ฮีโมโกลบินสูง (High hemoglobin level)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 22 กันยายน 2561
- Tweet
- เลือด
- โรคเลือด (Blood Diseases)
- เลือดหนืด หรือ ภาวะเม็ดเลือดแดงมากปฐมภูมิ (Polycythemia vera)
- โลหิตจาง เลือดจาง ซีด (Anemia)
- โรคจากขึ้นที่สูง (Altitude sickness)
- โรคนอนหลับแล้วหยุดหายใจ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep apnea)
- อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse Drug Reaction)
ฮีโมโกลบินสูง หรือ ฮีโมโกลบินมาก หรือเลือดข้น(High hemoglobin level) คือภาวะที่การตรวจเลือดซีบีซีเพื่อดูความสมบูณ์ของเลือด พบว่ามีค่าฮีโมโกลบินสูงเกินปกติ
อนึ่ง ฮีโมโกลบิน หรือ เฮโมโกลบิน(Hemoglobin ย่อว่า Hgb หรือ Hb)คือ สารโปรตีนสำคัญชนิดหนึ่งในเม็ดเลือดแดงที่เป็นตัวจับออกซิเจนเพื่อนำพาออกซิเจนไปยังเซลล์ต่างๆทั่วร่างกายเพื่อเซลล์ใช้ในกระบวนการทำงาน/สร้างพลังงานเพื่อการดำรงชีวิต โดยในผู้ใหญ่ ผู้ชาย ค่าปกติของฮีโมโกลบิน คือ 13.8-17.2 กรัมต่อเดซิลิตร (g/dL) ส่วนในผู้หญิงคือ 12.1-15.1 กรัม/เดซิลิตร
สาเหตุ
สาเหตุของฮีโมโกลบินสูง เช่น
- การสูบบุหรี่
- การมีถิ่นที่อยู่อาศัยในพื้นที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลมาก/ที่มีออกซิเจนเบาบางกว่าในพื้นราบ
- โรคปอดเรื้อรัง เช่น โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคถุงลมโป่งพอง
- โรคหัวใจชนิดที่มีผนังห้องหัวใจเป็นรูทะลุที่ส่งผลให้เลือดดำและเลือดแดงปะปนกัน
- โรคมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งไต มะเร็งตับ
- โรคเลือดหนืด
- ภาวะขาดน้ำ
- ผลข้างเคียง/ อาการไม่พึงประสงค์จากยาบางชนิด เช่น ยา Erythropoietin, Androgen
อาการ
ไม่มีอาการเฉพาะของฮีโมโกลบินสูง แพทย์ทราบได้จากการตรวจดูค่าเม็ดเลือดจากการตรวจเลือดซีบีซี แต่ผู้ป่วยจะมีอาการจากโรคที่เป็นสาเหตุ (แนะนำอ่านเพิ่มเติมแต่ละโรคที่เป็นสาเหตุได้จากเว็บ haamor.com)
อนึ่ง ในผู้ป่วยบางรายที่ฮีโมโกลบินสูงมาก และมีเม็ดเลือดแดงสูงร่วมด้วย จะส่งผลให้เกิดภาวะเลือดข้น จนส่งผลต่อเนื่องให้การไหลเวียนโลหิตไม่ดีจากเกิดหลอดเลือดอุดตันจากเม็ดลือดแดง ที่ส่งผลให้เกิดอาการต่างๆได้ เช่น
- ปวดศีรษะมาก
- ตาพร่า
- ตาแดง ใบหน้า มือ เท้า แดง
- วิงเวียน
- ความดันโลหิตสูง
- เลือดออกง่าย เช่น เลือดกำเดา
การวินิจฉัย
แพทย์วินิจฉัยภาวะฮีโมโกลบินสูงได้จาก การตรวจเลือดซีบีซี
การรักษา
การรักษาภาวะฮีโมโกลบินสูง คือ การรักษาสาเหตุ จึงแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละรายตามแต่สาเหตุ (แนะนำอ่านเพิ่มเติมแต่ละโรคที่เป็นสาเหตุที่รวมถึงวิธีรักษาได้จากเว็บ haamor.com)
การพยากรณ์โรค
การพยากรณ์โรคของภาวะฮีโมลโกลบินสูงจะขึ้นกับสาเหตุ เช่น ถ้าสาเหตุเกิดจากภาวะขาดน้ำ/อดน้ำและอาหารก่อนตรวจเลือดนาน การรักษาคือการดื่มน้ำให้มากขึ้น ฮีโมลโกลบินก็จะกลับมาปกติ แต่ถ้าเกิดจากโรคมะเร็ง การพยากรณ์โรคจะขึ้นกับชนิดและระยะของโรคมะเร็งนั้นๆ (แนะนำอ่านเพิ่มเติมแต่ละโรคที่เป็นสาเหตุ ที่รวมถึงการ พยากรณ์โรคได้จากเว็บ haamor.com)
บรรณานุกรม
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์