ออมบิทาสเวียร์ (Ombitasvir)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 20 กรกฎาคม 2561
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาออมบิทาสเวียร์(Ombitasvir) เป็นยาที่ใช้บำบัดและป้องกัน โรคไวรัสตับอักเสบซี มีรูปแบบเภสัชภัณฑ์เป็นยารับประทานที่ผสมตัวยา ออมบิทาสเวียร์ + พาริทาพรีเวียร์ (Paritaprevir) + ริโทนาเวียร์ (Ritonavir)

มีข้อห้ามหลายประการที่ผู้ป่วยควรทราบและพึงปฏิบัติก่อนใช้ยาสูตรตำรับนี้ เช่น

1. กรณีผู้ป่วยเป็นสตรี ก่อนเริ่มใช้สูตรตำรับผสมของออมบิทาสเวียร์จะต้องแจ้งแพทย์ให้ทราบว่าตนเองใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดหรือไม่ ด้วยการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดร่วมกับสูตรตำรับของออมบิทาสเวียร์จะส่งผลให้เกิดความเป็นพิษกับตับ

2. ผู้ที่เคยป่วยเป็นโรคไวรัสตับอักเสบบี ตัวยาในสูตรตำรับออมบิทาสเวียร์สามารถทำให้อาการป่วยของโรคไวรัสตับอักเสบบีกลับมากำเริบได้

3. แจ้งแพทย์ทุกครั้งที่เข้ารับการรักษาว่า ตนเองมียาอะไรรับประทานอยู่ก่อน ด้วยยาหลายรายการสามารถกระตุ้นภาวะยาตีกัน(ปฏิกิริยาระหว่างยา)กับสูตรตำรับของออมบิทาสเวียร์ เช่นยา Alfuzosin, Colchicine, Dronedarone, Efavirenz, Ranolazine, Rifampin, Sildenafil, และตัวยาอื่นๆ อีกมากมาย

4. แจ้งประวัติโรคประจำตัวทุกโรคให้แพทย์ทราบ ด้วยอาการของโรคหลายประเภท สามารถทวีความรุนแรงได้เมื่อใช้ยาในสูตรตำรับของออมบิทาสเวียร์ เช่น โรคตับชนิดต่างๆที่นอกเหนือจากโรคไวรัสตับอักเสบซี โรคเอชไอวี มีการผ่าตัดเปลี่ยนตับใหม่เป็นโรคหัวใจ หรือโรคที่เกี่ยวกับระบบเลือด (โรคเลือด)

5. ยาสูตรตำรับออมบิทาสเวียร์สามารถทำให้ทารกในครรภ์มารดาเสียชีวิตได้ จึงห้ามใช้ยาสูตรตำรับนี้แก่ผู้ป่วยที่กำลังตั้งครรภ์ รวมถึงผู้ป่วยสตรีในภาวะให้นมบุตร

6. ห้ามใช้สูตรตำรับยาออมบิทาสเวียร์กับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 18 ปีลงมา

7. ห้ามหยุดใช้ยานี้โดยกะทันหัน ด้วยจะทำให้อาการของโรคไวรัสตับอักเสบซีกลับมาทวีความรุนแรงมากกว่าเดิม

8. ระหว่างได้รับยานี้แล้วพบว่าตนเองมีอาการ รู้สึกสับสน เบื่ออาหาร ปวดท้อง ปัสสาวะมีสีเข้ม ตัวเหลืองตาเหลือง ต้องรีบมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลโดยเร็ว ไม่ต้องรอจนถึงวันแพทย์นัด

อนึ่ง ยารักษาโรคไวรัสตับอักเสบซีในประเทศไทย มีอยู่หลายรายการ เช่น Ribavirin, Peginterferon alpha-2a, Boceprevir, Sofosbuvir แต่สูตรตำรับของออมบิทาสเวียร์เรายังพบเห็นการใช้แต่ในต่างประเทศเท่านั้น โดยใช้ชื่อการค้าว่า Viekira Pak, Vekira XR ซึ่งการพิจารณาเลือกใช้ยาสูตรตำรับใดมารักษาโรคไวรัสตับอักเสบซีแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาได้อย่างเหมาะสมและปลอดภัยที่สุด

