อุปทานหมู่
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 8 มกราคม 2562
- Tweet
จากกรณีเมื่อวันที่ 15 พย.เกิดความโกลาหลที่โรงเรียนบางขันวิทยา จ.นครศรีธรรมราช เมื่อเด็กนักเรียนลักษณะคล้ายอุปทานหมู่ล้มตึงเป็นลม ชักเกร็งเลื้อยเหมือนงู จนต้องสั่งปิดโรงเรียนแล้วรีบนำตัวนักเรียนส่ง รพ.บางขัน เพื่อให้แพทย์ดูอาการจนทุกคนปลอดภัยหายดีเป็นปกติ และทางโรงเรียนต้องนิมนต์พระวัดบ้านลำนาวทำพิธีอุทิศส่วนกุศลแผ่เมตตาให้เจ้าที่เจ้าทาง เพื่อความสบายใจของทุกฝ่าย
ล่าสุดเมื่อวันที่ 29 พย. ทางโรงเรียนบางขันวิทยา ได้จัดพิธีบวงสรวงเซ่นไหว้ขอขมาพระภูมิเจ้าที่เจ้าทาง วิญญาณผู้วายชนม์ไปแล้ว ซึ่งจู่ๆ ระหว่างเด็กนักเรียนกำลังแต่งกายด้วยชุดนางรำ บางคนกลับมีอาการร้องไห้สะอึกสะอื้น ขณะที่บางส่วนได้ร่ายรำได้อย่างสวยงามสะกดใจ สร้างความตกตะลึงให้แก่ผู้เข้าร่วมในพิธี
ภาวะอุปาทานหมู่ (Mass hysteria / Collective hysteria / Mass psychogenic illness / Collective obsessional behavior) เป็นกลุ่มอาการอันเนื่องมาจากความกดดันทางด้านจิตใจแล้วส่งผลให้มีอาการแสดงออกทางด้านร่างกาย เช่น มีอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ คลื่นไส้ ปวดท้อง เกร็งท้อง กรีดร้อง หายใจหอบเร็ว (Hyperventilation or difficult breathing) ชักไม่รู้สึกตัว เป็นต้น
แต่เมื่อทําการตรวจทางการแพทย์แล้วไม่พบสิ่งผิดปกติทางร่างกายที่อธิบายอาการต่างๆ เหล่านี้ได้ การระบาดของภาวะอุปาทานหมู่ในประเทศไทยสามารถเกิดได้ทุกเดือน แต่พบน้อยช่วงเดือนมีนาคม-พฤษภาคม เนื่องจากเป็นช่วงปิดภาคเรียน ส่วนใหญ่เกิดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคอื่นๆ พบได้น้อยกว่า พื้นที่ที่พบปัญหามักพบในเขตชนบทมากกว่าเขตเมือง เพศหญิงพบมากกว่าเพศชาย เกิดมากในวัยรุ่นหรือวัยเด็ก หรือกําลังศึกษาในระดับประถมศึกษาถึงระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
ภาวะอุปาทานหมู่เป็นเรื่องที่ถูกเขียนและกล่าวถึงมาเป็นเวลาหลายร้อยปีทั่วโลกแม้ในสังคมที่แตกต่างกัน โดยส่วนใหญ่จะเริ่มจากการมีสิ่งแวดล้อมเป็นตัวกระตุ้น (Trigger) เช่น กลิ่นเหม็น ข่าวลือเรื่องการแพร่ของสารพิษ เชื้อโรค เป็นต้น
เมื่อคนหนึ่งมีอาการป่วย คนอื่นในกลุ่มก็เลยมีอาการป่วยไปด้วย โดยอาการป่วยเกิดขึ้นจริง เช่น ปวดศีรษะ ปวดท้อง ฯลฯ แต่สาเหตุของอาการไม่ได้เกิดจากสิ่งที่คิด เช่น การถูกวางยาพิษ เป็นต้น ทั้งนี้ เราอาจกล่าวได้ว่าเกิดจากภาวะอุปทานหมู่ได้ในกรณีที่
- ผลการตรวจทางกายภาพปกติ
- แพทย์ไม่สามารถหาสาเหตุแห่งความผิดปกตินั้นได้
- มีหลายคนที่ป่วยเหมือนกัน
ส่วนใหญ่อาการจะหายไปหากมีการเคลื่อนย้ายออกจากบริเวณที่เริ่มเกิดเหตุ แต่หากมีอาการต่อไปนี้ ให้ไปพบแพทย์
- มีอาการป่วยนานหลายวัน
- เป็นไข้
- กล้ามเนื้อกระตุก
- น้ำตาไหล
- รู้สึกเหมือนผิวหนังแสบไหม้
แหล่งข้อมูล:
- ลี้ลับ “อุปทานหมู่” เกิดขึ้นซ้ำ! นร.ชุดรำกรีดร้องร่ำไห้สะอื้น. https://www.dailynews.co.th/regional/679805 [2018, January 7].
- การระบาดของโรคอุปาทานหมู่ระหว่างการอบรมจริยธรรมในโรงเรียนมัธยมศึกษาแห่งหนึ่ง อําเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี มิถุนายน 2560. http://www.wesr.moph.go.th/wesr_new/file/y61/F61151_1658.pdf [2018, January 7].
- What Is Mass Psychogenic Illness? https://www.aafp.org/afp/2000/1215/p2655.html [2018, January 7].
- What is mass psychogenic illness? https://familydoctor.org/condition/mass-psychogenic-illness/ [2018, January 7].
