วัณโรคนอกปอด (ตอนที่ 6 และตอนจบ)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 6 สิงหาคม 2562
- Tweet
นอกจากนี้ ยังมีวัณโรคที่กระจายไปยังบริเวณอื่นๆ เช่น บริเวณหลอดเลือดที่ทำให้เกิดการแตกของหลอดเลือดเอออร์ตา (Aorta) บริเวณต่อมหมวกไต (Adrenal) ที่ทำให้เกิดโรคแอดดิสัน (Addison disease) บริเวณปลอกเอ็น (Tendon sheaths) ทำให้เกิดเยื่อหุ้มซินโนเวียมอักเสบ (Tuberculous tenosynovitis) เป็นต้น
สำหรับการวินิจฉัยโรคสามารถทำได้ด้วยการ
- การย้อมสีเอเอฟบี (Acid-fast staining) การตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์ (Microscopic analysis) การเพาะเชื้อ และการตรวจ NAT (Nucleic acid–based testing)
- เอ็กซเรย์ช่องปอด
- การทดสอบทูเบอร์คุลินทางผิวหนัง (Tuberculin skin testing: TST) หรือ การตรวจหาระดับสาร Interferon-gamma ในเลือด (Interferon-gamma release assay: IGRA)
ส่วนการรักษาสามารถทำได้ด้วยการ
- ให้ยาปฏิชีวนะ
- ในกรณีที่มีภาวะเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ (Pericarditis) และ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis) อาจให้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids)
- ผ่าตัด
ทั้งนี้ การให้ยาเป็นสิ่งที่สำคัญในการรักษา ซึ่งโดยทั่วไปต้องกินยาเป็นเวลานาน 6-9 เดือน แม้ว่าจะไม่แสดงอาการแล้วก็ตาม ยกเว้นกรณีที่มีภาวะเยื่อหุ้มสมองอักเสบอาจต้องใช้เวลานานถึง 9-12 เดือน นอกจากนี้ การรักษามักมีปัญหาเรื่องการดื้อยาเนื่องจากผู้ป่วยไม่ปฏิบัติตามคำแนะนำ มีการใช้ยาน้อยเกินไป หรือมีการการทดสอบความไวต่อยาปฏิชีวนะ (Susceptibility testing) ที่ไม่เพียงพอ
ส่วนการผ่าตัดจะใช้ในกรณีดังต่อไปนี้
- เพื่อระบายหนองในทรวงอก (Drain empyema) ภาวะบีบรัดหัวใจ (Cardiac tamponade) หรือ มีฝีหนองในระบบประสาทส่วนกลาง (CNS abscess)
- มีแผลรูเปิดระหว่างหลอดลมและช่องเยื่อหุ้มปอด (Bronchopleural fistulas)
- เพื่อตัดลำไส้ส่วนที่ติดเชื้อออก
- เพื่อลดความดันในกระดูกไขสันหลัง (Decompress spinal cord encroachment)
แหล่งข้อมูล:
- Extrapulmonary Tuberculousis (TB). https://www.msdmanuals.com/professional/infectious-diseases/mycobacteria/extrapulmonary-tuberculosis-tb[2019, August 5].
- Tuberculosis (TB). https://www.who.int/tb/areas-of-work/preventive-care/ltbi_faqs/en/[2019, August 5].
