วิธีใช้ยาเหน็บทวารหนัก (How to use anal suppository)

  • โดย ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม
  • 7 กันยายน 2556
  • Tweet

วิธีใช้ยาเหน็บทวารหนัก ส่วนใหญ่ใช้กับยาเหน็บรักษาริดสีดวงทวาร มีขั้นตอนการปฏิบัติดังนี้

  1. ควรถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ ให้เรียบร้อยก่อนเหน็บยา เพื่อช่วยให้ยาอยู่ในทวารได้นานขึ้น ไม่หลุดปนในอุจจาระ หรือหลุดออกมาจากแรงปัสสาวะ
  2. จัดเตรียมยาที่จะใช้เหน็บทวารหนัก อ่านฉลากวิธีการใช้ยาให้เข้าใจ และจัดจำนวนยาที่จะใช้ให้ครบถ้วน ถ้ายาเหลวไม่เป็นแท่ง จะสอดยาไม่ได้ ให้นำยาแช่เย็น จนยาพอแข็งเป็นแท่งที่จะสอดได้ก่อน ห้ามแช่จนยาเป็นน้ำแข็ง ห้ามแช่ หรือเก็บยาในช่องแช่แข็ง (ยาจะเสื่อมคุณสมบัติได้)
  3. ทำความสะอาดบริเวณทวารหนักให้สะอาดก่อนการใช้ยา เช่น ล้างด้วยสบู่อ่อน (สบู่เด็กอ่อน ) แล้วซับบริเวณนั้นให้แห้ง
  4. ล้างมือให้สะอาดทั้ง 2 มือ (สวมใส่ถุงมือยางสะอาด ชนิดใช้ครั้งเดียวทั้ง 2 ข้างถ้าต้องการใส่ถุงมือ แต่เป็นสิ่งที่ไม่จำเป็น)
  5. ฉีกกระดาษหรือพลาสติก หรือ วัสดุ ที่หุ้มยาเหน็บทวารออก เมื่อพร้อมที่จะใช้ยา
  6. นอนตะแคงข้างที่ถนัด ขาล่างเหยียดตรง ส่วนขาบนชันเข่าขึ้นถึงหน้าท้อง เพื่อเปิดรูทวารหนัก
  7. สอดยาเหน็บเข้าไปช้าๆ ไม่ใช้แรงดันมาก โดยเอาด้านหัวซึ่งแหลมกว่าเข้าไปก่อน โดยอาจ จะทาหัวยาด้วยยาหล่อลื่นชนิดมีน้ำเป็นส่วนประกอบ (เช่น K-Y jelly) เพื่อช่วยให้เม็ดยาลื่นสอดได้ง่ายขึ้น
  8. ใช้นิ้วชี้ดันยาเหน็บนั้นให้ผ่านรูหูรูดทวาร (ทายาหล่อลื่นที่นิ้วก่อน ) แล้วดันแท่งยาให้เข้าไปลึกๆ อย่างน้อยประมาณ 1 นิ้ว และอย่าใช้แรงดันมากในการสอดยา โดยเฉพาะถ้ายาติด อย่าฝืนใช้แรงดันยา ควรผ่อนคลาย ไม่กลัว แล้วลองดันยาใหม่ เพราะการฝืนหรือใช้แรงดันมาก อาจทำให้เนื้อเยื่อทวารฉีกขาดได้
  9. หนีบแก้มก้นไว้ด้วยกันสักพัก นอนในท่าเดิมต่อประมาณ 15 นาที อย่ารีบลุกเดินทันที เพราะอาจทำให้ยาเลื่อนหลุดออกมาได้
  10. เมื่อเหน็บยาเสร็จแล้ว ทิ้งวัสดุที่ห่อยาในถังขยะ แล้วล้างมือให้สะอาด

อนึ่ง

  • ไม่ควรเหน็บยาถ้าท้องเสีย เพราะยาจะถูกถ่ายออกมา
  • ไม่ควรถ่ายอุจจาระ และ/หรือปัสสาวะ ภายในประมาณ 1 ชั่วโมงหลังเหน็บยา เพื่อให้ตัวยาได้มีประสิทธิภาพละลายจนเคลือบเนื้อเยื่อในทวารได้อย่างทั่วถึง
  • ถ้าสอดยาได้ลึกไม่พอ ยาอาจละลายออกมาเปื้อนกางเกงในได้ ไม่เป็นอันตราย ใช้ทิชชูทำความสะอาด และล้างบริเวณนั้นด้วยน้ำเปล่าสะอาด หรือสบู่อ่อน แล้วซับบริเวณนั้นให้แห้ง และควรเปลี่ยนกางเกงใน
  • ควรตัดเล็บให้สั้น ป้องกันการขีดข่วนทั้งบริเวณภายนอกและภายในทวารหนัก

บรรณานุกรม

  1. การใช้ยาเหน็บ : http://thaihow.tripod.com/hea144.htm [2013,Aug12].