เกล็ดเลือดต่ำจากวัคซีน (ตอนที่ 1)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 26 มิถุนายน 2564
- Tweet
สถานการณ์โควิด-19 ที่ระบาดระลอกใหม่ตั้งแต่ต้นเดือนเมษายน 2564 ยังคงแพร่กระจายและรุนแรงอย่างต่อเนื่อง ผู้ที่มีโรคประจำตัวเรื้อรังยิ่งต้องระวัง โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคหัวใจที่เสี่ยงต่อการเสียชีวิตเพิ่มขึ้นหากได้รับเชื้อ เพราะกล้ามเนื้อหัวใจทำงานแย่ลง หัวใจอาจล้มเหลวได้ การฉีด "วัคซีนโควิด-19" จึงมีความสำคัญ เพราะช่วยลดความรุนแรงและเพิ่มโอกาสรอดชีวิตให้ผู้ป่วยโรคหัวใจ แม้จะมีบางรายที่เกิดผลข้างเคียงอย่าง "ลิ่มเลือดอุดตัน" ก็อาจเป็นเพียงส่วนน้อย
การเกิดภาวะลิ่มเลือดในหลอดเลือด ไม่ว่าจะเป็นหลอดเลือดดำในสมอง หลอดเลือดดำที่ขา หรือเป็นสาเหตุให้ลิ่มเลือดเหล่านั้นหลุดแล้วไปอุดตันที่เส้นเลือดปอด ภาวะนี้เกิดขึ้นเพราะมีการสร้างภูมิคุ้มกันต่อเกล็ดเลือดในร่างกายของเราเอง ทำให้เกล็ดเลือดต่ำลง และกระตุ้นให้มีการสร้างระบบการแข็งตัวของเลือดขึ้นในร่างกาย แต่ภาวะนี้ไม่ได้เป็นภาวะที่เพิ่งเกิดขึ้นหลังจากฉีดวัคซีนโควิด-19 เท่านั้น
ในทางการแพทย์ ภาวะนี้เป็นภาวะแทรกซ้อนจากการรักษาโรคในระบบหลอดเลือดและหัวใจอยู่แล้ว ซึ่งจนถึงปัจจุบันอุบัติการณ์ในการเกิดภาวะลิ่มเลือดอุดตัน ได้ถูกตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์นิวอิงแลนด์ พบอยู่ที่ประมาณ 50–100 เคสต่อการฉีดวัคซีนไปแล้ว 50–60 ล้านโดส และกำลังถูกตรวจสอบอย่างเป็นระบบ เพื่อศึกษาเพิ่มเติมถึงผลข้างเคียงที่เกิดขึ้น
ภาวะเกล็ดเลือดต่ำที่กระตุ้นการเกิดหลอดเลือดอุดตันจากภูมิคุ้มกันภายหลังได้รับวัคซีน (Vaccine-induced immune thrombotic thrombocytopenia = VITT หรือ Vaccine-induced prothrombotic immune thrombocytopenia = VIPIT หรือ Thrombotic Thrombocytopenia Syndrome = TTS) เป็นภาวะที่เกิดปรากฏการณ์ 2 อย่างในเวลาเดียวกัน คือ
1. การเกิดลิ่มเลือดที่ทำให้เส้นเลือดอุดตันได้ (Thrombosis)
2. ภาวะเกล็ดเลือดน้อย (Thrombocytopenia)
ส่วนใหญ่ VITT เกิดในผู้ที่อายุต่ำกว่า 60 ปี โดยมีลักษณะคล้ายภาวะเกล็ดเลือดต่ำที่เกิดจากยาเฮปาริน (Heparin-induced thrombocytopenia = HIT) กล่าวคือ มีอาการ
- ปวดศีรษะ (มักจะปวดรุนแรงหรือเป็นนาน)
- เห็นภาพไม่ชัด
- หายใจลำบาก
- เจ็บหน้าอก
- ขาบวม
- ปวดท้องรุนแรง
- มีเลือดออก (bleeding) ซึ่งอาจแสดงให้เห็นได้โดยมีรอยช้ำหรือจุดเลือดเล็กๆ ใต้ผิวหนังบริเวณที่ฉีด
- ชัก
โดยอาการจะเกิดขึ้นระหว่าง 4-28 วัน หลังการฉีดวัคซีน ซึ่งหากมีอาการดังกล่าวให้แจ้งแพทย์ทราบทันที โดยแพทย์อาจวิเคราะห์อาการด้วยการตรวจสแกน เอ็มอาร์ไอ การนับความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete blood count) หรือการวิเคราะห์ทางแล็ปอื่นๆ
แหล่งข้อมูล:
- 'ลิ่มเลือดอุดตัน' ผลข้างเคียงจาก 'วัคซีนโควิด-19' จริงหรือ?. https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/935628 [2021, June 25].
- Vaccine-Induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia (VITT) and COVID-19. https://www.medicinenet.com/vitt_and_covid-19_vaccine/article.htm [2021, June 25].
- Vaccine-Induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia (VITT) Following Adenovirus Vector COVID-19 Vaccination. https://covid19-sciencetable.ca/sciencebrief/vaccine-induced-immune-thrombotic-thrombocytopenia-vitt-following-adenovirus-vector-covid-19-vaccination/ [2021, June 25].
