article detail

โปรดรัก (Prodrug)

• โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
• 1 กันยายน 2560
• Tweet

• ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
• ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
• รูปแบบยาเตรียม (Pharmaceutical Dosage Forms)
• อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse Drug Reaction)
• โรคตับ (Liver disease)
• โรคไต (Kidney disease)
• โรคต่อมไร้ท่อ โรคระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine disease)

โปรดรัก หรือ โพรดรัก (Prodrug) คือสารประกอบผลิตภัณฑ์ทางเภสัชกรรมซึ่งส่วนใหญ่เป็นยาที่ไม่สามารถออกฤทธิ์ได้ด้วยตัวมันเอง(Inactive drug) ต้องรอจนเมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้ว จะถูกกระบวนการทางเคมีในร่างกายโดยเฉพาะจากเอนไซม์ต่างๆ ที่เรียกกระบวนการทางเคมีนี้ว่า “Metabolize” เช่น จากเอนไซม์ในตับ ทำการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างเคมีของผลิตภัณฑ์ทางเภสัชกรรม/ยานี้ไปเป็นสาร/ตัวยาที่ออกฤทธิ์(Active drug)ที่เรียกว่า “Metabolite” ตัวอย่างเช่น ยาBambuterol ซึ่งเป็นยาขยายหลอดลมที่ตัวมันเองเป็น โปรดรัก ตัวยาเองจึงออกฤทธิ์ขยายหลอดลมไม่ได้ จนกว่าจะถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายและถูกกระบวนการทางเคมีในตับเปลี่ยนให้เป็นสาร/ยา Terbutaline ที่ออกฤทธิ์ขยายหลอดลมได้ ซึ่งการที่ยา/ผลิตภัณฑ์ทางเภสัชกรรมบางชนิดต้องผลิตให้เป็นโปรดรักก่อน ก็เพื่อลดผลข้างเคียงที่อาจรุนแรงจากสารเคมีในขณะเป็นโปรดรักลง เพื่อป้องกันผลข้างเคียงรุนแรงของโปดรักต่อร่างกายนั่นเอง

บรรณานุกรม

1. https://www.merriam-webster.com/medical/prodrug[2017,Aug12]
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Prodrug [2017,Aug12]
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Metabolite [2017,Aug12]
4. https://en.wikipedia.org/wiki/Metabolism [2017,Aug12]