article detail

อันดีไซลินิก แอซิด (Undecylenic acid)

• โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
• 7 กันยายน 2560
• Tweet

สารบัญ

• บทนำ
• อันดีไซลินิก แอซิดมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
• อันดีไซลินิก แอซิดมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
• อันดีไซลินิก แอซิดมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
• อันดีไซลินิก แอซิดมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
• เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
• หากลืมทายาควรทำอย่างไร?
• อันดีไซลินิก แอซิดมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
• มีข้อควรระวังการใช้อันดีไซลินิก แอซิดอย่างไร?
• อันดีไซลินิก แอซิดมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
• ควรเก็บรักษาอันดีไซลินิก แอซิดอย่างไร?
• อันดีไซลินิก แอซิดมีชื่ออื่นอีกไหม?ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
• บรรณานุกรม

บทความที่เกี่ยวข้อง

• ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
• ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
• ยาต้านเชื้อรา (Antifungal drugs)
• เชื้อรา โรคเชื้อรา (Fungal infection)
• โรคน้ำกัดเท้า (Athlete’s foot)
• กลาก (Tinea)
• เกลื้อน (Pityriasis versicolor)

บทนำ

ยาอันดีไซลินิกแอซิด(Undecylenic acid) หรืออาจเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ยากรดอันดีไซลินิก หรือเมื่ออยู่ในลักษณะเป็นเกลือจะเรียกว่า Undecylenates ยาอันดีไซลินิก แอซิดเป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีลักษณะเป็นของเหลวไม่มีสีจัด เป็นออยล์(Oil)หรือน้ำมันชนิดหนึ่ง ยาอันดีไซลินิก แอซิด ถูกขึ้นทะเบียนเป็นยาใช้ทาภายนอกร่างกาย ทางคลินิกได้นำกรดชนิดนี้มาบำบัดรักษาอาการติดเชื้อราทางผิวหนัง เช่น โรคน้ำกัดเท้า กลาก เกลื้อน รวมถึงการติดเชื้อราชนิดแคนดิดา(Candida albicans)

อาจสรุปข้อห้ามใช้ขั้นพื้นฐานของยาทาภายนอกอย่างกรดอันดีไซลินิก ดังนี้ เช่น

• ห้ามใช้กับผิวหนังที่มีลักษณะเป็นแผลเปิด
• ห้ามใช้กับผิวหนังที่อยู่ในภาวะระคายเคืองอย่างรุนแรง
• ห้ามใช้กับผิวหนัง/ผู้ป่วย ที่แพ้ยาอันดีไซลินิก แอซิด

จากกฎเกณฑ์ดังกล่าว การเลือกใช้ยาอันดีไซลินิกแอซิดจึงต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น

นอกจากนี้ ยังมีผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงต่อการใช้ยาอันดีไซลินิกแอซิด ที่อาจเกิดผลข้างเคียงจากยานี้รุนแรง อย่างเช่น สตรีมีครรภ์/ตั้งครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร ผู้ที่มีปัญหาของโรคหลอดเลือดบริเวณผิวหนัง เช่น ผู้ป่วยโรคเบาหวาน กลุ่มผู้ป่วยเหล่านี้ ล้วนต้องเพิ่มความระมัดระวังเป็นอย่างมากเมื่อจำเป็นต้องใช้ยาอันดีไซลินิก แอซิด

ข้อมูลสำคัญบางประการที่ผู้บริโภค/ผู้ป่วยควรทราบเมื่อต้องใช้ยาทาอันดีไซลินิกแอซิด เช่น

• ห้ามรับประทานโดยเด็ดขาด ห้ามให้ยานี้เข้า ตา-หู-จมูก-ปาก กรณีที่ยานี้กระเด็นเข้าตา ต้องรีบล้างออกทันทีด้วยน้ำสะอาดเป็นปริมาณมากๆ
• ล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนและหลังใช้ยาชนิดนี้
• ก่อนทายานี้ ต้องล้างผิวหนังที่ติดเชื้อรา และเช็ดให้แห้งก่อนใช้ยาทุกครั้ง
• ทายานี้เพียงบางๆในบริเวณที่ติดเชื้อรา ห้ามทายาสัมผัสพื้นที่ผิวหนังส่วนที่ไม่เป็นโรค
• ห้ามใช้ผ้าพันแผลปิดทับผิวหนังในบริเวณที่ทายานี้ นอกจากจะมีคำสั่งแพทย์
• หากอาการติดเชื้อราไม่ดีขึ้นภายใน 4 สัปดาห์หลังใช้ยานี้ ควรต้องรีบกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลโดยไม่ต้องรอถึงวันแพทย์นัด เพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
• ห้ามใช้ยานี้รักษาการติดเชื้อราที่ เล็บมือ-เล็บเท้า เพราะว่ายานี้ ไม่สามารถรักษาหรือฆ่าเชื้อราที่หลบซ่อนภายใต้เล็บได้
• การใช้ยานี้กับเด็ก/ผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปี ต้องเป็นไปตามดุลยพินิจของแพทย์ เพราะ ผู้ป่วยเด็กมีผิวหนังที่บอบบางและแพ้ต่อสารประกอบที่มีฤทธิ์เป็นกรดได้ง่ายที่รวมถึงยานี้

หากผู้บริโภค/ผูป่วยต้องการทราบข้อมูลการใช้ยาอันดีไซลินิกแอซิดเพิ่มเติม สามารถสอบถามได้จากแพทย์ที่เป็นผู้รักษา หรือสอบถามจากเภสัชกรตามร้านขายยาได้ทั่วไป

