ยาโอเซลทามิเวียร์ ยาทามิฟลู (Oseltamivir หรือ Tamiflu)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 5 กุมภาพันธ์ 2563
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาโอเซลทามิเวียร์ (Oseltamivir) หรือ ยาทามิฟลู (Tamiflu) จัดเป็นยาควบคุมพิเศษที่ใช้รักษาโรคไข้หวัดใหญ่ โดยยานี้สามารถชะลอการแพร่พันธุ์ของไวรัสให้ช้าลงได้ ยาออกฤทธิ์ได้ดีกับไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ เอ และสายพันธุ์ บี (Influenza A virus and influenza B virus )

โดยหลังจากรับประทานยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู ร่างกายจะเปลี่ยนโครงสร้างของยาให้อยู่ในรูปที่มีกลไกยับยั้งการแพร่พันธุ์ของไวรัสได้ และสามารถนำยานี้มาใช้ป้องกันโรคปอดบวม อันมีสาเหตุจากเชื้อไวรัส โดยควรต้องรับประทานยานี้ภายใน 48 ชั่วโมงเมื่อทราบว่าได้รับเชื้อไวรัสหรือเมื่อเริ่มมีอาการ

ยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู ใช้ได้กับทั้งผู้ใหญ่และเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป มีการทดสอบการใช้ยานี้กับสัตว์ทดลองที่ตั้งครรภ์พบว่า สามารถก่อให้เกิดความพิการของตัวอ่อน จึงไม่สมควรใช้ยานี้กับหญิงมีครรภ์ อย่างไรก็ตาม การใช้ยานี้ต้องได้รับคำสั่งจากแพทย์เท่านั้น

ยาโอเซลทามิเวียร์มีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

ยาโอเซลทามิเวียร์

ยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู มีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้:

  • รักษาอาการป่วยจากการติดเชื้อหรือใช้ป้องกันการติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ เอ และสายพันธุ์ บี โดยมีขนาดการบริหารยา/การใช้ยาในทั้ง 2 กรณีที่ต่างกันออกไป

ยาโอเซลทามิเวียร์มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

หลังจากการรับประทานยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู ร่างกายจะทำการเปลี่ยนโครงสร้างของยาโดยตับ จนยาอยู่ในรูปที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของสารเคมีในตัวไวรัสที่เรียกว่า เอนไซม์ และส่งผลให้การยึดเกาะของตัวไวรัสกับเซลล์ของร่างกายมนุษย์ทำได้ยากยิ่งขึ้น

ยาโอเซลทามิเวียร์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

รูปแบบการจัดจำหน่ายของยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู:

  • ยารับประทาน ที่เป็นยาแคปซูลขนาด 30, 45 และ75 มิลลิกรัม
  • ยาน้ำแขวนตะกอนขนาด 12 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร

ยาโอเซลทามิเวียร์มีขนาดรับประทานอย่างไร?

สามารถรับประทานยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลูได้ทั้งก่อนและหลังอาหาร แต่การรับประทานยาหลังอาหาร จะช่วยลดภาวะระคายเคืองกับระบบทางเดินอาหารได้ดีกว่า

ยาโอเซลทามิเวียร์ ชนิดแค็ปซูล สามารถแกะแค็ปซูลออก และนำผงยามาละลายน้ำ หรือ น้ำหวาน แล้วนำมารับประทานก็ได้

  • ขนาดรับประทานสูงสุดของยานี้ในผู้ใหญ่และเด็กที่มีน้ำหนัก 40 กก.ขึ้นไปคือ 75 มิลลิกรัมต่อครั้ง
  • ขนาดรับประทานสูงสุดในเด็กที่มีน้ำหนัก 23-40 กก.ขึ้นไปคือ 60 มิลลิกรัมต่อครั้ง
  • ขนาดรับประทานสูงสุดในเด็กที่มีน้ำหนัก 15-23 กก.ขึ้นไปคือ 45 มิลลิกรัมต่อครั้ง
  • ขนาดรับประทานสูงสุดในเด็กที่มีน้ำหนักต่ำกว่า 15 กก.คือ 30 มิลลิกรัมต่อครั้ง

