โคลเมไทอะโซล (Clomethiazole)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 2 พฤษภาคม 2564
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ: คือ ยาอะไร?

ยา (Clomethiazole) คือยาในกลุ่ม GABAA receptor agonists ทางการแพทย์นำมาใช้เป็นยาสงบประสาท/ยาคลายเครียด ช่วยให้นอนหลับ นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว ใช้ต้านอาการลมชัก หรือนำไปใช้กับผู้สูงอายุที่ป่วยด้วยโรค พาร์กินสัน ซึ่งยานี้ถูกพัฒนาขึ้นเมื่อ ปี ค.ศ. 1930 (พ.ศ. 2473)

รูปแบบยาแผนปัจจุบันของยาโคลเมไทอะโซล จะเป็นยาชนิดรับประทาน ธรรมชาติของยาโคลเมไทอะโซล จะถูกดูดซึมได้ดีจากระบบทางเดินอาหาร เมื่อยาเข้าสู่กระแสเลือดจะเข้าจับกับพลาสมาโปรตีนประมาณ 65% ตับจะเป็นอวัยวะที่คอยทำลายและเปลี่ยนแปลงโครง สร้างทางเคมีของยานี้ ซึ่งร่างกายต้องใช้เวลาประมาณ 4 ชั่วโมงเป็นอย่างน้อยเพื่อการกำจัดยา 50% ออกจากกระแสเลือด

*อนึ่ง ยาชนิดนี้สามารถซึมผ่านรกและน้ำนมของมารดาได้ จึงต้องระวังในการใช้กับสตรีตั้งครรภ์และสตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร

อย่างไรก็ตาม การใช้ยานี้มีวัตถุประสงค์ของการรักษามากกว่า 1 อาการโรค ผู้ป่วยจึงควรได้ รับการตรวจร่างกาย และผ่านการคัดกรองจากแพทย์ก่อนการใช้ยานี้เสมอ

โคลเมไทอะโซลมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ)รักษาโรคอะไร?

โคลเมไทอะโซล

ยาโคลเมไทอะโซลมีสรรพคุณรักษาโรค/ข้อบ่งใช้:

  • ใช้เป็นยานอนหลับ และยาสงบประสาท/ยาคลายเครียด
  • รักษาอาการถอนพิษสุรา (Alcohol withdrawal syndrome)

โคลเมไทอะโซลมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ทั่วไป ยาโคลเมไทอะโซลจะถูกนำมาใช้รักษาอาการนอนไม่หลับชนิดรุนแรง โดยใช้ในระยะเวลาสั้นๆเท่านั้น โดยกลไกการออกฤทธิ์คือ ตัวยาจะเข้าจับกับตัวรับ (Receptor)ที่เรียกว่า กาบา (GABAA receptor, Gamma-aminobutyric acidA receptor) ซึ่งมีอยู่ในเซลล์ประสาทของสมอง จากนั้นจะมีการเปลี่ยนแปลงทางกระบวนการเคมีและออกฤทธิ์ที่ทำให้รู้สึกง่วงนอน (GABAA เป็นสารสื่อประสาทในสมองที่ทำงานเกี่ยวข้องกับการตื่นตัวของสมอง)

โคลเมไทอะโซลมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาโคลเมไทอะโซลมีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

  • เป็นยาแคปซูลชนิดรับประทาน ขนาด 192 มิลลิ กรัม/แคปซูล

โคลเมไทอะโซลมีขนาดรับประทาน/การบริหารยาอย่างไร?

ยาโคลเมไทอะโซลมีขนาดรับประทานสำหรับอาการนอนไม่หลับ เช่น

  • ผู้ใหญ่: รับประทาน 192 - 384 มิลลิกรัมวันละครั้งก่อนนอน
  • เด็ก (นิยามคำว่าเด็ก): การใช้ยานี้ยังมีข้อจำกัดด้วยข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับผลข้างเคียงของยา ดังนั้นการใช้ยานี้ในเด็กจึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาโคลเมไทอะโซล ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก/หอบเหนื่อย
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาโคลเมไทอะโซลอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาโคลเมไทอะโซล สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

โคลเมไทอะโซลมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาโคลเมไทอะโซลสามารถก่อให้เกิดผล/อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง): เช่น

  • คัดจมูก
  • ปวดหัว
  • ระคายเคืองตา
  • สับสน
  • รู้สึกไม่สบายในกระเพาะอาหาร-ลำไส้
  • อาจพบผื่นคันตามร่างกาย หรือมีลมพิษ
  • ระดับเอนไซม์การทำงานของตับในเลือดเปลี่ยนแปลง
  • เกิดภาวะช็อก

