโรคไตวายในขั้นรุนแรง
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีแผลในกระเพาะอาหาร
ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่อายุน้อยกว่า 20 ปี
ระวังการใช้ยานี้กับผู้ที่มีประวัติเรื่องการจับตัวของเกล็ดเลือดผิดปกติ ผู้ป่วยโรคตับโรคไตที่อยู่ในระยะรุนแรง
ระวังการใช้ยานี้กับหญิงตั้งครรภ์และหญิงที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร
หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ในปริมาณมากๆ
ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
ห้ามใช้ยาหมดอายุ
ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาไคโมทริปซินด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ไคโมทริปซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ในรูปแบบของยาไคโมทริปซินที่ใช้ในปัจจุบัน ยังไม่พบเห็นปฏิกิริยาระหว่างยากับยารับประทานตัวอื่นแต่อย่างใด

ควรเก็บรักษาไคโมทริปซินอย่างไร?

ควรเก็บยาไคโมทริปซิน:

เก็บยาระหว่างอุณหภูมิ 2 - 8 องศาเซลเซียส (Celsius)
ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น
เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อนและความชื้น
เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
ไม่ควรเก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์

ไคโมทริปซินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาไคโมทริปซิน มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิตเช่น

ชื่อการค้า	บริษัทผู้ผลิต
ALFAPSIN (อัลแฟปซิน)	Hetero HC
ALFAPSIN-D (อัลแฟปซิน-ดี)	Hetero HC
ALTRIP (อัลทริป)	Altar
ALZIBIT (อัลซิบิท)	Allenge
CEZE FORTE (เซซ ฟอร์ท)	Zee Lab
CHEMOFAST (เชโมฟาสท์)	Solitaire (Prominent)
Catarase (คาทาเรส)	Iolab Pharmaceuticals

article detail