โดยทุกช่วงของน้ำหนักตัว ให้รับประทาน 2 ครั้งต่อวัน และรับประทานเป็นเวลา 5 วันต่อเนื่อง

*อนึ่ง:

  • ขนาดรับประทานเพื่อป้องกันโรคในผู้ใหญ่คือ 75 มิลลิกรัม วันละครั้งเป็นเวลา 7 วัน

ทั้งนี้ แพทย์เท่านั้นที่จะเป็นผู้สั่งจ่ายยานี้ และระบุขนาดรับประทานได้ถูกต้อง

*****หมายเหตุ: ขนาดยา และระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ผู้รักษาได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษา แพทย์ หรือเภสัชกร ก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมทั้งยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์ พยาบาล และ เภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหน้าอก/ หายใจติดขัด/ หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจ เกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อนแล้ว
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ และถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

ยาโอเซลทามิเวียร์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ผล/อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/ อาการข้างเคียง)ของยาโอเซลทามิเวียร์ เช่น

  • รู้สึกไม่สบายในระบบทางเดินอาหาร โดยอาจมีอาการ คลื่นไส้- อาเจียน ได้

มีข้อควรระวังการใช้ยาโอเซลทามิเวียร์อย่างไร?

ข้อควรระวังในการใช้ยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู เช่น

  • ห้ามใช้ยากับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้ใน หญิงตั้งครรภ์ และหญิงที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร
  • การใช้ยานี้ในผู้ที่ป่วยด้วยโรคไต ต้องปรับขนาดการรับประทานให้เหมาะสม
  • ระวังการใช้ยานี้ในผู้ที่มีภาวะภูมิแพ้ทางผิวหนัง ด้วยอาจทำให้เกิดอาการกำเริบมากขึ้น
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาโอเซลทามิเวียร์/ ทามิฟลู) ยาแผนโบราญ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะ ยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกชนิด ควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ยาโอเซลทามิเวียร์มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

  • การรับประทาน ยาโอเซลทามิเวียร์ ร่วมกับยาที่มีฤทธิ์กดภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกาย(ยากดภูมิคุ้มกัน เช่น ยาเมโธเทรกเซท /Methotrexate) อาจก่อให้ เกิดพิษจากยาดังกล่าว ด้วยร่างกายอาจกำจัดยานั้นๆออกได้น้อยลง ซึ่งแสดง ออกทางอาการต่างๆ เช่น
    • กดไขกระดูก
    • มีไข้
    • หนาวสั่น
    • เจ็บคอ (เจ็บคอ_คออักเสบ)
    • วิงเวียน
    • หายใจถี่/เร็ว
    • บวมที่ขา
    • โรค/ภาวะ ดีซ่าน
    • มีภาวะเป็นพิษต่อตับและไต

ควรเก็บรักษายาโอเซลทามิเวียร์อย่างไร?

ควรเก็บรักษายาโอเซลทามิเวียร์/ทามิฟลู เช่น

  • เก็บยาในที่อุณหภูมิต่ำกว่า 25 องศาเซลเซียส (Celsius)
  • กรณียาน้ำแขวนตะกอน หลังผสมน้ำแล้ว ควรเก็บในตู้เย็นที่มีอุณหภูมิระหว่าง 2-8 องศาเซลเซียส

ยาโอเซลทามิเวียร์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาโอเซลทามิเวียร์ มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Tamiflu (ทามิฟลู) Roche
GPO-A-Flu (จีพีโอ-เอ-ฟลู) GP

บรรณานุกรม

  1. http://www.mims.com/Captcha/DefaultCaptcha?returnUrl=http%3a%2f%2fwww.mims.com%2fThailand%2fdrug%2finfo%2fTamiflu%2f%3fq%3doseltamivir%26type%3dbrief [2020,Feb4]
  2. https://www.drugs.com/drug-interactions/folex-pfs-with-oseltamivir-1590-3015-1758-0.html [2020,Feb4]
  3. https://www.drugs.com/oseltamivir.html [2020,Feb4]