เจาะสบายไร้กังวล (ตอนที่ 3)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 7 กันยายน 2563
- Tweet
การเจาะเลือด (Blood Draw / Phlebotomy) เป็นเรื่องปกติทั่วไปของการทดสอบทางการแพทย์หรือการบริจาคเลือด ซึ่งระยะเวลาในการเจาะเลือดขึ้นกับปริมาณของเลือดที่ต้องการ โดยการเจาะเลือดมีขั้นตอนดังต่อไปนี้
- รัดรอบแขนด้วยยางรัด (Elastic band) เพื่อให้เห็นหลอดเลือดที่จะทำการเจาะได้ชัดเจนขึ้น โดยรัดเหนือบริเวณที่จะเจาะประมาณ 3-4 นิ้ว ภายในเวลาไม่เกิน 2 นาที เพื่อป้องกันการชาหรือเป็นตะคริว
- เช็ดทำความสะอาดบริเวณหลอดเลือดที่จะเจาะด้วยแอลกอฮอล์หรือน้ำยาทำความสะอาดเป็นเวลา 30 วินาที และปล่อยให้แห้งเองอีก 30 วินาที
- แทงเข็มฉีดยา (Syringe) เข้าใต้ผิวหนัง โดยทำมุม 15-30 องศา เพื่อเก็บเลือด
- เมื่อได้ปริมาณเลือดตามที่ตองการแล้ว ปลดที่รัดแขน ดึงเข็มฉีดยาออก แล้วกดด้วยผ้าก๊อซเพื่อให้เลือดหยุดไหล ตามด้วยการปิดบาดแผลด้วยแผ่นพลาสเตอร์
อนึ่ง หลอดเลือดที่นิยมเจาะกันมากที่สุดคือ หลอดเลือดดำมีเดียน คิวบิตัล (Median cubital vein) ที่อยู่ตรงแอ่งหน้าข้อศอ/แอ่งแขนพับ (Antecubital fossa) ซึ่งเป็นหลอดเลือดใหญ่ที่จะทำให้ได้เลือดในปริมาณที่มากและไม่ทำลายเส้นประสาทโดยรอบ ส่วนหลอดเลือดอื่นที่นิยมเจาะ ได้แก่
o หลอดเลือดดำเบซิลิค (Basilic vein)
o หลอดเลือดดำเซฟาลิค (Cephalic vein)
ทั้งนี้ บริเวณที่ควรหลีกเลี่ยงการเจาะเลือด ได้แก่ บริเวณที่
o บวม (Edematous sites)
o เป็นแผลหรือไหม้ (Scarred or burned areas)
o เป็นรูเชื่อมและมีการปลูกถ่าย (Fistulas and grafts)
o รอยฟกช้ำ (Hematomas)
o แขนที่มี PICC line (Peripherally Inserted Central Catheter Line)
o แขนที่เคยมีหรือมีลิ่มเลือดอุดตัน (Blood clot)
o แขนข้างที่เคยผ่าตัดเต้านม (Mastectomy)
o เป็นแผลเปิดหรือติดเชื้อ
o แขนที่กำลังถ่ายเลือด
ต่อไปนี้เป็นคำแนะนำในการปฏิบัติตนเพื่อการเจาะเลือด
ก่อนการเจาะเลือด
- ดื่มน้ำให้มาก เมื่อร่างกายมีส่วนประกอบของน้ำมาก จะทำให้มีปริมาณเลือดมาก หลอดเลือดจะอวบและเจาะได้ง่าย
- กินอาหารที่มีประโยชน์ เช่น โปรตีน ธัญพืช เพื่อป้องกันอาการเวียนศีรษะหลังการเจาะเลือด (ก่อนเวลางดน้ำและอาหาร)
- ใส่เสื้อแขนสั้นเพื่อสะดวกต่อการเจาะที่แขน
- กรณีบริจาคเกล็ดเลือด (Platelets) ให้หยุดยา Aspirin อย่างน้อย 2 วัน ก่อนวันเจาะเลือด
แหล่งข้อมูล:
- How Is Blood Drawn? What to Expect. https://www.healthline.com/health/how-blood-is-drawn[2020, September 6].
- How To Draw Blood Like A Pro: Step-By-Step Guide. https://nurse.org/articles/how-nurses-professionally-draw-blood/ [2020, September 6].
- Bruising after a blood draw: What to know. https://www.medicalnewstoday.com/articles/327464#why-might-bruising-occur-after-a-blood-draw [2020, September 6].
