รสมินต์ รสเมนทอล (Mint flavor, Menthol flavor)
- โดย ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม
- 7 เมษายน 2557
- Tweet
มินต์ เปปเปอร์มินต์ หรือ สะระแหน่ญี่ปุ่น (Peppermint, Mentha piperita) เป็นสมุนไพรที่อยู่วงศ์เดียวกับสะระแหน่ที่ใช้กันมานานตั้งแต่สมัยอียิปต์
ด้วยสรรพคุณของมินต์ (Mint หรือ Mentha) ที่ช่วยบรรเทาอาการไอ ติดเชื้อในลำคอ แก้อา การเมารถ ทั้งยังส่งผลให้จิตใจรู้สึกกระปรี้กระเปร่า สดชื่น ผ่อนคลายจากอาการเมื่อยล้า และลดอาการตกใจ ช่วยให้ใจเย็นขึ้น
นอกจากนี้ การดื่มชามินต์ยังช่วยลดอาการปวดและเสียดท้องได้ดี จึงไม่น่าแปลกใจเลยว่า ทำไมมินต์ถึงเข้ามาอยู่ในข้าวของเครื่องใช้ประจำวันของคนเราเยอะแยะไปหมด
มินต์ เป็นผักที่ให้กลิ่นหอม มนุษย์จึงนำมินต์มาใช้แต่งกลิ่นในอาหารหลายชนิด เช่น ซุป สลัด ซอสต่างๆ และอาหารที่ปรุงจากเนื้อสัตว์ นอกจากจะใช้แต่งกลิ่นในอาหารคาวแล้ว ยังนิยมใช้เป็นส่วนประกอบในหมากฝรั่งและลูกอม เพราะจะช่วยกำจัดกลิ่นปากและให้ปากหอมสดชื่น หรือนำมาใช้ปรุงแต่งกลิ่นในเครื่องดื่ม เช่น ชาและกาแฟได้
สรรพคุณทางเภสัชวิทยาของมิ้นต์
สรรพคุณทางเภสัชวิทยาของมินต์คือ แก้ไข้ ลดการกระหายน้ำ ลดการเกร็งของกล้ามเนื้อ ขับปัสสาวะ ขับประจำเดือน นอกจากนี้กลิ่นหอมๆของมันยังช่วยคลายเครียดและแก้ปวดศีรษะได้อีกด้วย
ยาไทยหลายชนิดจึงมีส่วนผสมของมินต์ เช่น ยาแก้ไอ ยาหม่อง ยาแก้ปวดท้อง
มินต์ มีน้ำมันและสารเมนทอล (Menthol) สูง 80-89% มีสรรพคุณให้กลิ่นหอมเย็นลึก ช่วยให้รู้สึกสดชื่น กระตุ้นให้เกิดความกระปรี้กระเปร่า ช่วยให้ความจำดีขึ้น ช่วยลดความโกรธ รักษาสม ดุลของจิตใจ ยับยั้งเชื้อโรค และลดอาการเจ็บปวด
และไม่ว่าจะเป็นลูกอม จนถึงหมากฝรั่ง หรือช็อกโกแลต รสเปปเปอร์มินต์ จะช่วยให้ระบบย่อยอาหารดีขึ้น และช่วยดับกลิ่นปากหากรับประทานหลังอาหารมื้อหลัก อีกทั้งการดมกลิ่นมินต์ รวมทั้งเมนทอล ในขณะที่เรากำลังหลับ ยังช่วยเพิ่มการเต้นของหัวใจ และกิจกรรมของคลื่นสมองอีกด้วย
รสมินต์ หรือ รสเมนทอล เป็นรสที่ทำให้เกิดความรู้สึกเย็นที่เกิดจากสารเมนทอล (Menthol) หรือเรียกว่าเกล็ดสะระแหน่ สารนี้ทำให้เกิดความรู้สึกเย็น ซ่า รู้สึกสดชื่น ตื่นตัวได้บ้าง
เมนทอล หรือ เกล็ดสะระแหน่ มีลักษณะเป็นผลึกสีขาว มีกลิ่นหอมเย็น มีอยู่ในนํ้ามันหอมระ เหยที่ได้จากใบมิ้นต์ ที่เรียกว่าใบสะระแหน่ฝรั่ง (Mentha cordifolia Opiz.)
สรรพคุณทางเภสัชวิทยาของเมนทอล
สรรพคุณทางเภสัชวิทยาของเมนทอล คือ
- เมนทอลมีประโยชน์ในการขับลม มักใช้แต่งกลิ่นและรสยา เช่น ยาเคลือบกระเพาะอาหาร
- มีฤทธิ์เป็นยาชาเฉพาะที่อย่างอ่อนๆ ลดการบวมของหลอดเลือดที่จมูก และลดอาการปวด
สารเมนทอลนี้เมื่อสัมผัสกับผิวหนังทำให้รู้สึกเย็น แต่ในความเข้มข้นสูงและใช้ติดต่อกัน โดยการสูดดมสารนี้ อาจทำให้เกิดอาการระคายเคืองบริเวณทางเดินหายใจ และอาจทำให้เกิดปอดอักเสบ
รสเมนทอล จะทำให้เกิดความรู้สึกเย็น ซ่า สดชื่น ตื่นตัว มีประโยชน์ในขณะที่เป็นลมวิง เวียน หรือคัดจมูก
เมนทอล ยังเป็นสารมีผลต่อระบบประสาท จึงอาจทำให้เกิดการเสพติดได้
ข้อควรระวัง
ในเด็กเล็ก ลูกอม หรืออาหาร ที่มีส่วนผสมของมินต์และเมนทอล อาจทำให้รู้สึกระคายเคืองเยื่อบุทางเดินอาหาร และทางเดินหายใจได้
ส่วนหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร ไม่มีข้อห้ามในการใช้อาหารหรือยาที่มีส่วนผสมของมินต์ หรือ เมนทอล
สรุป
มินต์ หรือ น้ำมัน Peppermint oil ประกอบด้วย เมนทอล เป็นส่วนใหญ่ถึง 80-89% ที่เหลือเป็นสาร ไลโมนีน (Limonene) นีโอเมนทอล (Neomenthal) ฉะนั้นกลิ่นและคุณสมบัติของมินต์ จึงเกิดจากเมนทอลเป็นหลัก
ข้อบ่งใช้ หรือ คุณสมบัติต่างๆของมินต์จึงเหมือนกับเมนทอล เพียงแต่เมนทอลเป็นสารเดี่ยวๆ ขณะที่มินต์มีสารอื่นๆ (เช่น สารไลโมนีน นีโอเมนทอล) ประกอบอยู่ด้วย
บรรณานุกรม
ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม
เภสัชกร