อันดีไซลินิก แอซิดมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

ยาอันดีไซลินิก แอซิดมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

• รักษาการติดเชื้อราที่ผิวหนัง ประเภทโรค น้ำกัดเท้า กลาก เกลื้อน โดยใช้เป็นยาทาภายนอก
• รักษาการติดเชื้อราชนิดแคนดิดาที่ผิวหนัง

อันดีไซลินิก แอซิดมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาอันดีไซลินิก แอซิด มีกลไกการออกฤทธิ์ รบกวนการสังเคราะห์กรดไขมันจำเป็นในตัวเชื้อรา ทำให้เชื้อราไม่สามารถเจริญเติบโตและหมดสภาพที่จะกระจายพันธุ์ ด้วยกลไกเหล่านี้ จึงทำให้เกิดฤทธิ์การรักษาเชื้อราได้ตามสรรพคุณ

อันดีไซลินิก แอซิดมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาอันดีไซลินิก แอซิดมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

• สารละลาย Undecylenic acid ที่มีความเข้มข้น 25%

อันดีไซลินิก แอซิดมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?

ยาอันดีไซลินิก แอซิดมีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น

• ผู้ใหญ่อายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป: ใช้ทาบริเวณผิวหนังที่ติดเชื้อรา วันละ 3 ครั้ง หรือทาผิวหนังตามคำสั่งแพทย์
• เด็ก/ผู้อายุต่ำกว่า 18 ปี: การใช้ยานี้ต้องอยู่ในดุลพินิจของแพทย์เป็นกรณีๆไป

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยา อันดีไซลินิกแอซิด ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

• ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
• มีโรคประจำตัวต่างๆ อย่างเช่น แผลพุพอง แผลเปิด รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาอันดีไซลินิกแอซิดอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้นหรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
• หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมทายาควรทำอย่างไร?

หากลืมทายาอันดีไซลินิกแอซิด สามารถทายาทันทีเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการใช้ยาในครั้งถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณการทายาเป็น 2 เท่า ให้ทายาขนาดปกติ

อันดีไซลินิก แอซิดมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ปัจจุบัน ยังไม่มีรายงานเรื่องผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ของการใช้ยาอันดีไซลินิกแอซิดทางผิวหนังมากนัก ยกเว้น การระคายเคืองผิวหนังที่สัมผัสยานี้ แต่อย่างไรก็ดี หากพบอาการแพ้ยานี้ เช่น แสบ คัน รุนแรง เมื่อใช้ยาชนิดนี้ ให้รีบทำการล้างยานี้ออกโดยเร็ว แล้วรีบไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาล เพื่อแพทย์ตรวจสอบอาการ

มีข้อควรระวังการใช้อันดีไซลินิก แอซิดอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาอันดีไซลินิก แอซิด เช่น

• ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
• ห้ามรับประทาน ห้ามให้ยานี้สัมผัสกับ ตา ห้ามเข้า จมูก ปาก และหู
• ห้ามใช้ยาที่มีสภาพเปลี่ยนไปจากเดิม เช่น สีและกลิ่นยาเปลี่ยนไป
• ห้ามปรับขนาดการใช้ยานี้ด้วยตนเอง และใช้ยานี้ตามที่แพทย์แนะนำ
• การใช้ยานี้รักษาการติดเชื้อราที่ผิวหนัง ต้องอาศัยความต่อเนื่องสม่ำเสมอตามคำสั่งแพทย์
• ห้ามใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และเด็ก/ผู้อายุต่ำกว่า 18 ปี นอกจากจะมีคำสั่งแพทย์
• กรณีที่ใช้ยานี้ 4 สัปดาห์แล้ว อาการเชื้อราไม่ดีขึ้น ให้รีบกลับมาปรึกษาแพทย์/มาโรงพยาบาล ไม่ต้องรอถึงวันแพทย์นัด
• ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
• ห้ามใช้ยาหมดอายุ
• ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมอันดีไซลินิก แอซิดด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

อันดีไซลินิก แอซิดมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาอันดีไซลินิกแอซิดเป็นยาทาภายนอก จึงยังไม่พบมีรายงานเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยารับประทานชนิดใดๆ

ควรเก็บรักษาอันดีไซลินิก แอซิดอย่างไร?

ควรเก็บยาอันดีไซลินิกแอซิดภายใต้อุณหภูมิ 20-25 องศาเซลเซียส (Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น

อันดีไซลินิก แอซิดมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาอันดีไซลินิกแอซิด มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้จำหน่าย/ผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า	บริษัทผู้ผลิต
Antifungal pen (แอนตี้ฟังกัล เพ็น)	CDMA
ELON DUAL DEFENSE (อีลอน ดูออล ดีเฟนส์)	Dartmouth Pharmaceuticals

อนึ่ง ยาชื่อการค้าอื่นของยานี้ เช่น Cruex, Blis-To-Sol Powder, Protectol, Undelenic, Fungoid AF, Blis-To-Sol Powder

บรรณานุกรม

1. https://www.drugs.com/cdi/undecylenic-acid-liquid.html[2017,Aug19]
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Undecylenic_acid[2017,Aug19]
3. http://www.altmedrev.com/publications/7/1/68.pdf[2017,Aug19]
4. file:///C:/Users/apai/Downloads/20170111_45c4567d-7876-6459-e054-00144ff88e88%20(1).pdf[2017,Aug19]
5. https://www.drugs.com/otc/433255/undecylenic-acid.html[2017,Aug19]