สมองใหญ่ Cerebrum

สมองใหญ่ (Cerebrum)

โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
2 สิงหาคม 2556
Tweet

สมองใหญ่ เป็นส่วนของสมองที่ใหญ่ที่สุด อยู่ด้านหน้าและด้านบนสุดของสมอง แบ่ง เป็น 2 ด้าน คือ ซ้ายและขวา มีหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหวทั้งหมด (โดยเฉพาะการเคลื่อน ไหวที่ไม่ใช่จากระบบประสาทอัตโนมัติ) ของอวัยวะทุกชนิดของร่างกาย การรับรู้ความรู้สึกต่างๆ การได้กลิ่น การพูด การสื่อสาร การเรียน การเข้าใจ และความจำ แบ่งเป็น 3 ส่วนที่เกี่ยวพันกัน ที่มีอยู่ทั้ง 2 ด้านของสมอง ซ้ายและขวา เช่นกัน คือ สมองใหญ่ส่วนนอก (Cerebral cortex), Basal ganglia หรือ Basal nuclei, และ Limbic system

สมองใหญ่ส่วนนอกกลีบหน้า (Frontal lobe) คือ กลีบที่อยู่หน้าสุดของสมองใหญ่ มีหน้าที่ควบคุมการเคลื่อนไหว การออกเสียง ความคิด ความจำ สติปัญญา บุคลิก ความรู้สึก พื้นอารมณ์ การรับรู้ ความเข้าใจ สติปัญญา การมีเหตุผล การแก้ปัญหา การพูด อารมณ์ และความ จำในระยะยาว และที่สำคัญที่สุด ส่วนด้านหลังของกลีบนี้ (Posterior frontal lobe) เป็นตำ แหน่งของสมองส่วนที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อของร่างกายทั้งหมดที่ไม่เกี่ยวข้องกับระ บบประสาทอัตโนมัติ (เช่น การเคลื่อนไหวของ แขน ขา ใบหน้า) เรียกว่า Motor cortex
สมองใหญ่กลีบขมับ (Temporal lobe) คือ กลีบที่อยู่ตรงบริเวณใต้ต่อขมับ มีหน้าที่ควบคุมการได้ยิน การดมกลิ่น การมองเห็น การพูด และความจำในเรื่องใหม่ๆ
สมองใหญ่กลีบด้านข้างตอนบน (Parietal lobe) มีหน้าที่ควบคุมความรู้สึกด้านการสัม ผัส การพูด การรับรส ประสานงานในการรับรู้ความรู้สึกต่างๆรวมทั้ง ทางกาย การมองเห็น และการได้ยิน การคำนวณ รูปร่าง ระยะทาง สถานที่
สมองใหญ่กลีบท้ายทอย หรือ กลีบหลัง (Occipital lobe) คือ กลีบอยู่ส่วนหลังสุดของสมองใหญ่ บริเวณประมาณท้ายทอย มีหน้าที่สำคัญในการรับรู้เกี่ยวกับการมองเห็น และการเห็นภาพต่างๆ

Basal ganglia เป็นเนื้อเยื่อสมองส่วนอยู่ใต้ (Base) สมองใหญ่ ทำงานเชื่อมโยงการทำงานของสมองส่วนต่างๆ ทั้งในด้านการเคลื่อนไหว อารมณ์ การเรียนรู้ และการรับรู้

Limbic system เป็นกลุ่มเนื้อเยื่อสมองหลายชนิดรวมกันทำงานเป็นระบบ โดยอยู่ใต้สมองใหญ่ส่วนนอก (เช่น สมองส่วน ไฮโปธาลามัส สมองส่วน ฮิบโปแคมปัส/Hippocampus เป็นต้น) มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับระบบต่อมไร้ท่อ อารมณ์ จิตใจ การตระหนักรู้ ความเข้าใจ และความจำ

อนึ่ง อ่านเพิ่มเติมเรื่องของระบบประสาทได้ในบทความเรื่อง กายวิภาคและสรีรวิทยาระบบประสาท

บรรณานุกรม