เจ็บไข้ได้ป่วย ตอนที่ 6 – ทฤษฎีเชื้อก่อโรค (2)

  • โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
  • 8 ธันวาคม 2564
  • Tweet

เจ็บไข้ได้ป่วย ตอนที่ 6 – ทฤษฎีเชื้อก่อโรค (2)

เช่นเดียวกัน เคล้าด์ เบอร์นารด์ (Claude Bernard) ก็เชื่อว่า ร่างกายมีความสามารถที่จะรักษาตัวมันเองได้ ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมภายใน (Internal environment) ดังนั้นโรคเกิดขึ้นได้เมื่ออาณาบริเวณ (Terrain) ภายในของร่างกายกลายเป็นสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวย (Favorable) ต่อเชื้อก่อโรค เท่านั้น

ตัวอย่างที่ดีก็คือ ถ้าเราปิด (Seal) ประตูช่องแช่แข็งอย่างสนิท โดยถอดปลั๊กออก เป็นเวลาสัก 2 สัปดาห์ แล้วกลับมาเปิดประตูใหม่ เราจะพบอะไร? คำตอบคือ รา (Mold), แบคทีเรีย (Bacteria), เชื้อ (Germ) อื่นๆ ซึ่งจะเติบโตอย่างทวีคูณ (Multiplying)

คำถามต่อไปก็คือ แล้วพวกเชื้อเหล่านี้มาจากไหน? มันคงมิได้แอบ (Sneak) เข้าไปจากภายนอก เพราะเราปิดประตูอย่างสนิท คำตอบก็คือ เชื้อมันอยู่ที่นั่นตลอดเวลา เพียงสภาพแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปในลักษณะที่เชื้อเชิญให้ “สิ่งที่สร้างขึ้น” (Critter) เข้ามาอยู่อาศัย

คำตอบสุดท้ายก็คือ เชื้อเหล่านี้ไม่เพียงพอที่จะเป็นสาเหตุของโรค

ตัวอย่างเช่น ผู้คน 10 คนอาจมีโอกาสติด (Exposed) เชื้อเดียวกัน แต่ไม่ใช่ทุกคนจะป่วย ทำไม?

เพราะเชื้อมิใช่เป็นสาเหตุของโรค ปัจจัย (Factor) อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง (Involved) ได้แก่

  • ปริมาณความเครียด (Stress) หรือความรู้สึกในเชิงลบต่อชีวิต
  • สิ่งที่ทำให้ร่างกายอยู่ในสภาวะสมดุล (Balance)

เชื้อสามารถอาศัยอยู่ในร่างกายของเราตลอดไป (Indefinitely) และไม่เป็นสาเหตุแห่งโรค แต่อาจทำหน้าที่ (Function) สำคัญ กล่าวคือเชื้อกินเซลล์ที่ตายแล้วเป็นอาหาร

ไม่เคยปรากฏว่า เชื้อสามารถ เจริญงอกงาม (Proliferate) ในเนื้อเยื่อ (Tissue) ปรกติ หรือการคัดหลั่ง (Secretion) ปรกติ ในห้องปฏิบัติการ (Laboratory) เชื้อไม่สามารถอาศัยอยู่ในเนื้อเยื่อที่มีชีวิต จนกว่าเนื้อเยื่อนั้นได้ตายไป แล้วเชื้อนั้นค่อยย้ายเข้าไปทำหน้าที่ของมัน

แล้วยุงไปทำให้น้ำนิ่ง (Stagnant) หรือน้ำนิ่งดึงดูด (Attract) ยุงกันแน่?

นายแพทย์ รูดอลฟ์ เวร์โคว์ (Rudolf Virchow, M.D.) บิดาแห่งพยาธิสมัยใหม่ (Father of modern pathology) กล่าวว่า “ถ้าผมสามารถมีชีวิตใหม่อีกครั้ง ผมจะอุทิศให้กับการพิสูจน์ว่าเชื้อแสวงหานิสัยตามธรรมชาติของมัน – เนื้อเยื่อที่ติดโรคแล้ว (Diseased tissue) แทนที่จะเป็นสาเหตุของเนื้อเยื่อที่เป็นโรคแล้ว กล่าวคือ ยุงแสวงหาน้ำนิ่ง แต่มันไม่เป็นสาเหตุที่ทำให้น้ำในบึงสงบนิ่ง (Stagnant)”

แหล่งข้อมูล

  1. Traverso, Matt. (2014). Health, Vitality, and Energy in Your Body (eBook). USA.
  2. Germ theory of disease - https://en.wikipedia.org/wiki/Germ_theory_of_disease [2021, November 9].
  3. Claude Bernard - https://en.wikipedia.org/wiki/Claude_Bernard [2021, November 9].