เกล็ดเลือดต่ำ (ตอนที่ 2 และตอนจบ)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 23 มกราคม 2564
- Tweet
ปัจจัยเสี่ยงของโรคนี้ ได้แก่ เป็นเด็กหญิงสาว หรือ ผู้ที่เป็นโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid arthritis) โรคลูปัส (Lupus) และ กลุ่มอาการต้านฟอสโฟลิพิด (Antiphospholipid syndrome = APS ทำให้มีภาวะเลือดแข็งตัวในหลอดเลือดดำและหลอดเลือดแดง)
โรคนี้อาจไม่แสดงอาการแต่อย่างใด กรณีที่มีอาการปรากฏโดยทั่วไป ได้แก่
• ฟกช้ำง่าย
• มีจ้ำเลือดที่ผิว (Petechiae) ที่ดูเหมือนผื่น โดยเฉพาะบริเวณขาส่วนล่าง
• มีเลือดออกที่เหงือกหรือจมูก
• มีเลือดในปัสสาวะหรืออุจจาระ
• ประจำเดือนมามากผิดปกติ
โดยอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้แก่ การมีภาวะเลือดออกในสมอง (พบยาก) หรืออาจมีความเสี่ยงในการเสียเลือดมากระหว่างการคลอด
สำหรับการวินิจฉัยโรค แพทย์จะให้ทำการตรวจเลือดเพื่อดูระดับของเกล็ดเลือด หรือมีการดูดและเจาะเอาเนื้อเยื่อไขกระดูกส่งตรวจ (Bone marrow aspiration) ส่วนการรักษา กรณีที่มีอาการอย่างอ่อนๆ อาจไม่ต้องทำอะไร เพียงแต่คอยควบคุมและตรวจเกล็ดเลือดเป็นประจำ ซึ่งกรณีของเด็กมักจะหายได้เอง โดยร้อยละ 80 ของเด็กที่เป็นจะกลับมามีเกล็ดเลือดที่ปกติภายใน 6-12 เดือน ส่วนผู้ใหญ่ที่มีอาการรุนแรงหรือเรื้อรังอาจต้องใช้การรักษาหลายวิธีอย่าง
• การให้ยา เช่น
o ยาสเตียรอยด์ เช่น ยา Prednisone (ไม่ควรใช้ในระยะยาวเพราะสามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงในการติดเชื้อง่าย น้ำตาลในเลือดสูง และกระดูกพรุน)
o การฉีดสารภูมิต้านทาน (Immune globulin)
o ยาที่กระตุ้นการสร้างเกล็ดเลือด เช่น ยา Romiplostim และ ยา Eltrombopag (อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน)
• การตัดม้ามออก (Splenectomy) เพื่อกำจัดแหล่งที่ทำลายเกล็ดเลือด (แต่เพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อได้ง่าย)
• การให้เกล็ดเลือด (Platelet Transfusions)
สำหรับการดูแลตัวเองสามารถทำได้ด้วยการ
• หลีกเลี่ยงกีฬาที่ต้องปะทะ เช่น การต่อยมวย คาราเต้ การเล่นฟุตบอล การขี่ม้า ที่อาจเป็นสาเหตุให้เกิดอุบัติเหตุเลือดออก
• ระวังเรื่องการติดเชื้อกรณีที่ตัดม้ามออก เช่น อาการเป็นไข้
• หลีกเลี่ยงยาที่ทำให้เลือดออกง่าย เช่น ยา Aspirin และ ยา Ibuprofen
แหล่งข้อมูล:
- Immune thrombocytopenia (ITP). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/idiopathic-thrombocytopenic-purpura/symptoms-causes/syc-20352325 [2020, January 22].
- Immune Thrombocytopenia. https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/immune-thrombocytopenia [2020, January 22].
- Immune thrombocytopenic purpura (ITP). https://medlineplus.gov/ency/article/000535.htm [2020, January 22].
