blog details

สาระน่ารู้จากหมอตา ตอน 18: ตาเป็นสนิม (siderosis bulbi)

• โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
• 16 พฤษภาคม 2556
• Tweet

ตาเป็นสนิม เป็นภาวะที่อณูของเหล็กแทรกซึมเข้าไปภายในเซลล์ต่างๆภายในลูกตาเป็นเหตุให้ส่วนต่างๆของตา มีสีน้ำตาลแบบสีสนิม ถ้าเป็นส่วนของตาที่ไม่มีสีหรือสีขาว เช่น กระจกตา แก้วตาจะเห็นเป็นสีน้ำตาลได้ชัดเจน

อณูของเหล็กที่อยู่ภายในตามักไปอยู่ในเซลล์ที่มีความสำคัญ มีเบตาบอลิค (มีการเผาผลาญพลังงาน)สูง เช่น เซลล์ในจอตากระจกตารอบๆแก้วตา ตลอดจนบริเวณตระแกรงมุมตาที่ช่วยการไหลเวียนของน้ำในตา ฯลฯ ทำให้หน้าที่ของส่วนต่างๆ ทำงานบกพร่องไปเกิดภาวะจอตาเสื่อมกระจกตาขุ่นมัว เป็นต้อกระจกจากแก้วตาขุ่นมัวตลอดจนต้อหิน ทำให้ตาบอดได้ในที่สุด

• เกิดสนิมในตาได้อย่างไร? ส่วนใหญ่เกิดจากมีเศษเหล็กพลัดเข้าไปในตา เศษเหล็กอาจจะมีขนาดเล็กมาก ฝังอยู่บริเวณใดบริเวณหนึ่งภายในตาเป็นเวลานาน อณูเหล็กจึงแทรกซึมเข้าภายในเซลล์ต่างๆ เศษเหล็กที่พลัดเข้าไปในตาอาจเกิดจากอุบัติเหตุ คนงานตอกตะปูหรือเจียรเหล็กแล้วเศษเหล็กทะลุดวงตาเข้าไป โดยแผลเข้าอาจจะเล็กมาก ทะลุเข้าไปโดยแผลภายนอกปิดสมานได้เอง ระยะแรกเจ้าตัวอาจไม่รู้ตัวว่ามีอะไรเข้าตาด้วยซ้ำเพราะไม่เจ็บปวดมากอีกทั้งสายตายังปกติดี หรือมีการฉีกขาดของลูกตาแล้วมีเศษเหล็กฝังอยู่ โดยหมอไม่ได้เอาออกเพราะไม่เห็นหรือเอาออกไม่ได้

  ส่วนน้อยเกิดจากมีอณูเหล็กแตกออกจากเม็ดเลือดแดง ในกรณีที่มีเลือดออกภายในดวงตามาก มีเม็ดเลือดแดงตกค้างภายในตา ตลอดจนผู้ป่วยที่มีโรคเลือดที่มีการแตกของเม็ดเลือดแดงอย่างมาก เป็นเหตุให้มีอณูเหล็กมากในดวงตา

• การรักษา ต้องพยายามเอาเศษเหล็กที่ฝังที่เป็นต้นเหตุออก โดยการตรวจภายในตาอย่างละเอียด บางครั้งอาจต้องใช้ เอกซเรย์ช่วยหาดูว่าเศษเหล็กฝังอยู่ที่ใดและผ่าตัดเอาออก ขณะเดียวกันก็ต้อง รักษาภาวะผิดปกติของตาที่เกิดขึ้นร่วมไปด้วยและในกรณีโรคเลือด ก็ต้องรักษาโรคเลือดควบคู่ไปด้วย
• การป้องกัน ส่วนใหญ่ของภาวะนี้เกิดจากเศษเหล็กฝังในตาด้วยอุบัติเหตุ ผู้ที่ทำงานที่เสี่ยงดังกล่าวควรต้องมีแว่นหรือหน้ากากนิรภัยสวมป้องกันดวงตาไว้ในเวลาทำงานเสมอ และหากสงสัยว่าจะมีเศษเหล็กกระเด็นเข้าตา ควรปรึกษาหมอตา/จักษุแพทย์ตรวจหาดูอย่าปล่อยไว้จนตาเป็นสนิมซึ่งการรักษาจะยุ่งยากมาก