สาระน่ารู้จากหมอตา ตอน เห็นภาพซ้อน ตอน2 (diplopia II)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
- 2 มกราคม 2563
- Tweet
เมื่อผู้ป่วย diplopia ต้องตรวจแยกโรคที่ร้ายแรง คือ aneurysm, เนื้องอกในสมอง , stroke, และโรคของ cavernous sinus ออกไป และสาเหตุที่พบได้บ่อยเกิดจากภาวะที่ไม่รุนแรง ได้แก่
- แว่นสายตาที่ใช้ไม่ถูกต้อง สายตาผิดปกติ (refractive error) ที่ไม่ได้แก้ไข มักจะเป็น monocular diplopia
- ถ้ามี diplopia เฉพาะมองใกล้ (ตาพร่ามัวเวลามองใกล้) อาจเกิดความผิดปกติของ convergence หรือภาวะสายตายาวตามอายุ
- มีประวัติหรือตรวจพบภาวะตาเข ตลอดจนภาวะตาเขซ่อนเร้น (phoria) ซึ่งแก้ไขได้ด้วยแว่นตาทีมี prism
- ภาวะตาเอียง (astigmatism) ซึ่งเป็นเหตุให้เห็นภาพพร่ามัว คล้ายภาพไม่โฟกัสซึ่งบางท่านอาจแปลว่าเป็น 2 ภาพ
- ต้อกระจก ทำให้การหักเหของแสงผิดไป เกิดภาพมัว ๆ ซึ่งผู้ป่วยบางคนแปลว่าเป็น diplopia
Diplopia อาจเป็นในแนวนอน แนวตั้ง หรือเฉียง ๆ พอสรุปโดยสังเขปดังนี้
1. Diplopia แนวนอน บ่งถึงความผิดปกติของ cranial nerves เส้นที่ 3 หรือ 6 มักจะมีสาเหตุจากภาวะ ischemia, internuclear ophthalmoplegia, เนื้องอก, อุบัติเหตุ, ตลอดจนภาวะผิดปกติของ convergence
2. Diplopia แนวตั้ง (Vertical) บ่งถึงอาจมีความผิดปกติของ cranial nerves 3 หรือ 4 มักเกิดจากภาวะ ischemia, อุบัติเหตุ, หรือโรคของต่อม thyroid
3. Diplopia แนวเฉียง (diagonal) อาจเกิดจากความผิดปกติของ cranial nerves 3, 4 หรือ 6 มักเป็นจากภาวะ ischemia, aneurysm, อุบัติเหตุ, โรคของ caver nous sinus, และเนื้องอก
โดยสรุป การเห็นภาพซ้อนใน แนวนอน, แนวตั้ง, หรือเฉียง ๆ, ไม่ได้บอกว่าภาวะนั้นอันตรายหรือไม่
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
วว. จักษุวิทยา