ออกซาโบโลน (Oxabolone)
- โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
- 16 กันยายน 2560
- Tweet
- บทนำ
- ออกซาโบโลนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
- ออกซาโบโลนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
- ออกซาโบโลนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
- ออกซาโบโลนมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
- เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
- หากลืมมารับการฉีดยาควรทำอย่างไร?
- ออกซาโบโลนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
- มีข้อควรระวังการใช้ออกซาโบโลนอย่างไร?
- ออกซาโบโลนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- ควรเก็บรักษาออกซาโบโลนอย่างไร?
- ออกซาโบโลนมีชื่ออื่นอีกไหม?ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
- บรรณานุกรม
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
- อนาบอลิก-แอนโดรจีนิกสเตียรอยด์ (Anabolic-androgenic steroids)
- การออกกำลังกาย: แนวทางการออกกำลังกายเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี (Exercise concepts for healthy lifestyle)
- ยายับยั้งฮอร์โมนแอนโดรเจน (Antiandrogens)
- มะเร็งต่อมลูกหมาก (Prostate cancer)
- มะเร็ง (Cancer)
บทนำ
ยาออกซาโบโลน(Oxabolone หรือ Oxabolone cipionate หรือ Oxabolone cypionate ) เป็นสารประกอบที่นักวิทยาศาสตร์สังเคราะห์ขึ้นโดยมีโครงสร้างคล้ายกับฮอร์โมนเพศชายอยู่ในประเภทอนาบอลิก-แอนโดรจีนิก สเตียรอยด์ (Anabolic-androgenic steroids) สารประกอบชนิดนี้ก่อให้เกิดผลต่อการเพิ่มสารโปรตีนภายในเซลล์โดยเฉพาะอย่างยิ่งเซลล์ของกล้ามเนื้อ ส่งผลให้เกิดการเจริญเติบโตของกล้ามเนื้อ รูปแบบเภสัชภัณฑ์ของยาออกซาโบโลนคือยาฉีด โดยมีตัวยาสำคัญอยู่ในรูปของเกลือซิพิโอเนท(Oxabolone cipionate) ทั้งนี้เพราะถ้ารูปแบบยานี้เป็นชนิดรับประทาน ยาออกซาโบโลนจะถูกเปลี่ยนแปลงโครงสร้างโดยตับอย่างรวดเร็วและกลายเป็นสารที่ไม่สามารถออกฤทธิ์ได้
เรามักพบเห็นการใช้ยาออกซาโบโลนกับกลุ่มนักกีฬา โดยใช้เป็นยาเสริมสร้างกล้ามเนื้อทั้งชายและหญิง แต่ก็ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เท่านั้น ปริมาณการใช้ยานี้กับชายอาจมากกว่าเพศหญิง 5–7 เท่า/สัปดาห์ โดยผู้รับบริการอาจต้องมารับการฉีดยา 2 ครั้ง/สัปดาห์ หรือในบางกรณี แพทย์จะฉีดยาให้เพียงสัปดาห์ละ 1 ครั้งเพื่อลดอาการข้างเคียง(ผลข้างเคียง)ที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ที่ใช้ยาชนิดนี้ อย่างไรก็ตามยาออกซาโบโลนได้ถูกควบคุมโดยองค์การนานาชาติ(World anti-doping agency)เพื่อต่อต้านการใช้สารโด๊ป(Dope, ยากระตุ้นที่จัดเป็นยาผิดกฏหมาย)สำหรับกีฬา ซึ่งน่าจะมาจากเหตุผลทางจริยธรรมและมารยาทของการเล่นกีฬา
นอกจากนี้ ยาออกซาโบโลนอาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงต่อผิวหนัง สภาพจิตใจ ระบบทางเดินอาหาร ระบบพันธุ์ รวมถึงสรีระของร่างกาย กรณีที่อาการข้างเคียงเหล่านี้สร้างความรำคาญหรือเป็นอุปสรรคต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน ผู้บริโภค ควรขอคำปรึกษาจากแพทย์เพื่อปรับแนวทางการใช้ยานี้
เราจะพบเห็นการใช้ยาออกซาโบโลนในต่างประเทศ โดยถูกวางจำหน่ายภายใต้ชื่อการค้าว่า Steranabol ritardo
ออกซาโบโลนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
ยาออกซาโบโลนมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เป็นยากระตุ้นเพื่อเพิ่มมวลกล้ามเนื้อให้กับร่างกายในผู้ใหญ่
ออกซาโบโลนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
กลไกการออกฤทธิ์ของยาออกซาโบโลนคือ เป็นยาประเภทอนาบอลิก สเตียรอยด์ (Anabolic-androgenic steroids) โดยตัวยาสามารถซึมผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ของร่างกายและเข้ารวมตัวกับตัวรับ(Receptor)ของฮอร์โมนแอนโดรเจน(Androgen receptor) ที่อยู่ในเซลล์ ก่อให้เกิดการแสดงออกของยีน/จีน/Gene ที่ควบคุมกระบวนการทำงานต่างๆของร่างกาย เช่น กระตุ้นการสร้างโปรตีนเพื่อเพิ่มมวลของกล้ามเนื้อ
ออกซาโบโลนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ยาออกซาโบโลนมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เป็น
- ยาฉีดที่มีส่วนประกอบของ Oxabolone cipionate 25 มิลลิกรัม/ 2 มิลลิลิตร
ออกซาโบโลนมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
ยาออกซาโบโลนมีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น
- ในบุรุษ(ผู้ใหญ่): ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ ขนาด 300–800 มิลลิกรัม/สัปดาห์
- ในสตรี(ผู้ใหญ่): ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อขนาด 40–150 มิลลิกรัม/สัปดาห์
อนึ่ง:
- ความถี่ของการฉีดยานี้ขึ้นอยู่กับแพทย์ เช่น ฉีด 1–2 ครั้ง/สัปดาห์
- เด็ก: ยังไม่มีข้อมูลด้านความปลอดภัยในการใช้ยานี้ในเด็ก
*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิด รวมถึงยาออกซาโบโลน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
- มีโรคประจำตัวต่างๆ เช่น โรคตับ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาออกซาโบโลน อาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
หากลืมมารับการฉีดยาควรทำอย่างไร?
