เรื่องช้ำๆ ของเท้า (ตอนที่ 2)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 6 มกราคม 2563
- Tweet
โรครองช้ำไม่ใช่ผลของการมีกระดูกเดือยเกิดที่ส้นเท้า (Heel spurs) อย่างที่เข้าใจ แต่ปัจจัยเสี่ยงของผู้ที่เป็นโรครองช้ำ ได้แก่
- เป็นเพศหญิง
- อายุ 40-60 ปี
- อ้วน
- มีเท้าแบนหรืออุ้งเท้าสูง
- มีเอ็นร้อยหวาย (Achilles tendons) หรือเอ็นที่ฝ่าเท้า (Heel cords) ตึง
- มีลักษณะการเดินหรือการวางเท้าที่ผิดปกติ
- ชอบใส่รองเท้าส้นสูง
- ยืนนาน
- ไม่ใส่รองเท้า
- หญิงตั้งครรภ์โดยเฉพาะตอนใกล้คลอด
แพทย์อาจวินิจฉัยอาการด้วยการถามถึงอาการปวด ตรวจสภาพร่างกายด้วยการดู
- การตอบสนอง (Reflexes)
- กล้ามเนื้อ (Muscle tone)
- ความรู้สึกเมื่อสัมผัสและเมื่อมองเห็น (Sense of touch and sight)
- การประสานกัน (Coordination)
- ความสมดุล (Balance)
และอาจใช้ภาพวินิจฉัย เช่น
- เอ็กซเรย์เพื่อดูว่ามีกระดูกแตกหักหรือข้ออักเสบ
- เอ็มอาร์ไอเพื่อดูการแตกหักของกระดูก
สำหรับการรักษา ร้อยละ 90 ของผู้ป่วยจะดีขึ้นหลังการรักษาภายใน 10 เดือน ซึ่งอาจทำได้ด้วยการ
- พักผ่อนหรือหยุดทำสิ่งที่เป็นเหตุทำให้ปวดมากขึ้น เช่น การออกกำลังกายบางอย่าง เช่น การวิ่ง หรือ การกระโดด
- ประคบเย็นหรือแช่เท้าในน้ำเย็นครั้งละ 15-20 นาที และ 3-4 ครั้งต่อวัน
- การใส่เฝือกอ่อนตอนกลางคืน (Night splints)
- กายภาพบำบัด เพื่อให้ข้อเท้า (Ankle) และส้นเท้า (Heel) มั่นคงขึ้น
- การรักษาด้วยเครื่องช็อคเวฟ (Shock-wave therapy) ซึ่งเป็นการใช้คลื่นกระแทกเพื่อกระตุ้นให้เลือดไหลผ่านและช่วยให้เนื้อเยื่อซ่อมแซมตัวเอง อย่างไรก็ดีวิธีนี้อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น เป็นแผลไหม้ บวม ปวด และชา
- การรักษาเทคนิคเฉพาะ โดยการใส่เครื่องมือขนาดเล็กผ่านผิวหนังเข้าไปยังเอ็นที่บาดเจ็บ/อักเสบและรักษาด้วยคลื่นอัลตราซาวด์และอาจร่วมกับการตัดเอาเนื้อเยื่อที่เป็นรอยบาดเจ็บออก ที่เรียกการรักษาเทคนิคนี้ว่า ‘Tenex procedure’
แหล่งข้อมูล:
- What Is Plantar Fasciitis? https://www.webmd.com/fitness-exercise/understanding-plantar-fasciitis-basics [2020, January 5].
- Everything You Want to Know About Plantar Fasciitis. https://www.healthline.com/health/plantar-fasciitis [2020, January 5].
- Plantar Fasciitis and Bone Spurs. https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases--conditions/plantar-fasciitis-and-bone-spurs [2020, January 5].
- https://www.muirortho.com/treatments/orthobiologic-alternative-medicine/tenex-procedure/ [2020, January 5].
