หลอดลม (Bronchus)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 19 กรกฎาคม 2563
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
หลอดลม

หลอดลม (Bronchus) เป็นเนื้อเยื่อชนิดหนึ่งของปอดที่เป็นทางเดินของอากาศ(ลมหาย ใจ) โดยเป็นส่วนที่อยู่ต่อลงมาจากท่อลม ซึ่งท่อลมจะแยกเป็นหลอดลมขนาดใหญ่ 2 ด้าน ซ้าย และขวา ที่ระดับของกระดูกสันหลังอกประมาณข้อที่ 5 ซึ่งเรียกหลอดลมขนาดใหญ่แต่ละข้างนี้ว่า ‘หลอดลมประธาน (Main Bronchus)’ ด้านซ้ายเรียกว่า หลอดลมประธานซ้าย ด้านขวาเรียกว่า หลอดลมประธานขวา

หลอดลมประธานซ้ายยาวประมาณ 5 ซม. (เซนติเมตร) มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 11 - 13 มม. (มิลลิเมตร) ส่วนหลอดลมประธานขวา ยาวประมาณ 2.5 ซม.มีเส้นผ่าศูนย์กลางประ มาณ 13 มม. ทั้งนี้ หลอดลมประธานแต่ละข้างจะแตกแขนงได้ทั้งหมดประมาณ 23 ครั้ง แยกแขนงเป็นหลอดลมขนาดเล็กลงเรื่อยๆในเนื้อเยื่อปอด จนในที่สุดไปสิ้นสุดที่ถุงลม (Alveoli)

หลอดลมเป็นอวัยวะมีรูปร่างเป็นท่อยาว ผนังเป็นกระดูกอ่อน (เพื่อช่วยทรงรูปร่างให้คง ความเป็นท่อ) และเป็นกล้ามเนื้อเรียบ (หลอดลมจึงตีบและขยายตัวได้) ภายในท่อบุด้วยเนื้อเยื่อบุผิวที่เป็นเนื้อเยื่อเมือกที่มีเซลล์สร้างเมือกเพื่อหล่อลื่นหลอดลม ถ้ามีเมือกมากผิดปกติ เรียกว่า เสมหะ หลอดลมประธานแต่ละข้างจะแตกแขนงเป็นหลอดลมขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเล็กลงเรื่อยๆ และปริมาณกระดูกอ่อนก็จะลดลงเรื่อยๆจนหมดไปเมื่อหลอดลมเหลือขนาดเส้นผ่าศูนย์ กลางประมาณ 1 มม.

หลอดลมส่วนใหญ่ทำหน้าที่เป็นทางเดินอากาศ/ลมหายใจ ไม่ได้ทำหน้าที่แลกเปลี่ยนอากาศ โดยการแลกเปลี่ยนอากาศจะเกิดขึ้นในถุงลม แต่อย่างไรก็ตาม หลอดลมขนาดฝอยที่เรียกว่า Alveolar duct (ท่อ ที่ปลายท่อจะเป็นถุงลม) จะสามารถแลกเปลี่ยนอากาศได้แต่เป็นส่วนน้อย ซึ่งเรียกหลอดลมฝอยส่วนนี้ว่า Respiratory bronchiole

โรคที่พบบ่อยของหลอดลม คือ

  • โรคหลอดลมอักเสบจากติดเชื้อที่ส่วนใหญ่ คือ โรคติดเชื้อไวรัส และเชื้อแบคทีเรีย
  • โรคหลอดลมพอง
  • และโรคมะเร็งปอดที่ชื่อทางการคือ มะเร็งของหลอดลม (Bronchogenic carcinoma)

บรรณานุกรม

  1. https://reference.medscape.com/article/1898852-overview#showall [2020,July18]
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Bronchus [2020,July18]