กรณีลืมมารับการฉีดยาออกซาโบโลน ให้ผู้บริโภคแจ้ง แพทย์/พยาบาล/บุคคลากรที่เกี่ยวข้อง เพื่อนัดหมายการฉีดยาในครั้งถัดไป
ออกซาโบโลนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ยาออกซาโบโลนอาจก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ต่อร่างกาย เช่น ทำให้เกิด สิว ผิวมัน นอนไม่หลับ ท้องเสีย คลื่นไส้ บางกรณีอาจมีภาวะอัณฑะเล็กลง และเกิดอาการหน้าอก/เต้านมโต
มีข้อควรระวังการใช้ออกซาโบโลนอย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ยาออกซาโบโลน เช่น
- ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมาก
- ห้ามใช้ยานี้กับ เด็ก สตรีมีครรภ์/ตั้งครรภ์ และสตรีในภาวะให้นมบุตร
- หากพบอาการแพ้ยานี้ เช่น อึดอัดแน่นหน้าอก/หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก มีผื่นคัน ลมพิษขึ้นตามตัว ต้องหยุดการใช้ยานี้ทันที แล้วรีบมาพบแพทย์/แจ้งแพทย์/พยาบาล/มาโรงพยาบาลทันที/ฉุกเฉิน
- ปฏิบัติตัวตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัดและมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลตามแพทย์นัดทุกครั้ง
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
- ห้ามเก็บยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาออกซาโบโลนด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพร ต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ
ออกซาโบโลนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ข้อมูลด้านปฏิกิริยาระหว่างยาของยาออกซาโบโลนกับยารับประทานชนิดต่างๆ ยังมีรายงานทางคลินิกน้อยมาก อย่างไรก็ตามหากพบว่าการใช้ยาชนิดใดร่วมกับยาออกซาโบโลนแล้วเกิดความผิดปกติต่อระบบการทำงานของร่างกาย ต้องรีบแจ้งแพทย์/มาโรงพยาบาลโดยเร็ว
ควรเก็บรักษาออกซาโบโลนอย่างไร?
ควรเก็บยาออกซาโบโลนในช่วงอุณหภูมิ 15-30 องศาเซลเซียส(Celsius) ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น และเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
ออกซาโบโลนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาออกซาโบโลน มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น
| ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
|---|---|
| Steranabol ritardo (สเตอรานาบอล ริทาร์โด) | Pharmacia & Upjohn |
อนึ่ง ยาชื่อการค้าอื่นของยานี้ เช่น Steranabol depo
บรรณานุกรม
- https://en.wikipedia.org/wiki/Anabolic_steroid#Medical[2017,Aug26]
- https://en.wikipedia.org/wiki/Oxabolone[2017,Aug26]
- http://www.dc.mahidol.ac.th/th/index.php/2013-04-01-04-20-50/2013-04-02-04-10-50/46-1-24[2017,Aug26]
- https://en.wikipedia.org/wiki/World_Anti-Doping_Agency[2017,Aug26]
- https://en.wikipedia.org/wiki/Oxabolone_cipionate[2017,Aug26]
- http://www.canadabodybuilding.com/showthread.php?6083-Oxabolone-Cypionate-Steranabol-Ritardo-Profile[2017,Aug26]
- https://www.drugbank.ca/drugs/DB13185[2017,Aug26]
- http://www.inchem.org/documents/pims/pharm/pim912.html[2017,Aug26]
