article detail

ยาแอสไพริน (Aspirin)

• โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
• 13 พฤศจิกายน 2556
• Tweet

• ทั่วไป
• ยาแอสไพรินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
• ยาแอสไพรินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
• ยาแอสไพรินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
• ยาแอสไพรินมีขนาดรับประทานอย่างไร?
• เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
• หากลืมรับประทานยาแอสไพรินควรทำอย่างไร?
• ยาแอสไพรินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
• มีข้อควรระวังการใช้ยาแอสไพรินอย่างไร?
• ยาแอสไพรินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
• ควรเก็บรักษายาแอสไพรินอย่างไร?
• ยาแอสไพรินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
• บรรณานุกรม

ทั่วไป

ยาแอสไพริน (Aspirin) เป็นยาที่มีการใช้ในวงการแพทย์เป็นเวลานาน และจนถึงปัจจุบัน ก็ยังมีการใช้กันอย่างแพร่หลาย จัดอยู่ในกลุ่มยาที่เรียกว่าเอ็นเสด (NSAIDs) ยาแอสไพรินนี้สามารถดูดซึมได้ดีในระบบทางเดินอาหาร หรือแม้แต่ดูดซึมเข้าทางผิวหนังโดยใช้ในรูปของยาทา ปริมาณยาในกระแสเลือดจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วภายใน 1 – 2 ชั่วโมงหลังรับประทาน และยาจะถูกทำลายที่ตับ ถูกขับออกทางปัสสาวะ ยาแอสไพรินสามารถผ่านเข้ารก และถูกขับออก มากับน้ำนมได้ การใช้ยานี้กับหญิงมีครรภ์หรือหญิงให้นมบุตร จึงต้องใช้ความระมัดระวังและได้ รับคำสั่งจากแพทย์เท่านั้น

ยาแอสไพรินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ยาแอสไพริน มีสรรพคุณใช้เป็นยาแก้ปวด ลดไข้ ปัจจุบันได้ถูกนำมาใช้เป็นยาป้องกันการจับตัวของเกล็ดเลือด เพื่อลดภาวะอุดตันของหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมองและหัวใจ (โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหลอดเลือดหัวใจ)

ยาแอสไพรินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาแอสไพรินจะทำการยับยั้งเอนไซม์ ชื่อ Cyclooxygenase ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำให้เกิดการสังเคราะห์สาร Prostaglandin และ Thromboxane ที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบของเนื้อเยื่อในร่างกาย กระบวนการดังกล่าวจะส่งผลให้การอักเสบและอาการไข้ของร่างกายลดลง นอกจากนี้ยังส่งผลยับยั้งการรวมตัวของเกล็ดเลือด จึงช่วยยับยั้งการอุดตันของหลอดเลือดได้ด้วย

ยาแอสไพรินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาแอสไพริน มีรูปแบบการจัดจำหน่าย คือ ยาเม็ดขนาดความแรง 60, 81, 162, 300 มิลลิกรัม

ยาแอสไพรินมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาแอสไพริน ในขนาดรับประทานสำหรับการป้องกันภาวะหัวใจล้มเหลว และภาวะอุดตันของหลอดเลือด แพทย์จะสั่งจ่ายยาในขนาดที่เหมาะสมกับคนไข้แต่ละรายไป โดยปกติมักจะได้ รับคำสั่งแพทย์ให้รับประทานยา 1 เม็ดต่อวัน

ข้อสำคัญในการกินยาแอสไพริน เพื่อลดการระคายเคืองและการเกิดแผลต่อกระเพาะอา หาร ให้กินยาตามคำแนะนำของแพทย์หรือของเภสัชกร ซึ่งโดยทั่วไป คือ กินยาหลังอาหารทัน ทีร่วมกับดื่มน้ำสะอาด 1 แก้ว เพื่อเพิ่มการดูดซึมยาให้ได้รวดเร็วขึ้น

เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมถึงยาแอสไพริน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

• ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยาแล้ว คลื่นไส้มาก หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก - มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่ เพราะยาแอสไพรินอาจส่งผลให้อาการ ของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อน
• หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่อทารกได้

หากลืมรับประทานยาแอสไพรินควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาแอสไพริน สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาฯในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาฯเป็นสองเท่า

ยาแอสไพรินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ผลไม่พึงประสงค์ของยาแอสไพริน คือ สามารถทำให้เกิดอาการ คลื่นไส้ รู้สึกไม่สบายในระบบทางเดินอาหาร เลือดออกในทางเดินอาหาร เกิดภาวะกรดไหลย้อน อาหารไม่ย่อย เบื่ออา หาร เป็นต้น

มีข้อควรระวังการใช้ยาแอสไพรินอย่างไร?

ข้อควรระวังในการใช้ยาแอสไพริน คือ การเกิดภาวะเลือดออกในเนื้อเยื่อ/อวัยวะต่างๆ ซึ่งได้แก่

• ห้ามใช้ยาฯ กับหญิงตั้งครรภ์และหญิงที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร เพราะอาจส่งผลให้เกิดภา วะเลือดออกในทารกได้
• ห้ามใช้ยากับเด็กทารก
• ห้ามใช้ยากับผู้ที่ป่วยที่เป็นแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้
• ห้ามใช้ยากับผู้ที่เป็นโรคไข้เลือดออก หรือผู้ป่วยที่อยู่ในภาวะตกเลือด
• ระวังการใช้ยาในผู้ป่วยโรคไตชนิดไตวายเรื้อรัง (Chronic Renal Insufficiency)
• ระวังการใช้ยากับผู้ป่วยด้วยโรคตับ
• ระวังการใช้ยากับผู้ที่มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ
• การใช้ยาในเด็กต้องได้รับคำแนะนำจากแพทย์เท่านั้น

***** อนึ่ง

ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ยาเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกชนิด ควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวม ทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ยาแอสไพรินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ปฏิกิริยาระหว่างยา ของยาแอสไพรินกับยาตัวอื่นๆ คือ

• การใช้ยาแอสไพรินร่วมกับยาที่ใช้ดูดซับพิษในกระเพาะ ลำไส้ อาจทำให้การดูดซึมของยาแอสไพรินเข้าสู่ร่างกายลดน้อยลง ยาดังกล่าว เช่น Activated Charcoal
• การใช้ยาแอสไพรินร่วมกับยาที่มีฤทธิ์เป็นด่าง จะทำให้การดูดซึมยาแอสไพรินลดลง จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน ยาที่มีฤทธิ์เป็นด่างดังกล่าว เช่น กลุ่มยาลดกรดในกระเพาะอาหาร
• การใช้ยาแอสไพรินร่วมกับ ยาต้านการอักเสบบางกลุ่มก็สามารถลดการดูดซึมของยาแอสไพรินได้เช่นเดียวกัน ยาดังกล่าว เช่น ยากลุ่มสเตียรอยด์ (Corticosteroids)

ควรเก็บรักษายาแอสไพรินอย่างไร?

สามารถเก็บยาแอสไพรินได้ในอุณหภูมิห้อง พ้นจากแสงแดดและความชื้น และต้องเก็บยาให้พ้นมือเด็ก

ยาแอสไพรินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ชื่อการค้า และบริษัทผลิตยาแอสไพรินในประเทศไทย เช่น

บรรณานุกรม

1. http://www.mims.com/THAILAND/Home/GatewaySubscription/?generic=aspirin [2013,Nov26].