ออมบิทาสเวียร์มีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

ออมบิทาสเวียร์

ยาออมบิทาสเวียร์มีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

  • รักษาไวรัสตับอักเสบซี ซึ่งมี 7 สายพันธุ์ย่อย
  • รักษาโรคไวรัสตับอักเสบซี สายพันธุ์ที่ 1เอ ที่ไม่มีภาวะตับแข็งร่วมด้วย โดยใช้ร่วมกับยา Ribavirin เป็นเวลา 12 สัปดาห์
  • รักษาโรคไวรัสตับอักเสบซี สายพันธุ์ที่ 1เอ ซึ่งมีภาวะตับแข็งร่วมด้วย โดยใช้ร่วมกับ Ribavirin เป็นเวลา 24 สัปดาห์
  • รักษาโรคไวรัสตับอักเสบซี สายพันธุ์ที่ 1บี ที่ไม่มีภาวะตับแข็งร่วมด้วย โดยรับประทานสูตรตำรับ Ombitasvir + Paritaprevir + Ritonavir เท่านั้น เป็นเวลา 12 สัปดาห์
  • รักษาโรคไวรัสตับอักเสบซี สายพันธุ์ที่ 1บี ที่มีภาวะตับอักเสบร่วมด้วย โดยใช้ร่วมกับยา Ribavirin เป็นเวลา 12 สัปดาห์

ออมบิทาสเวียร์มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

เชื้อไวรัสตับอักเสบซี มีการแพร่พันธุ์ภายในตับของผู้ป่วย โดยตัวไวรัสชนิดนี้จะแทรกซึมตัวมันเข้าไปในเซลล์ของตับ จากนั้นไวรัสจะปลดปล่อยสาย RNA เพื่อใช้เป็นต้นแบบในการจำลองสาย RNA ของไวรัสตับอักเสบซีรุ่นใหม่ สาย RNA ของไวรัสนี้จะเข้ารวมตัวกับ Ribosome ของไวรัสทำให้เกิดการจำลองสายของโปรตีนขึ้นมาใหม่และคอยทำงานร่วมกับ RNA ของไวรัสเพื่อสร้างสาย RNA รุ่นใหม่ บนสายโปรตีนนี้เองยังประกอบไปด้วยโปรตีนอีก 2 ลักษณะ คือ Structural protein และ Non-structural protein ซึ่งNon-structural protein ยังประกอบไปด้วยหน่วยย่อยอื่นๆอีกที่มีชื่อเรียกเฉพาะว่า NS2, NS3, NS4, NS5A, NS5B, ตัวยา Ombitasvir จะเข้าจับกับ NS5A ขณะที่ Paritaprevir จะเข้าจับ NS3 ส่วน Ritonavir จะยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ชื่อProtease enzyme ด้วยกลไกของยาทั้ง 3 ตัว ส่งผลทำให้กระบวนการจำลอง RNA ของไวรัสชะงักลง ส่งผลให้ปริมาณไวรัสตับอักเสบซีหยุดการกระจายตัว และเป็นเหตุให้อาการของผู้ป่วยทุเลาลงและดีขึ้นตามลำดับ

ออมบิทาสเวียร์มีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาออมบิทาสเวียร์มีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

  • ยาเม็ดชนิดรับประทานที่ประกอบด้วยตัวยา Ombitasvir 12.5 มิลลิกรัม + Paritaprevir 75 มิลลิกรัม + Ritonavir 50 มิลลกรัม

ออมบิทาสเวียร์มีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาออมบิทาสเวียร์ มีขนาดรับประทานสำหรับรักษาไวรัสตับอักเสบซี เช่น

  • ผู้ใหญ่อายุตั้งแต่18ปีขึ้นไป: รับประทานยาที่ใน1เม็ดประกอบด้วยยา “Ombitasvir 12.5 มิลลิกรัม + Paritaprevir 75 มิลลิกรัม+ Ritonavir 50 มิลลิกรัม” 2 เม็ดในตอนเช้าร่วมกับอาหาร อาจใช้ร่วมกับยา Dasabuvir 250 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น ขึ้นกับคำสั่งแพทย์
  • ผู้อายุต่ำกว่า18 ปี: ยังไม่มีข้อมูลทางคลินิกที่เพียงพอในขนาดยาและความปลอดภัยในการใช้ยานี้

อนึ่ง:

  • กรณีของไวรัสตับอักเสบซี สายพันธุ์ที่ 1 แพทย์อาจใช้ยา Ribavirin ร่วมในการรักษา ด้วย
  • ห้ามหยุดการรับประทานยานี้เองโดยไม่ขอคำแนะนำจากแพทย์
  • ระยะเวลาการใช้ยาให้เป็นไปตามคำสั่งแพทย์

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยา ออมบิทาสเวียร์ ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ เช่น โรคหัวใจ โรคตับต่างๆที่ไม่ใช่ไวรัสตับอักเสบซี รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาออมบิทาสเวียร์อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

