ระบบ หู คอ จมูก (Ear Throat Nose)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 10 ตุลาคม 2558
- Tweet
- หู: กายวิภาคหู (Ear anatomy) / สรีรวิทยาของหู (Ear physiology)
- โรคหูคอจมูก โรคทางหูคอจมูก โรคระบบหูคอจมูก (ENT disease)
- การตรวจทางหูคอจมูก การตรวจทางอีเอ็นที (Clinical examination of Ear Nose Throat or Clinical ENT examination)
- เนื้องอก (Tumor)
- มะเร็ง (Cancer)
- โรคติดเชื้อ ภาวะติดเชื้อ (Infectious disease)
- ไซนัส: กายวิภาคโพรงอากาศข้างจมูก (Anatomy of paranasal sinuses) / สรีรวิทยาโพรงอากาศข้างจมูก (Physiology of paranasal sinuses)
ระบบหู คอ จมูก หรือโสต ศอ นาสิก หรือเรียกย่อว่า อีเอ็นที (ENT หรือ Ear Throat Nose หรือภาษาแพทย์ว่า Otorhinolaryngology) เป็นระบบที่ประกอบด้วยอวัยวะหลายอวัยวะ คือ
- หู
- ลำคอ (โพรงหลังจมูก ต่อมทอนซิล ต่อมอะดีนอยด์ คอหอย กล่องเสียง)
- จมูก
- ไซนัส
- ต่อมน้ำลาย
ทั้งนี้แพทย์เฉพาะทางสาขานี้คือ “หมอหูคอจมูก หรือหมออีเอ็นที”
บางหน่วยงานของแพทย์ ระบบหู คอ จมูก จะรวมต่อมไทรอยด์และท่อลม (Trachea) อยู่ในระบบนี้ด้วย
อนึ่ง บางหน่วยงานจัดอวัยวะต่างๆของระบบหู คอ จมูก รวมอยู่ในระบบเดียวกับระบบศีรษะ และลำคอ
- หู มีหน้าที่รับการได้ยินและช่วยการทรงตัวให้อยู่ในท่าทางปกติ (หู: กายวิภาคหู) โรคของหูเช่น หูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง หูอื้อ แก้วหูทะลุ และเวียนศีรษะ
- จมูก มีหน้าที่รับกลิ่นต่างรวมทั้งยังเป็นส่วนต้นของทางเดินของลมหายใจ โรคที่เกิดกับจมูกเช่น โรคภูมิแพ้ โรคริดสีดวงจมูก
- ไซนัส เป็นโพรงอากาศช่วยให้กะโหลกมีน้ำหนักเบาลง ช่วยให้เสียงก้องขึ้นและช่วยปรับอุณหภูมิของอากาศให้เหมาะสมก่อนที่จะเข้าสู่ลำคอ ท่อลม หลอดลม และปอด โรคที่เกิดกับไซนัสเช่น โรคไซนัสอักเสบ
- ลำคอ อวัยวะในส่วนลำคอจะมีหน้าที่เป็นทางผ่านของอาหารและของอากาศ ช่วยการออกเสียง/การพูด และช่วยการหายใจ โรคของอวัยวะในลำคอเช่น โรคต่อมทอนซิลอักเสบ โรคมะเร็งของเนื้อเยื่อ/อวัยวะในลำคอเช่น มะเร็งกล่องเสียง
- ต่อมน้ำลาย มีหน้าที่สร้างน้ำลายเพื่อช่วยการย่อยอาหารในช่องปากและช่วยหล่อลื่นให้ความชุ่มชื้นกับเนื้อเยื่อ/อวัยวะต่างๆในช่องปากและในลำคอ โรคที่เกิดกับต่อมน้ำลาย เช่น นิ่วต่อมน้ำลาย โรคเนื้องอก หรือโรคมะเร็ง
- ต่อมทอนซิลและต่อมอะดีนอยด์ เป็นต่อมน้ำเหลืองที่ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันต้านทานโรคให้กับร่างกาย โรคที่เกิดกับต่อมน้ำเหลืองทั้งสองเช่น การอักเสบติดเชื้อเช่น โรคต่อมทอนซิลอักเสบ ต่อมอะดีนอยด์อักเสบ หรือโรคมะเร็ง
- ต่อมไทรอยด์ มีหน้าที่สร้างฮอร์โมนสำคัญหลายชนิดที่สำคัญคือ ไทรอยด์ฮอร์โมน ซึ่งมีหน้าที่หลักในการควบคุมการใช้พลังงานของร่างกาย โรคที่เกิดกับต่อมไทรอยด์เช่น โรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ ภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน และโรคคอพอก
- ท่อลม มีหน้าที่เป็นทางเดินลมหายใจโดยนำลม/อากาศที่ผ่านจากจมูก ช่องปาก ลำคอ เข้าสู่ปอด (หลอดลมและถุงลม) โรคของท่อลมเช่น ท่อลมอักเสบ และโรคมะเร็ง
Updated 2015, Sept 19
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์