article detail

วิตามินบี (Vitamin B)

• โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
• 25 มกราคม 2563
• Tweet

• ภาวะขาดวิตามินบี-1 หรือ โรคเหน็บชา (Vitamin B-1 deficiency หรือ Beriberi)
• ปากนกกระจอก (Angular cheilitis) หรือ โรคขาดวิตามิน บี-2 (Vitamin B-2 deficiency)
• ภาวะขาดวิตามิน บี-3 หรือ โรคเพลลากรา (Vitamin B 3 deficiency or Pellagra)
• ภาวะขาดวิตามินบี-6 (Vitamin B-6 deficiency)
• ภาวะขาดวิตามินบี-12 (Vitamin B-12 deficiency)
• ภาวะขาดโฟเลท (Folate deficiency) หรือ ภาวะขาดกรดโฟลิก (Folic acid deficiency)

วิตามินบี(Vitamin B หรือ B vitamins) คือ สารอาหารสำคัญต่อการดำรงชีวิตเพื่อใช้ในกระบวนการใช้พลังงาน/สันดาป/เมตาโบลิซึมของเซลล์ทุกชนิดโดยเฉพาะของอวัยวะสำคัญ เช่น หัวใจ และสมอง กล่าวคือ ใช้เป็น โคเอนไซม์ หรือเป็นสารตั้งต้น(Precursor)ในการสันดาป แต่เป็นสารอาหารที่ร่างกายต้องการในปริมาณไม่มากเหมือน โปรตีน แป้ง และไขมัน

กลุ่มวิตามินบี มีหลากหลายชนิดย่อย โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่มหลัก คือ กลุ่มที่จำเป็นสำหรับร่างกายมนุษย์ และ กลุ่มที่ไม่จำเป็น หรือยังไม่ทราบประโยชน์ที่แน่ชัด หรือกลุ่มที่อาจมีโทษต่อมนุษย์ หรือกลุ่มที่ยกเลิกชื่อไปแล้ว

ก. วิตามินบี กลุ่มที่จำเป็นสำหรับมนุษย์: ได้แก่ วิตามินบีรวม ซึ่งประกอบด้วยวิตามินบีย่อยทั้งหมด 8 ชนิด ได้แก่

• วิตามินบี1 (Thiamine): แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมที่รวมถึง แหล่งอาหาร, ปริมาณที่ร่างกายต้องการต่อวัน, ประโยชน์และโทษ, สาเหตุ, อาการ, วิธีวินิจฉัย, การรักษา, ความรุนแรง/ การพยากรณ์โรค, จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ภาวะขาดวิตามินบี1 (โรคเหน็บชา)
• วิตามินบี2 (Riboflavin): แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในเรื่องต่างๆดังกล่าว จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ปากนกกระจอก(โรคขาดวิตามินบี2)
• วิตามินบี3(Niacin): แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในเรื่องต่างๆดังกล่าว จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ภาวะขาดวิตามินบี3 (โรคเพลลากรา)
• วิตามินบี5 (Pantothenic acid): แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในเรื่องต่างๆดังกล่าว จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ภาวะขาดวิตามินบี5
• วิตามินบี6 (Pyridoxine): แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมจากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ภาวะขาดวิตามินบี6
• วิตามินบี7 (ไบโอติน/Biotin): แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในเรื่องต่างๆดังกล่าว จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ภาวะขาดไบโอติน
• วิตามินบี9 (โฟเลท/Folate, หรือ กรดโฟลิก/ Folic acid): แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในเรื่องต่างๆดังกล่าว จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ภาวะขาดโฟเลท
• วิตามินบี12 (Cobalamin): แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในเรื่องต่างๆดังกล่าว จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ภาวะขาดวิตามินบี12

ข.วิตามินบีกลุ่ม ที่ไม่จำเป็นต่อมนุษย์, หรือยังไม่ทราบประโยชน์ที่แน่ชัดต่อมนุษย์, หรือกลุ่มที่อาจมีโทษต่อมนุษย์, หรือกลุ่มที่ยกเลิกชื่อไปแล้ว, ยกเว้น โคลีนที่มีรายละเอียดจากการศึกษาในมนุษย์เพิ่มเติมและเชื่อว่าอาจจำเป็นต่อมนุษย์ เช่น

• วิตามินบี 4 (Choline):แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในเรื่องต่างๆดังกล่าว จากเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ภาวะขาดโคลีน
• วิตามินบี 8
• วิตามินบี 10
• วิตามินบี 11
• วิตามินบี 13
• วิตามินบี 14
• วิตามินบี 15
• วิตามินบี 16
• วิตามินบี 17
• วิตามินบี 20
• วิตามินบีเอฟ (Vitamin Bf)
• วิตามินบีเอ็ม (Vitamin Bm)
• วิตามินบีพี (Vitamin Bp)
• วิตามินบีที (vitamin Bt)
• (Vitamin Bv)
• วิตามินบีดับเบิลยู (Vitamin Bw)
• วิตามินบีเอกซ์ (Vitamin Bx)

แหล่งอาหารของวิตามินบี:

แหล่งอาหารในภาพรวมของวิตามินบี เช่น

• เนื้อสัตว์ ซึ่งเป็นแหล่งอาหารมีวิตามินบีมากที่สุด รวมถึงเนื้อปลาโดยเฉพาะ ทูนา
• ตับ
• นม และผลิตภัณฑ์
• ธัญพืชชนิดไม่ขัดสี
• พืช ผักโดยเฉพาะผักสด มันฝรั่ง กล้วย พริก ถั่วต่างๆทั้งที่กินฝักและกินเมล็ด กากน้ำตาล

บรรณานุกรม:

1. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/vitamin-b [2020,Jan18].
2. https://en.wikipedia.org/wiki/B_vitamins [2020,Jan18].