กรณีลืมรับประทานยาออมบิทาสเวียร์ สามารถรับประทานยาทันทีที่นึกขึ้นได้ หากลืมรับประทานยานานเกิน 12 ชั่วโมง ให้รับประทานยามื้อถัดไปในเวลาเดิม และใช้ขนาดรับประทานปกติ ห้ามเพิ่มขนาดรับประทานเป็น 2 เท่า

ออมบิทาสเวียร์มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

สูตรตำรับยาผสมของออมบิทาสเวียร์ สามารถทำให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา(ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ต่างๆดังต่อไปนี้ เช่น

  • ผลต่อตับ: เช่น ทำให้เอนไซม์การทำงานของตับในเลือดสูง ค่าบิลิรูบินในเลือดสูง มีภาวะดีซ่าน เกิดภาวะตับวาย
  • ผลต่อระบบประสาท: เช่น ปวดศีรษะ วิงเวียน ความจำแย่ลง
  • ผลต่อกล้ามเนื้อ: เช่น ปวดกล้ามเนื้อ ปวดหลัง ปวดกระดูก เจ็บหน้าอก
  • ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น คลื่นไส้ ปวดท้อง อาเจียน
  • ผลต่อผิวหนัง: เช่น มีผิวแห้ง เกิดผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ
  • ผลต่อระบบทางเดินหายใจ: เช่น หายใจขัด/หายใจลำบาก ไอ
  • ผลต่อระบบเลือด: เช่น โลหิตจาง ฮีโมโกลบินลดลง
  • ผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น เจ็บหน้าอก/แน่นหน้าอก หัวใจเต้นผิดจังหวะ ชีพจรเต้นผิดปกติ ความดันโลหิตต่ำ
  • ผลต่อระบบการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย: เช่น เบื่ออาหาร

มีข้อควรระวังการใช้ออมบิทาสเวียร์อย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาออมบิทาสเวียร์ เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคตับในระยะรุนแรง
  • ห้ามปรับขนาดรับประทานยานี้ด้วยตนเอง
  • ห้ามหยุดรับประทานยานี้โดยกะทันหัน
  • ปฏิบัติตัวตามคำสั่ง แพทย์ พยาบาล เภสัชกร อย่างเคร่งครัด และมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลตามแพทย์นัดหมายทุกครั้ง
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาออมบิทาสเวียร์ด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่องข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

ออมบิทาสเวียร์มีปฏิกิริยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาออมบิทาสเวียร์มีปฏิกิริยากับยาตัวอื่น เช่น

  • ห้ามใช้ยาออมบิทาสเวียร์ร่วมกับ ยาAlfuzosin เพราะจะทำให้มีความดันโลหิตต่ำตามมา
  • ห้ามใช้ยาออมบิทาสเวียร์ร่วมกับยา Carbamazepine และ Phenytoin เพราะจะทำให้กลุ่มยาออมบิทาสเวียร์ด้อยประสิทธิภาพในการรักษา
  • ห้ามใช้ยาออมบิทาสเวียร์ร่วมกับ ยาPimozide ด้วยจะก่อให้มีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
  • ห้ามใช้ยาออมบิทาสเวียร์ร่วมกับยาAlfentanil ด้วยจะทำให้มีภาวะง่วงนอนจัด กดการหายใจและเกิดความดันโลหิตต่ำตามมา

ควรเก็บรักษาออมบิทาสเวียร์อย่างไร?

ควรเก็บยาออมบิทาสเวียร์ภายใต้อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส(Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง ไม่เก็บยาที่หมดอายุ และไม่ทิ้งทำลายยาลงในคูคลองตามธรรมชาติ

ออมบิทาสเวียร์มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาออมบิทาสเวียร์ มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
VIEKIRA PAK (ไวคิรา พาค)AbbVie Inc.

บรรณานุกรม

  1. https://www.drugs.com/technivie.html [2018,June30]
  2. https://www.drugs.com/sfx/ombitasvir-paritaprevir-ritonavir-side-effects.html [2018,June30]
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Ombitasvir [2018,June30]
  4. https://www.youtube.com/watch?v=DLYaRBzuLpk [2018,June30]
  5. https://www.researchgate.net/figure/Structure-of-HCV-HCV-RNA-encodes-a-polyprotein-composed-of-about-3-000-amino-acids-The_fig1_221845279 [2018,June30]
  6. https://www.youtube.com/watch?v=ZJ0wQ4sTAwQ [2018,June30]