แร่ใยหิน แอสเบสตอส (Asbestos)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 18 สิงหาคม 2558
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
แร่ใยหินแอสเบสตอส

แร่ใยหิน (Asbestos) เป็นสารประกอบในธรรมชาติที่มีลักษณะเป็นผลึกเส้นใยที่บางมากๆ (Thin fibrous crystal) ที่เส้นผ่าศูนย์กลางของใยมีขนาดเป็นไมโครเมตร ซึ่งเราหายใจเข้าไปได้โดยไม่รู้สึกผิดปกติ คำว่า Asbestos ได้มาจากภาษากรีกโบราณซึ่งแปลว่า ธาตุที่ไม่สามารถทำลายได้

แร่ใยหินเป็นสารประกอบที่เป็นเกลือของธาตุ Silicon (สัญลักษณ์ว่า Si) คือเกลือ Silicate ซึ่งเกลือ Silicate เป็นธาตุที่พบได้มากที่สุดในโลก เป็นธาตุของเปลือกโลกจึงมีอยู่ในดิน หิน และเหมืองแร่ต่างๆ

แร่ใยหินมีน้ำหนักเบา ทนความร้อน ทนไฟ ทนไฟฟ้า ทนสารกัดกร่อน (เช่น กรด ด่าง) คนจึงนำมาใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆมากมายที่เป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในชีวิตประจำวันเช่น ฝ้าหลังคา หลังคาบ้าน อิฐ พลาสติก วัสดุที่เป็นฉนวนกันไฟต่างๆ ฯลฯ ต่อมาพบว่า เมื่อสูดหายใจเอาแร่ใยหินเข้าสู่ปอดในปริมาณสูงต่อเนื่องจะเป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดโรคปอดเรื้อรังจากมีพังผืดเกิดในปอด จนเกิดโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังที่รุนแรงและยังทำให้เซลล์ปอดและเซลล์เยื่อหุ้มปอดเปลี่ยนไปเป็นเซลล์มะเร็งได้ (แร่ใยหินจัดอยู่ในกลุ่มเป็นสารก่อมะเร็ง) ทั้งนี้ความผิดปกติในปอดเหล่านี้มักจะตรวจพบหลังการหายใจเอาแร่ใยหินเข้าปอดนานเป็น 10 - 20 ปีขึ้นไป ปัจจุบันทั่วโลกโดยเฉพาะ ในประเทศที่เจริญแล้วได้ลดปริมาณการใช้แร่ใยหินลงมากหรือบางประเทศยกเลิกการใช้ และมีกฎข้อกำหนดต่างๆในการนำแร่ใยหินมาใช้ในอุตสาหรรมเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงต่อโรคปอดเรื้อรัง โรคมะ เร็งปอด และโรคมะเร็งเยื่อหุ้มปอดที่เป็นอันตรายถึงชีวิตเหล่านี้ ปัจจุบันจึงพบโรคปอดที่เกิดจากแร่ใยหินได้น้อยลงเป็นอย่างมาก

แพทย์วินิจฉัยโรคปอดที่เกิดจากแร่ใยหินได้จากประวัติอาการ ซึ่งที่พบบ่อยคือ หายใจลำ บาก ประวัติสัมผัสแร่ใยหินจากการงานอาชีพหรือแหล่งอยู่อาศัย ร่วมกับการตรวจร่างกาย การตรวจภาพปอดด้วยเอกซเรย์และเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ อาจร่วมกับการส่องกล้องปอด และ/หรือการตัดชิ้นเนื้อจากปอดเพื่อการตรวจทางพยาธิวิทยาทั้งนี้ขึ้นกับดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษา

บรรณานุกรม

  1. http://www.lenntech.com/periodic/elements/si.html [2015,Aug1]
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Silicate [2015,Aug1]
  3. http://www2.epa.gov/asbestos/learn-about-asbestos#asbestos [2015,Aug1]
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Asbestos [2015,Aug1]