*อนึ่ง: ผู้ที่ได้รับยานี้เกินขนาด จะพบอาการโคม่า, หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก, ความดันโลหิตต่ำ, ตัวเย็น , สามารถพบสารคัดหลั่ง/น้ำมูก/เสมหะออกมาตามช่องทางเดินหายใจได้มาก

หากพบอาการดังกล่าวต้องรีบนำตัวผู้ป่วยส่งแพทย์/ส่งโรงพยาบาลทันที/ฉุกเฉิน, ซึ่งหากผู้ป่วยได้รับประทานยาโคลเมไทอะโซลไม่เกิน 1 ชั่วโมง แพทย์สามารถให้รับประทาน ยาถ่านกัมมันต์ดูดซับพิษของยานี้ นอกจากนี้อาจต้องใช้ท่อช่วยหายใจและมีหัตถการทางการแพทย์อื่น เพื่อทำให้อาการต่างๆและสัญญาณชีพของผู้ป่วยกลับมาเป็นปกติโดยเร็ว

มีข้อควรระวังการใช้โคลเมไทอะโซลอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาโคลเมไทอะโซล: เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่เคยแพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยากับผู้ป่วยที่มีปัญหาทางการหายใจเฉียบพลัน (Acute pulmonary insufficiency) ผู้ป่วยที่ติดสุราเรื้อรัง
  • ห้ามใช้ยานี้กับเด็ก
  • ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคถุงลมโป่งพอง โรคหัวใจ โรคตับ โรคไต ผู้มีประวัติติดยาเสพติด
  • ระวังการใช้ยานี้ในผู้สูงอายุ สตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร การจะใช้ยานี้กับผู้ป่วยกลุ่มนี้จะต้องเป็นไปตามคำสั่งของแพทย์เท่านั้น
  • การใช้ยานี้ต่อเนื่องเป็นเวลานานๆอาจทำให้เกิดการติดยาได้
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาโคลเมไทอะโซลด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

โคลเมไทอะโซลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาโคลเมไทอะโซลมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น: เช่น

  • การใช้ยาโคลเมไทอะโซล ร่วมกับ ยา Cimetidine จะเกิดการชะลอเวลาของการทำลายยาโคลเมไทอะโซล จึงอาจเป็นเหตุให้ร่างกายได้รับผลข้างเคียงเพิ่มมากขึ้น จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
  • การใช้ยาโคลเมไทอะโซล ร่วมกับ ยาบางตัวจะทำให้เพิ่มฤทธิ์ของการสงบประสาทมากยิ่งขึ้น หากไม่มีความจำเป็นใดๆควรหลีกเลี่ยงการใช้ร่วมกัน หรือแพทย์จะปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสมเป็นกรณีๆไป ยากลุ่มดังกล่าว เช่น Angiotensin II-receptor antagonist, Barbiturates, Calcium-Channel blockers, Clonidine, Disulfiram (ยารักษาโรคพิษสุราเรื้อ รัง), Esomeprazole, Hydralazine (ยาความดันโลหิตสูง), Minoxidil, Omeprazole, ยารักษาอาการทางจิตประสาท/ยาทางจิตเวช, ยาขับปัสสาวะ, กลุ่มยาคลายกล้ามเนื้อ, ยาต้านเชื้อรา , กลุ่มยาเบต้า-บล็อกเกอร์ (Beta blocker) และยาปฏิชีวนะ

ควรเก็บรักษาโคลเมไทอะโซลอย่างไร?

ควรเก็บยาโคลเมไทอะโซล:

  • เก็บยาในช่วงอุณหภูมิ 2 - 8 องศาเซลเซียส (Celsius)
  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อน และความชื้น
  • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
  • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์

โคลเมไทอะโซลมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาโคลเมไทอะโซล มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิตเช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Heminevrin capsule (เฮมิเนฟริน) Intrapharm

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Clomethiazole [2021,May1]
  2. https://www.mims.com/hongkong/drug/info/clomethiazole?mtype=generic [2021,May1]
  3. https://www.mims.co.uk/drugs/central-nervous-system/insomnia/clomethiazole [2021,May1]
  4. https://www.drugs.com/international/clomethiazole.html [2021,May1]
  5. https://www.medindia.net/doctors/drug_information/clomethiazole.htm [2021,May1]
  6. https://www.netdoctor.co.uk/medicines/brain-nervous-system/a6838/heminevrin-clomethiazole/ [2021,May1]